Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Tác giả: Thảo Viên
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Những người sống giả tạo có thể khiến bạn tổn thương v́ bị lừa dối, thậm chí là bị chơi xấu khi cạnh tranh mà không hề hay biết. Làm sao bạn có thể sớm tháo mặt nạ của kiểu người nguy hiểm này?
Các nhà khoa học cho biết con người sẽ có xu hướng nói dối khi muốn vượt trội ai đó, giữ ǵn ḥa b́nh hay tránh để người khác bị tổn thương (*). Một số người th́ nói dối để tự bảo vệ bản thân trong những t́nh huống nguy hiểm hoặc bảo vệ ḷng tự trọng của ḿnh. Ngay cả một đứa trẻ mới vài tháng tuổi cũng biết “lừa dối” mẹ khi khóc mặc dù chẳng có vấn đề ǵ cả để thu hút sự quan tâm. Động vật có thể dùng các chiêu tṛ “lừa dối” nhau để tranh giành thức ăn hoặc bạn t́nh giao phối.
Tuy nhiên, con người sống giả dối th́ có thể xem sự lừa dối như một loại mặt nạ tâm lư để âm thầm gây tổn hại cho mọi người xung quanh. Bạn cần biết cách phân biệt người giả dối và người tử tế để tránh bị tổn thương. Đồng thời, sự nhạy bén trong cách nh́n người cũng sẽ giúp bạn trân trọng hơn những người yêu mến bạn một cách chân thành.
Dấu hiệu của người sống giả dối
sống giả tạo
Cuộc sống này quá ngắn ngủi để bạn bận tâm về những người sống giả dối. V́ thế, bạn nên nhận biết những người này qua 10 dấu hiệu sau đây:
1. Người sống giả tạo nói không giữ lời: Nếu t́nh trạng “nói được mà không làm được” lặp lại quá nhiều lần, đây có thể là dấu hiệu chứng tỏ người ấy đang nói dối.
2. Người sống giả tạo xuất hiện khi có lợi: Bạn sẽ thấy kiểu người này luôn vắng mặt mỗi khi bạn cần có sự giúp đỡ, nhưng lại có mặt mỗi khi có lợi ích cho bản thân.
3. Người sống giả tạo không lắng nghe bạn: Họ chỉ giả vờ ngồi đó nhưng không nắm bắt thông tin bạn đề cập, sau này nhắc lại sẽ không nhớ.
4. Người sống giả tạo thường tỏ ra vui vẻ: Dạng người này có biệt tài có thể cười nói vui vẻ với cả người mà họ ghét hoặc ngay sau khi bị sếp phê b́nh!
5. Người sống giả tạo nói xấu sau lưng bạn: Không có ai hoàn hảo, song họ luôn cố ư “vạch lá t́m sâu” để nói những điều tiêu cực về bạn, thậm chí nói sai sự thật về bạn.
6. Người sống giả tạo thích khoe thành tích: Những giá trị cuộc sống hiện đại có thể khiến họ thích chạy theo danh vọng và các mối quan hệ có lợi cho ḿnh.
7. Người sống giả tạo thường biện minh: Thay v́ thừa nhận lỗi lầm hoặc sai sót, họ có xu hướng đưa lư do biện minh để tự bảo vệ ḿnh.
8. Người sống giả tạo thích đổ lỗi: Để đánh lạc hướng đối phương khi xung đột, họ sẽ t́m cách đổ lỗi cho người khác.
9. Người sống giả tạo thường tám chuyện: Họ thường tụ tập buôn dưa lê về người thứ ba. Nếu đang túm tụm nói chuyện mà tản ra khi bạn đến th́ có thể đang nói về bạn đấy.
10. Người sống giả tạo hay lấy ḷng cấp trên: Kiểu người này sẽ rất chú ư xây dựng mối quan hệ với cấp trên bằng cách khen ngợi, tặng quà, mời đi ăn…
Phát hiện sớm ung thư vú để bảo vệ tính mạng của ḿnh
Tác giả: Ngân Phạm
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Phát hiện sớm ung thư vú để bảo vệ tính mạng của ḿnh
Ung thư vú là một trong những loại ung thư thường gặp và gây tử vong nhiều nhất ở phụ nữ sau 35 tuổi. Dù nguyên nhân gây ung thư vú vẫn chưa được xác định rơ, nhưng một số yếu tố nguy cơ đă được nhận diện, trong đó yếu tố di truyền chiếm 10% trường hợp ung thư vú. Việc phát hiện sớm ung thư vú rất quan trọng, giúp điều trị bệnh hiệu quả hơn.
“Nhờ phát hiện cục u lạ, tôi đă phát hiện ḿnh bị ung thư vú”, chị Thu Mai (Quận B́nh Thạnh, TP. HCM) chia sẻ. Mẹ chị Mai đă qua đời do bệnh ung thư vú cách đây 5 năm. Biết di truyền là một trong những yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư vú nên chị rất quan tâm đến việc tầm soát căn bệnh này.
Vào một ngày, khi đang mặc quần áo, chị phát hiện ở vú xuất hiện một khối u lạ. Sau khi đến bệnh viện khám, chị nhận kết quả chụp X-quang và sinh thiết cho thấy chị bị ung thư vú xâm lấn giai đoạn 1 ở tuổi 37.
Ban đầu, chị rất tuyệt vọng nghĩ rằng thần Chết sắp t́m đến ḿnh, nhưng sau khi được bác sĩ tư vấn, chị đă thực hiện phẫu thuật, hóa xạ trị để loại bỏ ung thư. Đến nay, sau 6 năm, tế bào ung thư đă không c̣n hiện diện trong cơ thể chị nữa.
Chị Mai là một trong những bệnh nhân mắc bệnh ung thư vú giai đoạn đầu và đă được chữa trị thành công. Ngoài khối u lạ mà chị Mai chia sẻ, c̣n có nhiều dấu hiệu khác của bệnh bạn nên biết.
Dấu hiệu của ung thư vú
Ở giai đoạn đầu, ung thư vú thường không có triệu chứng nhưng khi khối u vú phát triển, bạn có thể gặp phải các triệu chứng sau:
•Vú bị sưng, biến dạng
•Kích ứng da vùng vú hoặc vùng dưới cánh tay
•Xuất hiện khối u cứng ở vú
•Vú bị thay đổi kích thước hoặc h́nh dạng
•Quầng vú hoặc núm vú có sự thay đổi màu sắc hay xuất hiện nếp nhăn, đóng vảy
•Vú tiết dịch, bị thụt vào trong hoặc có cảm giác đau.
Những triệu chứng này có thể dễ dàng phát hiện thông qua việc tự kiểm tra vú thường xuyên. Nếu có những triệu chứng này, tốt nhất bạn nên đi khám ngay bởi nếu không được điều trị sớm, ung thư vú sẽ xâm lấn đến những cơ quan khác trong cơ thể, đặc biệt là xương. Khi di căn vào xương, bệnh đă ở giai đoạn cuối và rất khó chữa trị thành công.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư vú là căn bệnh nguy hiểm nhất đối với phụ nữ ở các nước phát triển và đang phát triển. Tuy nhiên, theo thống kê, có đến 75% phụ nữ không biết đến các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú, đợi đến khi phát hiện bệnh th́ đă muộn. Do đó, nếu bạn có một hoặc nhiều yếu tố dưới đây, bạn cần phải đặc biệt lưu tâm đến việc kiểm tra vú thường xuyên để phát hiện sớm ung thư vú và điều trị kịp thời.
•Yếu tố di truyền: Người có bà ngoại, mẹ hay chị gái mắc ung thư vú, phần lớn các trường hợp ung thư vú do di truyền thường từ 2 gen BRCA1 và BRCA2. B́nh thường, những gen này có chức năng phục hồi các tế bào vú khỏe mạnh. Tuy nhiên, ở một số người, 2 gen này không thực hiện đúng chức năng và phát triển bất thường, làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Thực tế, những phụ nữ có đột biến gen BRCA1 và/hoặc BRCA2 có thể có đến 80% nguy cơ mắc bệnh.
•Người từng bị ung thư như ung thư buồng trứng, phúc mạc, ṿi trứng hoặc đă từng xạ trị vùng ngực cũng có nguy cơ bị ung thư vú cao.
•Tất cả phụ nữ đều có nguy cơ bị ung thư vú. Đặc biệt, những phụ nữ không sinh con và sinh con đầu ḷng sau tuổi 35 sẽ có nguy cơ bị ung thư vú cao hơn b́nh thường.
•Phụ nữ dậy th́ sớm (trước 12 tuổi) và măn kinh muộn (sau 55 tuổi) cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú cao hơn người khác. Nguyên nhân là do những phụ nữ này chịu tác động lâu dài của hormone estrogen và progesterone.
•Béo ph́ cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Nguyên nhân là do phụ nữ bị béo ph́ thường sản sinh ra nhiều estrogen hơn so với phụ nữ khác.
•Người có lối sống không lành mạnh với chế độ ăn nhiều calorie, lười vận động, hút thuốc lá, uống rượu bia cũng có nguy cơ mắc bệnh nguy hiểm này.
•Dùng hormone thay thế như estrogen và progesteron để điều trị các triệu chứng măn kinh cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú cao
Phát hiện sớm ung thư vú để bảo vệ tính mạng của ḿnh
Tác giả: Ngân Phạm
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Phát hiện sớm ung thư vú để bảo vệ tính mạng của ḿnh
Ung thư vú là một trong những loại ung thư thường gặp và gây tử vong nhiều nhất ở phụ nữ sau 35 tuổi. Dù nguyên nhân gây ung thư vú vẫn chưa được xác định rơ, nhưng một số yếu tố nguy cơ đă được nhận diện, trong đó yếu tố di truyền chiếm 10% trường hợp ung thư vú. Việc phát hiện sớm ung thư vú rất quan trọng, giúp điều trị bệnh hiệu quả hơn.
