01-15-2015 | #1 | ||||||
R9 Tuyệt Đỉnh Tôn Sư
Join Date: Mar 2008
Posts: 43,284
Thanks: 1
Thanked 1,011 Times in 489 Posts
Mentioned: 0 Post(s)
Tagged: 0 Thread(s)
Quoted: 0 Post(s)
Rep Power: 60 |
Những nấm mồ tập thể dần bị lăng quên
Dấu tích nạn đói Ất Dậu đến nay chỉ c̣n là bể xương người khổng lồ ở nghĩa trang Hợp Thiện giữa ḷng thủ đô và những băi tha ma G̣ Lâu, Mả Quán... c̣n sót lại ở các vùng quê.
Chiều đông, Hà Nội ch́m trong cơn mưa phùn và đợt rét đậm kéo dài. Nghĩa trang Hợp Thiện nằm trong ngách sâu hun hút của ngơ 559, đường Kim Ngưu, quận Hai Bà Trưng. Nếu không muốn bị lạc, người đi viếng phải hỏi thăm mấy lần, rồi gọi điện cho người quản trang theo số điện thoại ghi trên tấm bảng treo ngoài cổng. Năm 2013, nghĩa trang được tôn tạo, mở thêm một cổng từ phía đường Minh Khai. Khách vào nghĩa trang bằng cổng này phải đi nhờ qua băi đỗ xe của một hăng taxi nên ít người biết đến. Nơi an nghỉ của nạn nhân trong nạn đói năm Ất Dậu nằm lọt thỏm giữa những ngôi nhà cao tầng. Người quản trang tên Đặng Văn Tuyến (63 tuổi) gắn bó với nơi đây tṛn 10 năm. Ông kể, khu này trước là ngoại ô Hà Nội, rộng mênh mông. Năm 1968, ông đi qua thấy cỏ lau mọc đầy, không có tường bao quanh. Phố thị đổi thay, Hợp Thiện thu hẹp lại chỉ c̣n 158 m2.
Hàng chục ngh́n sinh linh chết không gỗ ván, không bia mộ t́m được nơi mai táng trong một nấm mồ chung. Bể chứa ấy được ốp gạch hoa, bên trên bày hai hàng chậu cảnh. Nếu người quản trang không nói th́ chẳng ai hay. Phần nổi của bể chứa nằm trên mặt đất xếp đầy tiểu sành như người ta xếp từng lớp cá. C̣n phần ch́m sâu dưới ḷng đất sâu bao nhiêu, rộng bao nhiêu chính ông không biết. Trên tường, nơi khách thắp hương treo những h́nh ảnh quy tập xương cốt đồng bào do cố nghệ sĩ nhiếp ảnh Vơ An Ninh ghi lại. Đây là thân h́nh xác xơ v́ đói, nh́n không ra đàn ông hay đàn bà; kia là chồng chất xương sọ được xếp lại trong hầm đem chôn mà người yếu bóng vía sẽ không dám ngắm. Người dân quê từ các vùng Thái B́nh, Nam Định, Hải Dương... ùn ùn kéo lên Hà Nội ăn xin. Người sống ngắc ngoải được đưa xuống trại Giáp Bát, khi ấy c̣n gọi là làng Tám, thuộc tổng Thịnh Liệt, Thanh Tŕ. Người đói lả, chết c̣ng queo bên vệ đường th́ đưa về đây chôn. Trông coi nghĩa trang nhiều năm, ông Tuyến biết có nhiều ngôi nhà xây dựng xung quanh khu này, khi đào móng phát hiện đầy xương người lẫn tiểu. "Có nhà đào được hơn 80 chiếc tiểu sành, không mang ra nghĩa trang khác chôn được v́ không có đất, đành quây lại một góc nhà rồi để bát hương thờ cúng", ông kể. Ngày rằm tháng 7 âm lịch, người ta vẫn tổ chức làm lễ cầu siêu cho người đă khuất. Người dân thi thoảng đến viếng vào ngày rằm, mùng một. C̣n ngày thường th́ nghĩa trang khóa cửa, ai đến gọi th́ ông Tuyến mở cửa. Ông cho hay, người Việt có khi không biết nghĩa trang này, nhưng nhiều người Nhật Bản đến Việt Nam th́ lại biết rất rơ ràng. Họ là nhà sử học, nhà nghiên cứu, khách du lịch, có những người từng tham chiến ở Việt Nam. Thậm chí, có người đến đây rồi c̣n quay lại vài lần. "Mỗi lần đến thắp hương, họ đều nói rằng rất tiếc v́ những sai lầm mà thế hệ đi trước đă gây ra thảm họa cho người Việt Nam. Rất nhiều người cúi đầu, nói câu xin lỗi", ông cho hay.
