Đường sắt Ấn Độ - Những điều ít người biết

Ấn Độ là một trong những nước có hệ thống đường sắt lớn nhất và hiệu quả nhất thế giới, song các vụ tai nạn thường xuyên khiến nhiều người nghĩ đường sắt là phương tiện giao thông không an toàn.

Hình ảnh "cố định" trong suy nghĩ của nhiều người về hệ thống đường sắt Ấn Độ.

Hệ thống đường sắt xuất hiện tại Ấn Độ từ năm 1853, với tuyến đường đầu tiên chỉ dài 21 dặm (tương đương 33,6 km) từ Boribunder tới Thane. Đến thời điểm giành độc lập năm 1947, Ấn Độ đã có 44 tuyến đường sắt, với tổng chiều dài 58.000 km. Năm 1951, hệ thống đường sắt đã được quốc hữu hóa và trở thành Tổng công ty đường sắt Ấn Độ (Indian Railways), do Chính phủ quản lý và trở thành một trong những mạng lưới đường sắt lớn nhất thế giới. Các đoàn tàu tốc hành dần dần được nâng tốc độ, trong đó tàu Rajdhani Express vận hành năm 1969, với tốc độ 130 km/giờ; tàu Shatabdi Express, bắt đầu hoạt động năm 1988, với tốc độ 140 km/giờ và hiện đang hoạt động trên các tuyến đường sắt Ấn Độ.

Bên cạnh hệ thống tàu hỏa, Ấn Độ đã xây dựng được hệ thống tàu điện ngầm tại 4 thành phố lớn là Kolkata (dài 30 km), Chennai (40,34 km), Delhi (189,7 km), Bangalore (6,7 km) và đang tiếp tục xây dựng thêm tại một số thành phố lớn khác theo “Tầm nhìn Đường sắt 2020”. Hệ thống tàu điện ngầm Kolkata (thủ phủ bang Tây Bengal) là hệ thống đường sắt ngầm điển hình của Ấn Độ được khánh thành và đưa vào hoạt động năm 1995 với kỹ thuật hiện đại. Hệ thống tàu điện ngầm tại New Delhi là niềm tự hào của Ấn Độ và được xếp hạng một trong 30 hệ thống tàu điện ngầm hiện đại nhất thế giới. Hệ thống tàu điện ngầm tại New Delhi có 142 ga, trong đó có 35 ga ngầm, với 6 đường ray chạy song song.

Sự thực, đây là một phương tiện giao thông có chất lượng khá tốt.

Hiện nay, hệ thống đường sắt Ấn Độ có tổng chiều dài hơn 110.000 km và có khoảng 7.000 ga tàu nổi và ga ngầm, trải rộng khắp toàn quốc ,thậm chí kết nối tới các nước láng giềng như Nepal, Bangladesh và Pakistan. Hệ thống đường sắt Ấn Độ mỗi ngày chuyên chở khoảng 30 triệu lượt khách và khoảng 3 triệu tấn hàng hóa, tạo việc làm cho khoảng 1,6 triệu lao động. Trong Kế hoạch 5 năm lần thứ 12 (2012-2017), Chính phủ Ấn Độ chủ trương thu hút đầu tư 1.000 tỷ USD vào lĩnh vực hạ tầng, trong đó đường sắt là một trong những trọng tâm đầu tư.

Chính phủ Ấn Độ lên kế hoạch mở rộng hệ thống đường sắt và khuyến khích đầu tư tư nhân dưới hình thức hợp tác công-tư vào lĩnh vực hạ tầng này. Một trong những ưu tiên đó là xây dựng tuyến đường sắt mới hiện đại, tốc độ cao dọc theo các tuyến hành lang kinh tế và thương mại, như Hành làng Kinh tế Delhi - Mumbai, Hành lang Công nghiệp Amritsar-Delhi-Kolkata với chiều dài trên 1.900 km. Hàng năm, Tổng công ty đường sắt Ấn Độ vẫn tiếp tục bổ sung toa tàu và mở rộng đường ray trên toàn tuyết đường sắt.

Indian Railways đang triển khai kế hoạch lắp đặt hệ thống internet và điện thoại trên các con tàu với mục tiêu phấn đấu đưa đường sắt Ấn Độ đạt tiêu chuẩn đẳng cấp thế giới về chất lượng phục vụ hành khách vào năm 2020. Ấn Độ đang triển khai dự án thí điểm hợp tác với Nhật Bản để xây dựng tuyến đường sắt cao tốc bằng công nghệ Shinkansen dọc hành lang Mumbai-Ahmadabad, dài 534 km, với chi phí dự kiến 65 tỷ rupee (62 rupee = 1 USD). Công ty SNCF của Pháp cũng đang nghiên cứu dự án đường sắt cho hành lang này với kinh phí khoảng 600.000 Euro và dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm nay. Trung Quốc cũng đang có ý định đầu tư vào hệ thống đường sắt có tốc độ cao dọc các hàng lang kinh tế của Ấn Độ.

Hệ thống Metro hiện đại đang xuất hiện ngày càng nhiều ở các thành phố lớn của Ấn Độ.

Ấn Độ có diện tích trải rộng trên 3.287.590 km2 và dân số gần 1,3 tỷ người, song hệ thống đường sắt lớn và hiện đại hiện nay tại nước này vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu của hành khách. Cảnh xếp hàng dài dằng dặc tại trung tâm bán vé, cảnh người chen chúc lên tàu, thậm chí ngồi cả trên nóc tàu là cảnh thường thấy trên các tuyến đường sắt Ấn Độ. Bên cạnh đó, do thiếu ngân sách nên khâu bảo dưỡng tàu chưa được bảo đảm. Theo kết quả phân tích, bảo dưỡng kém là nguyên nhân gây hai vụ hỏa hoạn trên tàu hỏa gần đây.

Các vụ hỏa hoạn trên tàu trong bốn năm qua đã gây thiệt hại cho ngành đường sắt 150 triệu rupee.

Lam Giang
Infonet