“Nhờ phát hiện cục u lạ, tôi đă phát hiện ḿnh bị ung thư vú”, chị Thu Mai (Quận B́nh Thạnh, TP. HCM) chia sẻ. Mẹ chị Mai đă qua đời do bệnh ung thư vú cách đây 5 năm. Biết di truyền là một trong những yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư vú nên chị rất quan tâm đến việc tầm soát căn bệnh này.
Vào một ngày, khi đang mặc quần áo, chị phát hiện ở vú xuất hiện một khối u lạ. Sau khi đến bệnh viện khám, chị nhận kết quả chụp X-quang và sinh thiết cho thấy chị bị ung thư vú xâm lấn giai đoạn 1 ở tuổi 37.
Ban đầu, chị rất tuyệt vọng nghĩ rằng thần Chết sắp t́m đến ḿnh, nhưng sau khi được bác sĩ tư vấn, chị đă thực hiện phẫu thuật, hóa xạ trị để loại bỏ ung thư. Đến nay, sau 6 năm, tế bào ung thư đă không c̣n hiện diện trong cơ thể chị nữa.
Chị Mai là một trong những bệnh nhân mắc bệnh ung thư vú giai đoạn đầu và đă được chữa trị thành công. Ngoài khối u lạ mà chị Mai chia sẻ, c̣n có nhiều dấu hiệu khác của bệnh bạn nên biết.
Dấu hiệu của ung thư vú
Ở giai đoạn đầu, ung thư vú thường không có triệu chứng nhưng khi khối u vú phát triển, bạn có thể gặp phải các triệu chứng sau:
•Vú bị sưng, biến dạng
•Kích ứng da vùng vú hoặc vùng dưới cánh tay
•Xuất hiện khối u cứng ở vú
•Vú bị thay đổi kích thước hoặc h́nh dạng
•Quầng vú hoặc núm vú có sự thay đổi màu sắc hay xuất hiện nếp nhăn, đóng vảy
•Vú tiết dịch, bị thụt vào trong hoặc có cảm giác đau.
Những triệu chứng này có thể dễ dàng phát hiện thông qua việc tự kiểm tra vú thường xuyên. Nếu có những triệu chứng này, tốt nhất bạn nên đi khám ngay bởi nếu không được điều trị sớm, ung thư vú sẽ xâm lấn đến những cơ quan khác trong cơ thể, đặc biệt là xương. Khi di căn vào xương, bệnh đă ở giai đoạn cuối và rất khó chữa trị thành công.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư vú là căn bệnh nguy hiểm nhất đối với phụ nữ ở các nước phát triển và đang phát triển. Tuy nhiên, theo thống kê, có đến 75% phụ nữ không biết đến các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú, đợi đến khi phát hiện bệnh th́ đă muộn. Do đó, nếu bạn có một hoặc nhiều yếu tố dưới đây, bạn cần phải đặc biệt lưu tâm đến việc kiểm tra vú thường xuyên để phát hiện sớm ung thư vú và điều trị kịp thời.
•Yếu tố di truyền: Người có bà ngoại, mẹ hay chị gái mắc ung thư vú, phần lớn các trường hợp ung thư vú do di truyền thường từ 2 gen BRCA1 và BRCA2. B́nh thường, những gen này có chức năng phục hồi các tế bào vú khỏe mạnh. Tuy nhiên, ở một số người, 2 gen này không thực hiện đúng chức năng và phát triển bất thường, làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Thực tế, những phụ nữ có đột biến gen BRCA1 và/hoặc BRCA2 có thể có đến 80% nguy cơ mắc bệnh.
•Người từng bị ung thư như ung thư buồng trứng, phúc mạc, ṿi trứng hoặc đă từng xạ trị vùng ngực cũng có nguy cơ bị ung thư vú cao.
•Tất cả phụ nữ đều có nguy cơ bị ung thư vú. Đặc biệt, những phụ nữ không sinh con và sinh con đầu ḷng sau tuổi 35 sẽ có nguy cơ bị ung thư vú cao hơn b́nh thường.
•Phụ nữ dậy th́ sớm (trước 12 tuổi) và măn kinh muộn (sau 55 tuổi) cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú cao hơn người khác. Nguyên nhân là do những phụ nữ này chịu tác động lâu dài của hormone estrogen và progesterone.
•Béo ph́ cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Nguyên nhân là do phụ nữ bị béo ph́ thường sản sinh ra nhiều estrogen hơn so với phụ nữ khác.
•Người có lối sống không lành mạnh với chế độ ăn nhiều calorie, lười vận động, hút thuốc lá, uống rượu bia cũng có nguy cơ mắc bệnh nguy hiểm này.
•Dùng hormone thay thế như estrogen và progesteron để điều trị các triệu chứng măn kinh cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú cao
Theo các bác sĩ, để pḥng ngừa ung thư vú hoặc phát hiện sớm ung thư vú để điều trị, bạn nên thực hiện những việc sau đây:
•Tự kiểm tra vú mỗi tháng một lần, sau chu kỳ kinh nguyệt 2 – 3 ngày. Khi khám bạn giơ cánh tay cao, thoa dầu massage lên các đầu ngón ở tay c̣n lại hoặc dưới ṿi sen để các ngón tay dễ di chuyển. Bạn di chuyển các ngón tay đi lên đi xuống bầu vú, di chuyển từ núm vú đi ra ngoài bầu vú, di chuyển ṿng tṛn xung quanh núm vú từ từ đi ra ngoài.
•Chú ư đến những thay đổi của bầu ngực, chẳng hạn như đầu nhũ hoa bị nứt, chảy dịch, vú bị sưng…
•Nếu thuộc nhóm có nguy cơ bị ung thư vú, bạn nên đến pḥng khám, bệnh viện để khám lâm sáng mỗi 6 – 12 tháng. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ nào, bạn nên đi làm siêu âm vú và làm FNA để được chẩn đoán và điều trị sớm. Đối với phụ nữ trên 40 tuổi, tốt nhất mỗi năm nên đi chụp nhũ ảnh 1 lần.
•Nếu có nguy cơ cao như có người thân bị ung thư vú hay từng bị ung thư buồng trứng, phúc mạc, ṿi trứng, bạn nên khám vú lâm sàng mỗi 6 – 12 nhưng không trước 30 tuổi đối với nhũ ảnh và không trước 25 tuổi đối với MRI. Chụp nhũ ảnh và MRI tầm soát mỗi năm (thực hiện MRI cách nhũ ảnh 6 tháng). Siêu âm vú hỗ trợ nếu không chụp được MRI. Làm FNA khi có dấu hiệu nghi ngờ.
Làm xét nghiệm đột biến gen BRCA1 và BRCA2 ở đâu?
Nhiều thành viên trong gia đ́nh như mẹ, d́, chị em gái, con gái bị ung thư vú hay ung thư buồng trứng, đặc biệt khi mắc bệnh ung thư trước 50 tuổi. Một thành viên trong gia đ́nh bị cả 2 loại ung thư vú và ung thư buồng trứng. Hơn một thế hệ bị ung thư vú hay ung thư buồng trứng (ví dụ bà ngoại, mẹ, chị em ruột). Khi đó, bạn nên đến Trung tâm Sinh Học Phân Tử, Pḥng khám Đại Phước để làm xét nghiệm khảo sát về đột biến gen BRCA1, BRCA2, TP53 do PGS. TS. BS. Hoàng Anh Vũ – Trưởng khoa Y Sinh Học Phân Tử, Đại học Y Dược TP. HCM thực hiện.
Nếu xét nghiệm gen dương tính, nguy cơ ung thư vú và ung thư buồng trứng sẽ tăng lên đáng kể. Bạn có thể đến Pḥng khám Đa khoa Đại Phước để được theo dơi điều trị.
Phát hiện sớm ung thư vú để bảo vệ bạn khỏi căn bệnh nguy hiểm này
Phụ nữ đều có nguy cơ mắc bệnh nên cần tầm soát để phát hiện sớm ung thư vú. Một trong những địa chỉ uy tín có trang thiết bị hiện đại với các chuyên gia đầu ngành Giải phẫu bệnh như PGS. BS. Ngô Quốc Đạt, Phó trưởng khoa Y Đại Học Y Dược TP. HCM và TS. BS. Đặng Phạm Anh Thư, Đại Học Y Dược TP. HCM là Trung tâm Giải phẫu bệnh – Tế bào học.
Nếu bị chẩn đoán ung thư vú, bạn sẽ được tư vấn và theo dơi điều trị tại Pḥng khám Đại Phước với ThS. BS. Nguyễn Đỗ Thùy Giang, chuyên gia giàu kinh nghiệm đến từ Bệnh viện Ung Bướu TP. HCM. Lịch khám của bác sĩ là chiều thứ Ba hàng tuần từ 16 – 19 giờ.
Chương tŕnh Tầm soát K giáp, vú và hạch vùng đầu mặt cổ
1. Đối tượng được hưởng ưu đăi
Bệnh nhân nam hoặc nữ trên 20 tuổi, có kết quả siêu âm (hoặc toa thuốc) liên quan đến nhân giáp, bướu vú hoặc hạch vùng đầu, cổ, mặt, nách…
Địa điểm: Pḥng khám Đa khoa Đại Phước (829 đường 3/2, Phường 7, Quận 11, TP. HCM)
2. Quyền lợi khi đăng kư khám qua Hello Bacsi
•Khám miễn phí với bác sĩ chuyên khoa: chi phí khám trị giá 100.000 đồng
•Miễn phí siêu âm:
+ Đối với nữ: siêu âm tuyến vú (trị giá 120.000 đồng) và giáp (trị giá 120.000 đồng)
+ Đối với nam: siêu âm hạch (trị giá 120.000 đồng) và giáp (trị giá 120.000 đồng)
Tổng chi phí: 340.000 đồng/bệnh nhân
•Trường hợp sau khi siêu âm có kết quả bất thường, pḥng khám sẽ hỗ trợ giảm từ 10 – 20% phí sinh thiết hoặc các chi phí xét nghiệm cho bệnh nhân theo chỉ định của bác sĩ.