Trước đây nghĩa địa thôn Tồn Thành, xă Giao Thịnh (Giao Thủy, Nam Định) nằm cách làng gần 2 km, vốn là chân ruộng ngập nước. Ông Vũ Viết Ruông, nhân chứng nạn đói cho biết, băi tha ma chôn người chết đói nay đă là ruộng canh tác hoa màu. "Người chết đói nhiều, song từ trước tới nay trong làng không có một ngày giỗ chung, hay một nơi thờ tự để tưởng nhớ đến người xấu số. Họ sống không có miếng ăn, chết không có nơi thờ cúng", cụ ông 85 tuổi ngậm ngùi. Làng biển Phú Xá (xă Quảng Đại, Quảng Xương, Thanh Hóa) có nhiều người chết đói nhất xứ Thanh năm Ất Dậu. Nơi chôn cất họ được dân làng gọi tên là cồn Mả Quán. "Người chết nhiều đến nỗi không c̣n chỗ táng nên mồ cứ lấn dần phần đất của người sống, lấn luôn ra biển. Hầu hết nấm mồ thời đó đă bị sóng biển cuốn trôi hoặc gió và băo cát xóa dần dấu vết. Con cháu đời sau có khi không t́m thấy xương cốt ông cha", ông Nguyễn Xuân Tài, người thôn Thủ Phú (một trong ba thôn của làng Phú Xá) kể. Cồn Mả Quán nằm sát bờ biển hiện nay được quy hoạch thành khu du lịch. Ông Tài nhớ chuyện mấy năm trước, có lần đơn vị thi công tuyến đường liên thôn gần cồn Mả Quán c̣n múc được rất nhiều xương ống và sọ người. Người dân xây nhà đào được xương cốt liền lấp đất lại chứ không quy tập sang khu vực khác.
"Đến năm 1972, bom Mỹ dội xuống cánh đồng cạnh G̣ Lâu. Thanh niên, dân quân xă đi lấp hố bom c̣n phát hiện nhiều xương cốt bị bom cày xới tung lên. Giờ chân ruộng lấn dần, cũng chẳng c̣n mấy mộ. Xương cốt của những người chết đói năm ấy, có lẽ tan hết vào cánh đồng thôn Hiên rồi", bà Hoàng Thị Nụ (91 tuổi) nhà cạnh G̣ Lâu cho biết. Bà Nụ trầm ngâm bảo, nhắc đến G̣ Lâu, Mả Đói, chỉ có các cụ trong làng mới biết là nơi chôn người chết đói, chứ người trẻ sinh sau đẻ muộn th́ chịu thôi. Chủ tịch UBND xă Tây Lương, ông Phạm Ngọc Thạch, thừa nhận: "Tôi nghe các cụ trong làng kể lại nên mới biết đó từng là mộ tập thể của người chết đói. Do quy hoạch đất ở, nhà cửa cứ lấn dần lên, hiện nay vết tích những nơi đó c̣n lại rất ít. Ngoài nghĩa địa G̣ Lâu, trong xă cũng không có nơi nào để tưởng niệm hàng ngàn người chết đói năm ấy". Ngoài những mộ tập thể có tên, được người xưa chôn cất c̣n có mộ do vô t́nh nước lũ đưa về, như ở cửa Ba Lạt (Hồng Thủy, Giao Thủy, Nam Định). Năm xưa, xác chết đói của dân chài trôi từ thượng nguồn về đều nổi ở doi cát gần cửa Ba Lạt. Dân xă Hồng Thuận đă chôn cất và dựng ngôi miếu thờ, lấy tên gọi là Bách Linh. Ngôi miếu ấy giờ trở thành "nhà chung" của người chết đói, chết đuối nơi cửa sông, cửa biển. Trên khắp 32 tỉnh miền Bắc và Bắc Trung Bộ từ Quảng Trị trở ra đều có những khu mồ tập thể, như băi Âm hồn, khu Hai Dốc (thành phố Thái Nguyên), khu mộ ở Làng Trung (Nghệ An) hay những nấm mồ hoang ở Thổ Ngọa (Quảng B́nh). Qua thời gian, những cái tên ấy chỉ c̣n là dĩ văng. Dưới ḷng đất, xương cốt tiêu tan, phía trên đó là trụ sở cơ quan, nhà dân, cánh đồng, trường học. Nhóm phóng viên
|
||||||
|
Phim Bộ Sốt Nhất 1 Tháng qua |
Phim Bộ Sốt Nhất 2 Tháng qua |
Phim Bộ Sốt Nhất 3 Tháng qua |
Phim Bộ Sốt Nhất 6 Tháng qua |
Phim Bộ Sốt Nhất 1 Năm qua |
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn. |