3. Quy tŕnh nhận ưu đăi
Bước 1: Điền đầy đủ thông tin tại: https://goo.gl/ZzvZhA
Bước 2: Nhận tin nhắn xác nhận từ Hello Bacsi qua số điện thoại đăng kư
Bước 3: Đến Pḥng khám Đại Phước theo lịch đă hẹn. Đưa tin nhắn xác nhận từ Hello Bacsi và kết quả siêu âm (hoặc đơn thuốc) liên quan đến các bệnh trên cho thu ngân. Làm theo hướng dẫn của pḥng khám.
4. Lưu ư
•Bạn chỉ thanh toán với thu ngân nếu có phát sinh thêm chi phí ngoài tiền khám và siêu âm.
•Những ưu đăi trên chỉ áp dụng vào ngày khám bạn đă chọn
Điều trị ung thư vú: Liệu pháp nội tiết tố và sinh học
Tác giả: BS. Đinh Thị Mai Hồng
Tham vấn y khoa: BS. Đinh Thị Mai Hồng
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Điều trị ung thư vú: Liệu pháp nội tiết tố và sinh học
Liệu pháp nội tiết tố và sinh học được sử dụng trong điều trị ung thư vú. Giống như các thủ thuật khác, cả hai liệu pháp này cũng có một số tác dụng phụ.
Liệu pháp nội tiết tố và sinh học đều được lên kế hoạch trước khi các thủ thuật bắt đầu. Mỗi người sẽ có một phác đồ điều trị riêng, nên việc lên kế hoạch là điều rất cần thiết. Hăy cùng Hello Bacsi t́m hiểu các bước lên kế hoạch điều trị nhé.
Hẹn gặp bác sĩ
Sau khi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú, bác sĩ sẽ khuyên bạn nên điều trị. Nếu bạn đồng ư, họ sẽ bắt đầu chuẩn bị cho việc điều trị.
Bạn sẽ có một cuộc hẹn với bác sĩ. Hăy nhớ rằng bạn sẽ không được điều trị tại lần khám này. Bác sĩ sẽ giải thích về ung thư vú và các lựa chọn điều trị. Trong trường hợp này, bạn sẽ thảo luận về liệu pháp sinh học hoặc liệu pháp nội tiết. Liệu pháp nội tiết được sử dụng để ngăn chặn hormone estrogen và progesterone đến các tế bào ung thư vú. Liệu pháp sinh học ngăn chặn các tế bào ung thư phát triển, giết chết các tế bào ung thư và tăng cường hệ miễn dịch.
Tại lần khám này, bạn có thể hỏi bác sĩ về những lo lắng của ḿnh. Hăy hỏi bác sĩ về các cách điều trị được thực hiện, các loại thuốc được sử dụng trong điều trị và các tác dụng phụ có thể có. Bạn cũng có thể hỏi bác sĩ việc điều trị ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày như thế nào. Hăy chắc chắn bạn hiểu rơ về những ǵ ḿnh thảo luận.
Thử nghiệm
Bác sĩ sẽ khuyên bạn nên thử một số xét nghiệm để xác định t́nh trạng sức khỏe chính xác của bạn. Sau đó, họ có thể giúp bạn lên kế hoạch cho quá tŕnh điều trị. Bác sĩ sẽ hỏi bạn về bệnh sử, hăy nói với bác sĩ nếu bạn đă được điều trị bằng hormone hoặc liệu pháp sinh học trước đây.
Sau đó, bác sĩ có thể yêu cầu bạn khám sức khỏe. Bác sĩ sẽ khám ngực để t́m những dấu hiệu bất thường. Xét nghiệm h́nh ảnh luôn được khuyến khích để xác định vị trí chính xác của các khối u.
Các tác dụng phụ của liệu pháp điều trị ung thư vú
Liệu pháp nội tiết tố và sinh học có một số tác dụng phụ. Bạn cần biết rơ những tác dụng phụ để chuẩn bị cho những điều có thể xảy ra.
Liệu pháp sinh học
Bạn có thể bị đau, sưng, ngứa và đỏ ở chỗ tiêm thuốc.
Các tác dụng phụ ít gặp hơn của liệu pháp sinh học bao gồm sốt, ớn lạnh, buồn nôn, nôn, ốm, chóng mặt, yếu, đau cơ, nhức đầu, mệt mỏi (cực kỳ mệt mỏi), huyết áp thấp hoặc cao, thay đổi thành phần sinh hóa của máu, phản ứng dị ứng nghiêm trọng hoặc có máu trong nước tiểu.
Liệu pháp nội tiết tố
Các tác dụng phụ của liệu pháp nội tiết tố có thể bao gồm mệt mỏi, các triệu chứng măn kinh (như khô âm đạo, nóng bừng, đổ mồ hôi), tóc mỏng hơn, đau cơ, xương mỏng hơn, nhức đầu, tăng cân, trầm cảm và cục máu đông
Các triệu chứng nghiêm trọng bạn cần phải được cấp cứu ngay gồm:
•Sốt cao hơn 37,8°C, bị ớn lạnh.
•Có vấn đề trong miệng như đau nhức, lưỡi sưng.
•Có vấn đề trong cổ họng như đau, sưng, rát.
•Có máu trong phân.
•Đi tiểu thường xuyên hơn.
•Buồn nôn, nôn và tiêu chảy không cải thiện sau 2–3 ngày.
•Bị sưng mắt cá chân.
•Mệt mỏi.
Bạn hăy nhớ rằng bạn là bệnh nhân. Việc điều trị của bạn có thành công hay không phụ thuộc vào nỗ lực của bạn. Bạn và bác sĩ có thể làm việc cùng nhau để tạo ra kế hoạch điều trị phù hợp nhất.
Các triệu chứng nghiêm trọng bạn cần phải được cấp cứu ngay gồm:
•Sốt cao hơn 37,8°C, bị ớn lạnh.
•Có vấn đề trong miệng như đau nhức, lưỡi sưng.
•Có vấn đề trong cổ họng như đau, sưng, rát.
•Có máu trong phân.
•Đi tiểu thường xuyên hơn.
•Buồn nôn, nôn và tiêu chảy không cải thiện sau 2–3 ngày.
•Bị sưng mắt cá chân.
•Mệt mỏi.
Bạn hăy nhớ rằng bạn là bệnh nhân. Việc điều trị của bạn có thành công hay không phụ thuộc vào nỗ lực của bạn. Bạn và bác sĩ có thể làm việc cùng nhau để tạo ra kế hoạch điều trị phù hợp nhất.
Tương truyền rằng Đường Minh Hoàng rất say mê Dương Quư Phi v́ sắc đẹp “hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh” của nàng. Đặc biệt hơn cả là v́ nàng tỏa ra một hương thơm qua những giọt mồ hôi từ phần thân ḿnh kín đáo.
Theo các cung nữ, hương thơm này thường là do người đẹp thưởng thức những trái lệ chi trồng ở đất Việt, mà đầu phu Mai Thúc Loan phải ngày đêm ngàn dặm cùng đoàn tùy tùng mang sang cống hiến.
Đó là huyền thoại bên nước Tàu khi xưa.
Bên Việt Nam ta, cũng có một ái phi triều Nguyễn với những hạt mồ hôi thơm nức. Một thi hữu kể cho hay ḍng họ Trần tại làng Tây Mỗ, tỉnh Hà Đông có một thiếu nữ được tiến vô cung làm ái phi. Vị cung phi này được quân vương rất sủng ái v́ tính t́nh hiền hậu, đoan trang và nhất là mồ hôi bà có mùi hấp dẫn. Do đó dân chúng địa phương có vần thơ ca tụng rằng:
“Họ Trần sinh một Đức Bà,
Mồ hôi thơm ngát, trăm hoa miệng cười.”
Dân gian ta thường nói:
“Quyên quyên ăn trái nhăn lồng,
Thia lia quen chậu, vợ chồng quen hơi.”
Bên Tây cũng có câu chuyện tương tự.
Chuyện Đại Tướng Napoleon Bonaparte viết cho người yêu Josephine rằng, “Ḿnh ơi, anh về hôm nay, xin đừng tắm nhé. Nhất là đêm nay.” Th́ có lẽ tướng quân ta cảm thấy nhiều hứng t́nh hơn khi ngửi cái hơi từ người đẹp.
Mà cái hơi này phải chăng cũng từ những giọt mồ hôi của người yêu. Mà khi đă phải hơi nhau th́ mùi đó thơm hay không, cũng chẳng quan trọng. Có người ghiền rúc vào nách nhau để hít hà cái mùi nhiều khi khó ngửi của người t́nh mà đôi bên đă cùng nhau xa vắng lâu ngày.
Khoa học ngày nay nh́n sự đổ mồ hôi dưới góc cạnh thực tế hơn, ích lợi hơn cho sức khỏe. V́ sức khỏe là điều quan tâm lớn của mọi người, mọi sinh vật.
Đó là vai tṛ điều ḥa thân nhiệt của sự đổ mồ hôi.
Sự đổ mồ hôi
Đổ mồ hôi là một hiện tượng sinh học tự nhiên và lành mạnh với nhiệm vụ quan trọng là giữ nhiệt độ cơ thể b́nh thường. Hệ thần kinh giao cảm nằm ở mặt trong của lồng ngực điều khiển sự hoạt động của các tuyến mồ hôi. Khi thần kinh này quá nhạy cảm th́ mồ hôi tiết ra nhiều.
Đàn bà có nhiều tuyến mồ hơn đàn ông nhưng các ông lại sản xuất nhiều mồ hôi hơn quư bà v́ tuyến của họ hoạt động mạnh hơn.
Ở người khỏe mạnh, mồ hôi thường toát ra khi làm việc lâu và mạnh nhất là trong môi trường không gió hoặc đi bộ giữa trưa Hè, thời tiết nóng nực.
Khi nhiệt độ trong cơ thể lên quá 37 độ C, các mạch máu ngoại vi mở rộng, chứa nhiều máu để đẩy bớt hơi nóng trong người ra ngoài rồi lưu hành trở lại với máu mát hơn.
Nếu nhiệt độ không khí tiếp tục lên cao, sự thoát nhiệt qua máu không đủ và cơ thể phải tiết ra chất lỏng để tán nhiệt. Đó là sự đổ mồ hôi trên da. Trong một giờ, cơ thể có thể toát ra tới 1,5 lít mồ hôi. Nếu mồ hôi mất nhiều quá mà không được bù đắp th́ ta có thể xỉu, bất tỉnh v́ máu lưu thông tới các cơ quan giảm, nhất là hệ thần kinh.
Mồ hôi là chất nước trong không màu, kiềm tính với 2% vật thể đặc. B́nh thường, mồ hôi gồm có nước, muối sodium chloride, potassium, urea.
Đông y coi đổ mồ hôi như một h́nh thức trị bệnh để loại trừ một số tác nhân độc hại xâm nhập cơ thể. Gây đổ mồ hôi là một trong ba phương thức trị bệnh cổ truyền:
Gây ói, gây xổ và gây đổ mồ hôi. Cạo gió bằng dầu nóng, đánh cảm với cám rang là để ra mồ hôi, xông với lá hương nhu làm nhẹ vài bệnh nóng sốt. Và ngày nay người ta tắm hơi, ngồi sauna cũng cùng mục đích để toát mồ hôi. Cho người thư giăn, sảng khoái và cũng để nhẹ bớt mấy cân của tấm thân hơi bồ sứt cạp.
Nhưng mồ hôi nhiều ít cũng đưa tới một vài khó chịu cho cơ thể, đôi khi bệnh hoạn.
1- Thời tiết nóng nắng, thân nhiệt tăng th́ mồ hôi tự nhiên đổ ra để hạ nhiệt độ cơ thể. Mỗi người có thể tiết ra tới 1.5 lít mồ hôi trong một giờ đôi khi tới 3,5 lít.
2- Vận động cơ thể, làm việc chân tay trong khí hậu nhiệt độ cao và 40% độ ẩm, ta tiết ra trung b́nh là 1/2 lít mồ hôi trong một giờ. Khi mất chất lỏng như vậy th́ máu ta sẽ đặc hơn, tim sẽ phải làm cố gắng làm việc nhiều hơn để đẩy máu ra và ta cảm thấy hơi mệt.
Để tránh khó khăn: khi tập luyện hoặc làm việc ngoài trời, nên uống khoảng hai ly nước trước khi tập; trong khi tập th́ uống nửa ly cho mỗi lần tập kéo dài 20 phút.
Ngoài ra một số yếu tố khác cũng đưa tới chứng tăng tiết mồ hôi (hyperhidrosis) dù thân nhiệt b́nh thường hoặc khi nghỉ ngơi:
1- Khi có nhiều đau đớn, sợ hăi, xúc động hoặc căng thẳng (sợ toát mồ hôi hột); mồ hôi ra nhiều nhất là ở trên mặt, nách, ḷng bàn tay bàn chân.
2- Đôi khi mồ hôi cũng tiết ra khi ta tiêu thụ một vài gia vị cay, uống nước nóng hoặc nước có caffeine hoặc khi uống nhiều rượu.
3- Một vài loại dược phẩm như thuốc trị bệnh tâm thần haldol, kích thích tố tuyến giáp, morphine, aspirin, acetaminophen, cocaine.
4- Bệnh gan, bệnh khí thũng phổi (emphysema), bệnh Parkinson, hội chứng suy yếu dây thần kinh ngoại vi Guillain-Barre.
5- Một số người đổ mồ hôi theo di truyền đặc biệt là ở ḷng bàn tay, bàn chân.
6- Phụ nữ trong thời kỳ măn kinh với nóng phừng mặt, đổ mồ hôi v́ kích thích tố nữ giảm.
7- Bệnh nhân tiểu đường điều trị bằng insulin khi đường huyết xuống quá thấp cũng đổ mồ hôi, run rẩy tay chân, yếu sức, chóng mặt, buồn nôn. Người tiểu đường mồ hôi có mùi chua như trái cây hư.
8- Cường tuyến giáp với nhiều kích thích tố của tuyến này khiến cơ thể nóng bừng, mồ hôi tiết ra.
9- Trong cơn suy tim heart attack, bệnh nhân thấy đau ngực, khó thở, đổ mồ hôi đầm đ́a; trong tai biến năo stroke với tổn thương trung tâm điều ḥa nhiệt độ ở năo.
10- Trong các bệnh nhiễm như lao, sốt rét ngă nước bệnh nhân cũng đổ nhiều mồ hôi với nhiệt độ lên cao.
11- Bệnh ung thư bạch cầu hoặc u hạch bạch huyết lymphoma với mất cân, sốt, đổ mổ hôi.
12- Rối loạn tự miễn như trong các bệnh viêm thấp khớp (rheumatoid arthritis) hoặc lupus ban đỏ (systemic lupus erythematosus).
1- Thời tiết nóng nắng, thân nhiệt tăng th́ mồ hôi tự nhiên đổ ra để hạ nhiệt độ cơ thể. Mỗi người có thể tiết ra tới 1.5 lít mồ hôi trong một giờ đôi khi tới 3,5 lít.
2- Vận động cơ thể, làm việc chân tay trong khí hậu nhiệt độ cao và 40% độ ẩm, ta tiết ra trung b́nh là 1/2 lít mồ hôi trong một giờ. Khi mất chất lỏng như vậy th́ máu ta sẽ đặc hơn, tim sẽ phải làm cố gắng làm việc nhiều hơn để đẩy máu ra và ta cảm thấy hơi mệt.
Để tránh khó khăn: khi tập luyện hoặc làm việc ngoài trời, nên uống khoảng hai ly nước trước khi tập; trong khi tập th́ uống nửa ly cho mỗi lần tập kéo dài 20 phút.
Ngoài ra một số yếu tố khác cũng đưa tới chứng tăng tiết mồ hôi (hyperhidrosis) dù thân nhiệt b́nh thường hoặc khi nghỉ ngơi:
1- Khi có nhiều đau đớn, sợ hăi, xúc động hoặc căng thẳng (sợ toát mồ hôi hột); mồ hôi ra nhiều nhất là ở trên mặt, nách, ḷng bàn tay bàn chân.
2- Đôi khi mồ hôi cũng tiết ra khi ta tiêu thụ một vài gia vị cay, uống nước nóng hoặc nước có caffeine hoặc khi uống nhiều rượu.
3- Một vài loại dược phẩm như thuốc trị bệnh tâm thần haldol, kích thích tố tuyến giáp, morphine, aspirin, acetaminophen, cocaine.
4- Bệnh gan, bệnh khí thũng phổi (emphysema), bệnh Parkinson, hội chứng suy yếu dây thần kinh ngoại vi Guillain-Barre.
5- Một số người đổ mồ hôi theo di truyền đặc biệt là ở ḷng bàn tay, bàn chân.
6- Phụ nữ trong thời kỳ măn kinh với nóng phừng mặt, đổ mồ hôi v́ kích thích tố nữ giảm.
7- Bệnh nhân tiểu đường điều trị bằng insulin khi đường huyết xuống quá thấp cũng đổ mồ hôi, run rẩy tay chân, yếu sức, chóng mặt, buồn nôn. Người tiểu đường mồ hôi có mùi chua như trái cây hư.
8- Cường tuyến giáp với nhiều kích thích tố của tuyến này khiến cơ thể nóng bừng, mồ hôi tiết ra.
9- Trong cơn suy tim heart attack, bệnh nhân thấy đau ngực, khó thở, đổ mồ hôi đầm đ́a; trong tai biến năo stroke với tổn thương trung tâm điều ḥa nhiệt độ ở năo.
10- Trong các bệnh nhiễm như lao, sốt rét ngă nước bệnh nhân cũng đổ nhiều mồ hôi với nhiệt độ lên cao.
11- Bệnh ung thư bạch cầu hoặc u hạch bạch huyết lymphoma với mất cân, sốt, đổ mổ hôi.
12- Rối loạn tự miễn như trong các bệnh viêm thấp khớp (rheumatoid arthritis) hoặc lupus ban đỏ (systemic lupus erythematosus).
Đây là h́nh thức thường thấy và cũng gây khó chịu nhiều nhất.
Bàn tay người bệnh luôn luôn nhơm nhớp ẩm ướt và lạnh. Họ thường xuyên phải lau tay, tránh bắt tay người khác, gặp trở ngại khi đánh máy chữ hoặc trơn tay khi muốn cầm vật dụng hoặc khó khăn vẽ lông mày, tô môi son. Nhiều người ngại ngùng trong giao tế đôi khi trở nên cô lập.
Và càng bối rối, xúc động th́ mồ hôi lại càng ra nhiều.
2- Nhiều mồ hôi bàn chân
Tuy không lộ liễu như nhiều mồ hôi tay nhưng nhiều mồ hôi chân là môi trường thuận lợi cho các bệnh nấm và vi khuẩn phát triển, đưa tới bệnh nhiễm bàn chân (Athlete’s Foot), viêm nhiễm móng chân, đi giày và tất khó khăn mà đi dép th́ hay tuột.
3- Nhiều mồ hôi nách cũng là một trở ngại giao tế v́ mảnh áo nơi đây hoặc ướt sũng nước hoặc hoen ố muối mặn với mùi hôi hôi, khó chịu.
4- Đổ mồ hôi mặt, cổ, da đầu cũng thường xảy ra khi đang ăn uống, nói trước công chúng hoặc gặp đám đông người v́ xúc động, lo sợ.
5- Không có mồ hôi.
Sự đổ mồ hôi bị gián đoạn hoặc trở ngại dưới tác dụng của vài loại thuốc thần kinh; trong bệnh di truyền không có tuyến mồ hôi; khi có tổn thương thần kinh tự chủ điều khiển tuyến mồ hôi; khi có nhiễm trùng tuyến mồ hôi; phỏng da nặng; khi cơ thể khô nước v́ ói mửa, đi tiêu chảy và khi bị trúng heat stroke.
Không mồ hôi gây trở ngại cho sự thoát nhiệt của cơ thể và đưa tới rủi ro nghiêm trọng như trong trường hợp bị trúng thử, làm việc, vận động cơ thể hoặc đi trong nắng gắt mà không uống nước đầy đủ. Nhiệt độ trong người lên rất cao, da khô, cơ thể suy nhược và có thể bị hôn mê.
Năm 2003, cả mấy trăm dân chúng thành phố Ba Lê thiệt mạng v́ thời tiết nóng nắng quá mức. Người cao tuổi và trẻ em là dễ bị tai nạn này lắm. Kinh nghiệm người lái xe khi ngoài trời quá nóng th́ cảm thấy uể oải, mệt mỏi, buồn ngủ nên dễ xảy ra tai nạn.
Mùi của mồ hôi
Nói tới mồ hôi th́ cũng nên nói qua tới mùi của mồ hôi.
B́nh thường mồ hôi không có mùi, vị hơi mặn v́ có muối khoáng.
Mồ hôi có mùi là do tác dụng của các vi sinh vật lên mồ hôi mỡ lẫn chất đạm do các tuyến chất đặc apocrine tiết ra. Các tuyến này chỉ xuất hiện ở tuổi dậy th́ và rất ít ở tuổi măn kinh.
Không giống như tuyến nước eccrine có ở khắp cơ thể, tuyến apocrine lại có nhiều ở nách, bẹn, quanh cơ quan sinh dục và hậu môn, quanh núm vú. Mà những nơi này nhiệt độ thường cao, bí hơi, ẩm ướt, có nhiều lông và là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, nấm độc trú ẩn. Vi khuẩn tác dụng lên chất béo chất đạm của mồ hôi và tạo ra mùi ngạt mũi, khó chịu. Và ta có hôi nách, mồ hôi khan thum thủm ở phần kín cơ thể, mồ hôi màu thấm vào quần áo, mồ hôi khai ở lông và tóc.
Ngoài ra cơ thể cũng toát ra mùi qua hơi thở, các chất phế thải như phẩn và nước tiểu; trong một số bệnh kinh niên. Bệnh nhân tiểu đường có hơi thở mùi trái cây hư v́ hóa chất acetone trong máu lên cao; mồ hôi mùi chuột chết ở bệnh thận trầm trọng; mùi hôi của tế bào hủy hoại khi nhiễm trùng ngoài da, cơ thịt.
Điều trị
Nhiều người rất khó chịu, đôi khi bối rối v́ đổ mồ hôi quá nhiều nhất là ở nơi dễ thấy như ḷng bàn tay, nách. Bắt tay nhau mà tay ướt sũng th́ cũng ngượng ngùng mà chiếc áo lụa Hà Đông mới mua, nách áo vàng khè th́ cũng khó coi lại tiếc chiếc áo vừa đẹp vừa đắt.
Cho nên trên thị trường có nhiều thuốc bán không cần toa để công chúng tiện dụng và khá công hiệu. Thuốc có thể là bôi thoa để chặn mồ hôi chảy ra và đa số có chất căn bản aluminum chloride hexahydrate. Thuốc được bôi dăm lần một tuần, vào buổi tối. Khi bớt mồ hôi th́ bôi mỗi tuần một lần. Điều đáng lưu ư là tác dụng của aluminum không kéo dài lâu và sau đó mồ hôi có thể ra nhiều hơn.
Cũng nên phân biệt thuốc chống tiết mồ hôi (antiperspirant) và chống mùi hôi (deodorant).
Trong deodorant có kháng sinh để diệt vi khuẩn tác dụng lên chất đạm của mồ hôi và gây ra mùi khó ngửi. Đồng thời cũng có chất làm át mùi hôi.
Thuốc antiperspirant tạo cái nút bít tuyến không cho mồ hôi tiết ra.
Trường hợp khó hơn th́ nên đi khám bác sĩ để t́m hiểu nguyên nhân và được điều trị thích đáng.
Thuốc anticholinergic như loại glycopyrrolate (Robinul, Robinul-Forte) chặn tác dụng gây đổ mồ hôi của acetylcholine.
Thuốc trấn an tâm thần, tâm lư trị liệu đôi khi cũng được dùng nếu nguyên nhân đổ mồ hôi là những xúc động, căng thẳng tinh thần.
Gần đây, độc tố botulinum (Botox) đă được chích để chặn dây thần kích thích tuyến mồ hôi. Thuốc có công hiệu khoảng 4 tháng, sau đó phải chích lại.
Giải phẫu cắt bỏ tuyến mồ hôi hoặc cắt bỏ dây thần kinh kích thích tuyến này cũng được dùng khi mồ hôi ra nhiều ở nách, bàn tay. Trước đây, để cắt bỏ dây thần kinh phải mở rộng lồng ngực. Bây giờ với phương pháp nội soi, giải phẫu giản dị hơn nhiều và bệnh nhân chỉ cần nằm nhà thương từ 12 đến 24 giờ.
Phương pháp kích thích bằng ḍng điện (iontopheresis): bệnh nhân nhúng tay vào chậu nước với một ḍng điện cường độ nhẹ chạy qua, làm tuyến mồ hôi tê liệt và không tiết mồ hôi khoảng một tuần lễ.
Kinh nghiệm cổ truyền ta chữa trẻ em đổ mồ hôi trộm bằng nước lá hẹ nấu chín hoặc hạt tiêu mạch lép sắc với hồng táo uống thay trà.
Cụ Hải Thượng Lăn Ông có bài thuốc trị mồ trộm với nhân sâm, phục linh, toan táo tán thành bột.
Đổ mồ hôi chân th́ các cụ ngâm chân bằng nước trà ấm với một chút muối thô hoặc nửa tách giấm chua.
Tiểu thư khuê các Trung Hoa khi xưa bó bàn chân trong mảnh vải cho thon nhỏ th́ chân có mùi hôi rất khó chịu. Họ thường xức loại nước gọi là Hương Liên Táo.
Mồ hôi nách khó chịu th́ rang hàn the, tán thành bột rồi thoa vào nách.
Ngoài ra cũng nên giữ vệ sinh cá nhân, tắm rửa thường xuyên; giữ bàn chân khô ráo, thay tất mỗi ngày, đi giày thông hơi; tránh mặc quần áo làm bằng sợi hóa chất bí hơi; tránh thực phẩm gây đổ mồ hôi; uống nhiều nước; tập luyện cơ thể khi trời mát; giữ đường huyết ở mức b́nh thường; nơi ở thoáng khí với quạt hoặc máy lạnh.
Trong túi luôn luôn có cuộn giấy mỏng để kín đáo thấm mồ hôi trước khi tay bắt mặt mừng hoặc mang đôi bao tay bằng sợi bông g̣n có khả năng thấm nước.
Và nên tham khảo ư kiến bác sĩ ngay khi nào thấy:
* Đồ mô hôi lâu, nhiều mà không có nguyên do, có thể do bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp
* Đổ mồ hôi với đau thắt ngực, có thể do heart attack
* Đổ mồ hôi ban đêm với mất sức nặng của cơ thể trong bệnh lao phổi để được điều trị tới nơi tới chốn những nguyên nhân đưa tới chứng tiết mồ hôi quá nhiều.
Đừng tưởng ngưởi già mới lẫn. T́nh trạng sa sút trí nhớ đến độ "vừa nghe đă quên" của người trẻ từ lâu đă vượt xa mức báo động.
Ai chưa tin xin thử xem có bao nhiêu người nhớ nổi số... driver license !
Nhiều người quên tuốt luốt, quên giờ vào sở, quên luôn công việc, quên cả vợ con, đến độ sau giờ làm việc phải ngồi hàng giờ ở bàn nhậu để cố nhớ nẻo về nhà, thậm chí quên hết đến độ chỉ c̣n nhớ có mỗi ngày... lănh lương!
Chuyện ǵ cũng có lư do.
Bộ nhớ mau hư thường v́ nạn nhân chính là thủ phạm, do thiếu nhiều thứ cùng lúc lại thừa vài món trong cuộc sống thường ngày.
Đó là:
* Thiếu ngủ:
Không kể người lỡ chọn nghề trực đêm, thiếu ngủ v́ thức quá khuya, dường như là "mốt" của nhiều cư dân trong các thành phố.
Kẹt một điểm là chất lượng của trí nhớ gắn liền với độ sâu của giấc ngủ, theo kết quả nghiên cứu ở Đại học Schleiweg-Holstein.
Nhưng nếu tưởng như thế chỉ cần dùng thuốc ngủ để ngủ cho được nhằm tăng cường trí nhớ th́ lầm.
Thuốc an thần tuy tạo được giấc ngủ, nhưng năo bộ đồng thời cũng mê một lèo, khiến bộ nhớ quên luôn công việc.
* Thiếu nước:
Năo lúc nào cũng tiêu thụ không dưới 20% năng lượng của cơ thể riêng cho chức năng tư duy.
Năo v́ thế rất cần nước và chất đường sinh năng.
Theo chuyên gia ở Đại học Erlangen, uống không đủ nước trong ngày lại thêm bữa ăn chiều thiếu chất ngọt là một trong các lư do khiến tín hiệu thần kinh vừa nhập vào lại ra ngay, cứ như nước đổ đầu vịt.
* Thiếu dầu mỡ:
Chất béo loại cần thiết cho cấu trúc của tế bào thần kinh như 3-Omega, Acid Linoleic... là món ăn chính của năo bộ.
Đừng tưởng kiêng cử là béo tốt cho năo. Trái lại là khác.
Tất nhiên đừng để tăng chất mỡ máu v́ đó là yếu tố bất lợi cho hoạt động của bộ năo.
Nhưng thiếu mỡ cũng tai hại tương tự.
* Thiếu dưỡng khí:
Thêm vào đó, năo không thể dán tín hiệu thần kinh, dù là h́nh ảnh hay âm thanh vào bộ nhớ nếu tế bào thiếu dưỡng khí v́
thiếu máu.
Chính v́ thế mà nhiều thầy thuốc khuyên dùng cây thuốc có công năng cải thiện hàm lượng dưỡng khí trong năo bộ ngay cả cho người chưa phát hiện triệu chứng "đụng đâu quên đó.
* Thiếu vận động:
Nhiều công tŕnh nghiên cứu cho thấy người cao tuổi nếu vận động thể dục thể thao trong ngày th́ ít quên hơn người không vận động.
Theo các nhà nghiên cứu về lăo khoa ở Hoa Kỳ, vận động trong ngày là điều kiện để bộ năo không thiếu dưỡng khí trong đêm.
Cũng không cần h́nh thức thái quá, nhẹ nhàng thôi, như đi bộ, bơi, chạy xe, khí công..., miễn là ngày nào cũng có.
* Thiếu tập luyện:
Muốn năo "bén nhọn" như xưa mà không tập luyện chẳng khác nào chưa học bài.
Chơi ô chữ, sudoku, học ngoại ngữ, vẽ tranh..., kiểu nào cũng tốt, càng nhiều cách giải trí càng hay, miễn là đừng ngồi yên mỗi ngày nhiều giờ trước máy truyền h́nh v́ đó là h́nh thức tai hại cho bộ năo.
* Thừa Stress:
Bôi sạch bộ nhớ là một trong các phản ứng phụ của nội tiết tố nẩy sinh trong t́nh huống Stress.
Biết vậy nên t́m cách pha loăng Stress bằng thể dục thể thao, thiền định, kiểu nào cũng được, miễn vui là chính.
Thêm vào đó, đừng tự đầu độc cơ thể và bộ năo bằng thuốc lá, rượu bia, thịt mỡ...
Với bộ năo "ngập rác" th́ quên là cái chắc, v́ đâu c̣n chỗ nào để nhớ!
* Thừa chất oxy-hóa:
Hàm lượng chất gây rỉ sét tế bào, sản sinh từ rối loạn biến dưỡng, độc chất trong môi trường ô nhiễm, khói thuốc lá, độ cồn, phụ gia trong thực phẩm công nghệ, hóa chất trong dược phẩm... càng cao, tế bào năo càng mau già trước tuổi.
Cầm chân chất oxy-hóa bằng hoạt chất kháng oxy-hóa , v́ do’ là biện pháp chinh’ để bộ nhớ đừng mau "hết đát".
Hăy đừng "đem năo bỏ chợ" qua lối sống chẳng khác nào có thù sâu với năo bộ.
Nếu đối xử với năo bạc bẻo th́ đừng trách có lúc "có vay có trả
*The day we pass away, our money will still be in the bank.
*When we are alive, we feel we don't have enough money to spend.
*When we are gone, there is still a lot of money not spent”.
*A Chinese tycoon passed away. He left for his widow $1.9 billion in the bank.
The widow remarried her young Chauffeur.
The Chauffeur said,
"All the while I thought I was working for my boss. Now only I realize that my boss was all the time working for me!"
The Moral?
It is more important to live longer than to have more wealth.
• Strive to have a strong and healthy body.
• In a ‘high end’ mobile phone, 70% of the functions are useless.
• In an expensive car, 70% of the speed is not needed.
• In a luxurious villa, 70% of the space remains unoccupied or un-utilized.
• In a whole wardrobe of clothes, 70% of them are seldom worn.
• Out of whole life’s earnings, 70% stays behind for other people to use.
70% of talent is not utilized.
*So, How to make full use of our 30%.?
• Go for medical checkup even when you feel fit.
• Drink more water even if you’re not thirsty.
• ‘Let go’ your ego, whenever you can.
• ‘Give in’ even if you are ‘right’.
• Be humble even if you are very powerful.
• Be contented even if you are not rich.
Lạc quan hay bi quan? Hay cần phải có cái nh́n triết lư? Bài nên đọc để hiểu rằng ḿnh chỉ nên lo cho con cái xong bổn phận rồi th́ đừng bao giờ trông cậy ở chúng điều ǵ. Ḿnh hăy sẵn sàng khi già không c̣n làm việc nổi th́ vào nursing home như vậy th́ ḿnh sẽ bớt khổ. Đời sống này ai cũng giống như vậy mà thôi! Ḿnh cũng c̣n có phúc hơn rất nhiều người là bên này ḿnh được hưởng trợ cấp dù có làm việc hay không cũng được và có cả housing nữa vậy th́ chả nên bi quan mà nên chấp nhận những ǵ cuộc đời đă dành sẵn cho ḿnh rồi!.. Không chừng tới khi già lại cùng các bạn đồng tuổi vào ở chung một nursinghome th́ lại c̣n vui nữa đấy! Mời quí vị đọc và nhớ để đời hai thân già bớt khổ.....!!!!!
Quí vị thấy những cặp vợ chồng có 9,10 người con, dù là kỹ sư, bác sĩ, họ vẫn khổ v́ con cái bạc bẽo!!!Nói chi quí vị chỉ có 4 hay 5 con! Chính bản thân tôi đă gặp nhiều cha mẹ khổ v́ sự bạc bẽo của con cái ở xứ Mỹ này ! Con họ là những người có học, giầu có, nhưng họ vẫn phải đi "share" pḥng hay "get line" sau lưng tôi để xin nhà "low income"...
Bài đọc sau rất chính xác và thiết thực. Xin quí vị đọc và nhớ dùm tôi cho đời ḿnh bớt khổ v́ chính những đứa con mà ḿnh đă suốt đời hy sinh cho chúng nên nguời. Tôi đă đọc được 1 bài rất hay : Nếu lỡ sanh con th́ : vui với con khi chúng c̣n nhỏ. Lo cho chúng hoc hành nên người,và khi chúng trưởng thành, có gia đ́nh rồi th́ quên chúng đi để sống. Và đây là điều quan trong : Đừng trông mong chúng báo hiếu , kẻo thất vọng nặng nề...!!!!???(sách nói nhé)
Chính v́ biết rơ điều này nên bản thân tôi, đă 73 xuân xanh, ngày ngày đi pḥng "gym" 3 tiếng để tập thể dục, bơi lội...v́ bà xă đă bịnh rồi, tôi bịnh nữa là chỉ c̣n nước dắt nhau vào "nursing home" thôi??? Thân chào và chúc quí vị nhiều sức khỏe. Một bài rất hay, hăy ráng đọc cho hết, đừng đọc nửa chừng rồi cho qua !!!rong truyện cổ, người ta có kể chuyện một ông phú hộ và bốn người con trai. Khi bốn người con này lớn lên lập gia đ́nh, ông phú hộ này đem một phần gia tài chia cho bốn người con, phần c̣n lại vợ chồng ông giữ để dưỡng già. Mấy năm sau khi vợ ông qua đời, mấy người con sợ rằng ông sẽ t́m vợ mới, lúc có con, gia tài này phải chia cho những đứa con khác. Chúng bàn với nhau thuyết phục cha, về ở với ḿnh, săn sóc cha thật chu đáo, sung sướng để ông không cảm thấy cô đơn, khỏi cần phải tục huyền. Được ít lâu, chúng thuyết phục ông phú hộ chia hết tài sản cho chúng. Bùi tai và thấy không cần giữ riêng cho ḿnh một tài khoản nào, ông đồng ư đem gia tài chia hết cho bốn đứa con. Sau đó ông đến ở với đứa con thứ nhất, nhưng đứa con này nghe vợ, chỉ được ít hôm, bảo ông đến ở nhà đứa em kế. Cứ như thế, không ở được với đứa con nào. Không một đồng xu dính túi, người cha bị bỏ rơi, phải đi khất thực từng nhà. Bấy giờ cây gậy cũng c̣n có ích hơn là những đứa con. Cây gậy đó có thể giúp ông già xua đuổi những con chó, ḍ dẫm trên đường, tránh những vũng nước và giúp ông những lúc yếu chân sắp ngă. Câu chuyện này sao giống câu chuyện của một bà mẹ ở Quận Cam.
Sau Tháng Tư 1975, hai vợ chồng đem một đàn con vượt biển sang Mỹ. Trong nhiều năm, ông bà vừa nuôi con khôn lớn, ăn học thành tài, dựng vợ gả chồng cho con, vừa tậu được một căn nhà khang trang trong vùng Bolsa. Sau khi người chồng qua đời ít lâu, bà vợ được con cái thuyết phục nên bán ngôi nhà đi, chia đều cho các con rồi về ở với con cháu cho đỡ cô đơn. Bà nghe theo, và cũng lần lượt ở với nhiều đứa con, chịu cảnh bạc đăi và cuối cùng bà quyết định phải rời khỏi nhà những đứa con ấy. May thay, trên đất Mỹ, bà già cô đơn này c̣n có chỗ nương tựa, đó là một món trợ cấp nhỏ và ngôi nhà “housing” mà chính phủ đă đành cho bà. Nếu ở một xứ sở khác, chắc bà cũng cần đến một cây gậy.
Những đứa con mua nhà mới có thể đă không tính đến một chỗ cho cha mẹ già khi xế bóng, nhưng tôi biết nhiều bậc cha mẹ khi luống tuổi, con cái lập gia đ́nh đi xa cả rồi, mà vẫn giữ cái nhà cũ nhiều pḥng, với ư nghĩ dành cho con lúc trở về thăm viếng.
Tôi có một người bạn được con trai bảo lănh sang Mỹ, nhưng chỉ ít lâu sau cô con dâu muốn chồng bán căn nhà đang ở và đi mua lại một cái nhà nhỏ hơn, lấy lư do để tiết kiệm cũng là lư do để cha mẹ chồng phải dọn ra. Cha mẹ đối với con lúc nào cũng hết ḷng. Mẹ có thể lăn vào lửa để cứu con, cha có thể đổ mồ hôi nhọc nhằn để đứa con có được một nụ cười hạnh phúc, nhưng những đứa con, khi đă có gia đ́nh riêng của ḿnh, không giữ được sự chăm sóc, lo lắng cho đời sống của cha mẹ. Người mẹ nào cũng mỗi đêm kéo chăn đắp cho con, sờ trán con, hạnh phúc theo từng nụ cười của con, nhưng bây giờ con ở xa, thời giờ dùng để gọi về thăm mẹ đôi khi cũng hiếm hoi. Ông Chu Dung Cơ nói về mối liên hệ giữa cha mẹ già và con cái:
“Cha mẹ thương con là vô hạn, con thương cha mẹ là có hạn.
Con bệnh cha mẹ buồn lo. Cha mẹ bệnh con đến nḥm một cái, hỏi vài câu thấy là đủ. Con tiêu tiền của cha mẹ thoải mái, cha mẹ tiêu tiền của con chẳng dễ chút nào. Nhà của cha mẹ là của con. Nhà của con không phải là nhà cha mẹ. Ốm đau trông cậy vào ai? Nếu ốm đau dai dẳng có đứa con hiếu nào ở bên giường đâu (cứu bệnh sàng tiền vô hiếu tử)”. Và lời khuyên đối với các bậc cha mẹ là: “Khác nhau là như vậy! Người hiểu đời coi việc lo cho con là nghĩa vụ, là niềm vui không mong báo đáp. Chờ báo đáp là tự làm khổ ḿnh.”
Cũng có nhiều con cái nuôi cha mẹ. Luận Ngữ chép, Tử Du hỏi về đạo hiếu. Khổng Tử đáp: “Ngày nay người ta cho nuôi cha mẹ là hiếu, nhưng đến chó ngựa kia, người ta cũng nuôi, nếu nuôi mà không kính hiếu cha mẹ th́ có khác chi!” Người già không khác những đứa trẻ, nhiều khi hay tủi thân, hờn dỗi và dễ phiền muộn, con cái có thể cho cha mẹ ăn uống, hầu hạ cha mẹ khuya sớm nhưng rất khó biết đến nỗi buồn của cha mẹ lúc về già. Người thợ hớt tóc cho tôi biết về con cái của ông, cả hai đứa con đều có nhà riêng, cùng ở trong quận Cam, nhưng không mấy khi chúng điện thoại hỏi thăm ông. Tháng trước, ông bệnh, nằm nhà một tuần lễ mà cũng chẳng đứa con nào ghé qua thăm. Ông nói thêm: “Chỉ trừ lúc nào chúng cần nhờ đến ông việc ǵ đó”, và buồn bă kết luận: “Ở Mỹ này, có chín đứa con, cha mẹ già bệnh cũng phải vào nursing home thôi!”
Tuy vậy, nursing home ở Âu Mỹ, mang tiếng là văn minh, hiện đại nhưng liệu rằng đây có phải là nơi yên ổn cho những ngày cuối cùng của tuổi già không? Tại các viện dưỡng lăo trên đất Mỹ mỗi năm có hàng chục ngh́n trường hợp khiếu nại v́ cách đối xử của nhân viên như bỏ bê, đánh đập, đại tiểu tiện, ói mửa mà không dọn dẹp, không cho uống nước, hiếp dâm, sờ mó, tệ hại nhất là đối với những bệnh nhân Alzheimer.
Năm ngoái, phúc tŕnh của Bộ Y Tế Minnesota cho ta thấy chỉ trong ṿng 5 tháng đă có 15 trường hợp bệnh nhân mất trí nhớ bị hành hạ, trong đó có những vụ như bị chọc ghẹo liên tục, bị nhổ nước bọt vào miệng, bị bóp ngực hay hạ bộ. Phải chăng nhà dưỡng lăo, chặng cuối đời của người già là chốn địa ngục có thật trên trần gian như thế! Vậy th́ con cái có hiếu tâm, xin cầu nguyện cho các đấng sinh thành sớm ra đi trước khi họ trở thành những người mất trí lú lẫn, nằm suốt ngày một chỗ, tiêu tiểu không kiểm soát được. Thấy cha mẹ lớn tuổi mà c̣n minh mẫn, mạnh khỏe nên mừng, mà thấy cha mẹ ra đi nhẹ nhàng, trước khi phải chịu những cảnh đau ḷng của tuổi già lại càng mừng hơn.
Tuy vậy, rất nhiều gia đ́nh người Việt trên xứ người có được niềm an ủi là họ có những đứa con Việt Nam, nhất là những đứa con của một gia đ́nh nghèo khó, lớn lên trong chiến tranh và thông cảm được nỗi thiệt tḥi bất hạnh của cha mẹ.
50 tuổi về sau, đă trải qua hơn nửa đời người, cuộc sống hăy nên là an tĩnh. Cả đời vốn đă v́ tranh tranh đấu đấu mà chẳng lúc nào yên. Lúc này, chỉ cần sống b́nh thường không cần quá nổi trội, thoải mái, b́nh an là tốt nhất.
Lấy ḷng người khác, không bằng tự ḿnh sống hạnh phúc!
Con người, thà rằng cô độc, cũng không dối ḷng; thà rằng nuối tiếc, c̣n hơn tranh đấu thiệt hơn.
Chuyện quá khứ, như đá ṃn trong nước, như gió thổi mây trôi, ta nên xem nhẹ.
Trải qua nhiều thăng thầm cuộc sống, nhiều tâm phàm đă yên xuống.
Thời gian quá nhanh, cuộc đời quá ngắn, nếu hiểu như vậy, hăy nên trân trọng nó!
Người hay phiền muội chính v́ 12 chữ: Không buông được, nghĩ không thông, không nh́n thấu, không quên được.
Đă đi qua hơn 50 năm cuộc đời băo táp, đừng để người khác khuấy động tâm an tịnh của bạn.
Chúng ta ưa thích niềm vui và sự nhiệt t́nh của một số người, nhưng cũng có người sinh ra đă tính t́nh an tĩnh. Bạn là ai th́ hăy là như vậy!
50 tuổi về sau, yên tĩnh một chút cũng tốt, không cần phải chen nhau vào những cuộc tranh luận đúng sai, cũng không cần vui cười một cách miễn cưỡng.
Chúng ta muốn làm một người ôn ḥa hiền lành, không cần phải sống tủi thân, bạn muốn trở thành người nào th́ hăy trở thành người đó.
Chúng ta thường ao ước được sống như những người nào đó, nhưng không phải họ cũng luôn vui vẻ, hăy sống theo cách của bạn.
50 tuổi về sau, ai ép buộc chúng ta phải sống thật hoàn mỹ?
Ta chỉ cần sống b́nh thường không cần quá đặc sắc nổi trội, chỉ cầu thoải mái, b́nh an là tốt nhất.
50 tuổi về sau, những ǵ trước đó bạn chưa tha thứ được th́ nên làm từ bây giờ.
Hăy giang rộng đôi tay, hăy mở rộng tấm ḷng, bởi v́ ai ai cũng nên được hạnh phúc.
Tiến thoái cũng đă nhiều rồi, cũng không cần tranh đấu với đời, chịu thiệt tḥi không có ǵ là không tốt, chỉ cần tâm an tĩnh, tâm hồn thanh thản là được rồi.
50 tuổi về sau, cuộc đời đă quá nửa, c̣n sống, đừng làm người khác mệt mỏi, càng quan trọng hơn là, sau này hăy sống thật thoải mái.
Vậy nên, thời gian về sau cố gắng sống giản dị hơn, tự làm cho bản thân ḿnh hạnh phúc hơn, nhẹ nhàng hơn, thanh tĩnh hơn, đó chính là điều quan trọng nhất.
Bạn từ Việt Nam đi du lịch sang Mỹ. Bạn bằng tuổi ḿnh, năm nay được 65 cái xuân xanh, nhưng nhà nước ở VN cho Bạn về đuổi gà chăn vịt từ lúc tuổi mới 55, trong khi ḿnh vẫn c̣n mài đũng quần, ngồi "dũa" móng cho các bà già Mỹ.
Từ hồi học Trung học, Bạn là người Bạn tốt đối với mọi người, nên bạn bè của Bạn bây giờ ở khắp năm châu. Bạn được các bạn mời đi thăm các nơi khắp nước Mỹ và đây là chặng dừng chân cuối cùng, đó là tệ xá của ḿnh .
Ông Xă ḿnh nhường chỗ cho Bạn ngủ với ḿnh, và câu đầu tiên khi ngă đầu nằm cạnh nhau, Bạn hỏi ḿnh "Làm ǵ ở Mỹ " .
Chỉ 4 chữ thôi, nhưng nó trải dài 22 năm ở Mỹ. Ḿnh ngồi dậy, cầm chai nước ở đầu giường, uống một hơi để lấy giọng, và bắt đầu kể ....
*****
Từ phi trường Philadelphia gia đ́nh ḿnh gồm 4 người, được người bảo trợ đưa đến một căn nhà Twin, nhà 7 pḥng nhỏ xíu, mỗi pḥng là một gia đ́nh từ 2, đến 3 hoặc 4 người, mà mỗi người, ông chủ nhà lấy 100 đô, không kể người lớn hay con nít.
Đêm đầu tiên nghĩ dưỡng sức, đến đêm thứ nh́ ḿnh đă có việc rồi .
Căn pḥng kế bên có 2 vợ chồng HO, mới sanh Baby chỉ 1 tháng, người vợ phải đi làm trở lại , cả 2 vợ chồng làm hăng thịt vào ca đêm, nên độ 10 giờ đêm là bế đứa bé qua pḥng ḿnh ngủ, sáng đi làm về th́ bỏ trên bàn trong pḥng ḿnh 5 đô.
Căn pḥng share nhỏ xíu, 2 vợ chồng th́ ngủ dưới đất, hai đứa nhỏ 5 và 7 tuổi th́ được ngủ trên 2 giường nhỏ, thêm đứa bé babysit, th́ nằm dưới chân. Pḥng chật đến nỗi ḿnh và Ông Xă nằm ở dưới đất, một người nằm ngữa, một người nằm nghiêng, nếu cả hai cùng nằm ngữa th́ không vừa. Tối ngủ mơ màng, cảm giác như có con ǵ ḅ nhột nhột, ḿnh lấy tay đè bẹp dí th́ nghe mùi gián. Ngồi dậy bật đèn lên th́ gián mẹ, gián con, hàng trăm con chạy búa xua, t́m chỗ trốn dưới thảm.
Ở Việt Nam nhà cửa đóng bợn, góc nhà bụi bậm bám đầy, ḿnh chỉ quét, xem là thường không có ǵ để gọi là quan trọng, khi sang đây thấy nhà lót thảm đỏ, cứ tưởng sạch sẽ, quư phái, sang trọng, nên ḿnh chỉ lót cái mền rồi 2 vợ chồng nằm ngủ, cứ nghĩ là sướng quá rồi, không ngờ ḿnh nằm trên ổ gián . Bây giờ mỗi lần nhớ lại vẫn c̣n cảm thấy rùng ḿnh.
Giữ đứa bé độ một tuần, một hôm Ông chủ nhà đi ăn Buffet ở tiệm ăn tàu đầu ngơ, về nhà cho hay ngoài đó cần một Waitress, tức bưng đồ ăn cho khách, sau khi khách order. Với tŕnh độ tiếng Anh "ba xí, ba tú " từ thời trung học, ḿnh nghĩ: Đây là "xứ cơ hội", nghề ǵ cũng làm thôi, chỉ sợ người ta không mướn ḿnh.
Ông Chủ người Tàu, cỡ 70 tuổi , nói tiếng Anh. Ông nói ông nghe, ḿnh lấp bấp làm như hiểu, nhưng thật sự chả hiểu con khỉ khô ǵ ca. Ông cầm cái menu , gần 300 món. Ông dắt ḿnh vào bếp, chỉ các thứ rau và nói tiếng Anh các lọai rau, giời ơi, coi bộ không dễ .
Ngày đầu tiên đi làm th́ Ông chủ nhà chở ra giới thiệu với chủ nhà hàng, ḿnh chả biết họ nói ǵ, nhưng Ông chủ nhà hàng cứ gật đầu coi bộ ưng ư. Tối về nghe nói lại là "Tôi giới thiệu chị cùng gia đ́nh sang đây tị nạn CS, Ông chủ nhà hàng người tàu Đài Loan nên cũng sợ CS, tôi nói chị cũng có nhà hàng ở VN nên Ông có vẻ nể chị lắm, Ổng nghĩ là chị biết mọi thứ trong nhà hàng, chỉ sợ tiếng Anh c̣n dở thôi, nhưng ông ấy nói sẽ huấn luyện cho chị."
Nhà hàng buổi trưa th́ bán Buffet, nên ḿnh chỉ thay mấy cái khay đồ ăn trên quầy, rồi để ư lau bàn, lau ghế dọn chỗ khi khách đứng dậy, cứ ấm ớ... Thankyou, goodbye, chào khách về...you have nice day , hoặc khi khách nói Thankyou, th́ phải nói lại you' re welcome...., rắc rối quá, ở VN ḿnh đâu có quá lịch sự như vậy, à quên đây là nước Mỹ mà..
Sợ nhất là buổi tối, khách tới ăn, ḿnh chưa lấy order được v́ trở ngại tiếng Anh. Lương bắt đầu là 150 đô một tuần , làm 6 ngày, mỗi ngày 10 tiếng, Ông chủ nói, nếu ḿnh lấy được order, ổng sẽ trả thêm ḿnh 100 đô/ 1 tuần. Bạn thử tưởng tượng ở VN mới sang, vốn tiếng Anh đă ít, mà sau 22 năm ở với VC, lo chạy ăn bở hơi c̣n đói lên đói xuống, c̣n thời giờ đâu mà học tiếng Anh, mà cũng đâu nghĩ rằng có ngày ḿnh được đi Mỹ mà học tiếng Anh, v́ vậy được trả lương như vậy th́ đúng là có nằm mơ cũng không thấy.
Ông Tàu già nầy tốt bụng vô cùng, mỗi buổi trưa vắng khách Ổng cứ kêu ḿnh tới quầy để học cái menu. Ông đọc trước biểu ḿnh đọc sau, rồi kêu ḿnh xuống bếp chỉ tên từng món. Vùng nầy ở miền Đông HK, năm 1994 tuyết nhiều lắm, tuyết cao tới thắt lưng,ban ngày buổi sáng đi làm, ḿnh lấy bịch nylon bịt chân lại, cột tới mắt cá, rồi mang vớ cao vào, mặc quần ấm ở trong, quần Jean ở ngoài, áo th́ độn 2, 3 lớp, thêm cái áo Jacket dầy. Đầu th́ bịt cái mũ ni mua ở VN, có 2 dây cột quấn cổ, ḿnh quấn ngang mũi, và cột lại sau gáy, xong xuôi th́ đi bộ ra nhà hàng. Nói là đầu ngơ, chứ đi bộ cả giờ mới tới. Khi đi phải đạp lên tuyết xốp mà đi, chứ giẫm lên tuyết láng là bị "chơi một đường lă lướt" liền.
Buổi tối về th́ Ông Chủ lái xe van cũ chở 2 đầu bếp, một tài xế delivery đồ ăn và ḿnh chất lên xe, chạy quanh co trên đường tuyết, lúc xuống dốc, khi lên đồi, Ổng kềm chặt tay lái, có hôm thầy tṛ tưởng chừng bay xuống ruộng bắp.
Khoảng chừng 3 tháng, một hôm cuối tuần lúc phát lương ḿnh nói với Ổng, "Tôi lấy được order rồi, Ông lên lương tôi chứ!" Tội nghiệp ông già, Ổng nói ǵ đó một hơi ḿnh chả hiểu rồi móc túi đưa thêm 100, khoảng 2 tuần sau th́ nhờ người thông dịch mới biết là ổng nói nhà hàng ế quá, ổng lại già rồi, con ổng biểu bán đi để về hưu, c̣n vài tuần nữa th́ nhà hàng sang cho người khác rồi.
Thế là cũng tới ngày phải ở nhà. Thời gian nầy ông xă ḿnh có đến Đại Học Cộng Đồng để học ESL. Tụi nầy cũng đưọc một Ông HO tốt bụng ở chung nhà dạy lái xe nên đậu và đă mua được chiếc xe cũ.
Nghỉ ở nhà được 2 hôm, th́ có người cùng xóm chỉ cho một gia đ́nh VN có con nhỏ mới đẻ một tháng đến nhờ ḿnh tới nhà babysit, cho ăn, tắm rửa em bé rồi canh cho nó ngủ. Ḿnh chờ những lúc bé ngủ th́ đọc báo hay xem phim ǵ đó, sợ bé thức nên vặn nhỏ TV, riết thành thói quen, xem TV chỉ xem h́nh, v́ sợ tiếng động làm bé thức. Chính v́ điều nầy làm mẹ cháu lo, sao mà ban đêm cháu không chịu ngủ, cứ ḅ lên ḅ xuống. Mẹ cháu bế cháu đi Bác sỹ khám th́ BS cho biết cháu chả bịnh ǵ cả, thằng nhỏ bú sữa Mỹ, nên mạnh như thần, chả hề thấy bệnh, h́ h́, Bố mẹ thắc mắc sao nó không chịu ngủ , mà vẫn mạnh cùi cụi thế kia.
Ḿnh giữ em bé nầy đến 4 giờ chiều th́ lái xe khoảng 8 mile để đến nhà một gia đ́nh Mỹ, chở 2 đứa nhỏ: đứa trai 9 tuổi, đứa gái 10 tuổi, đứa trai th́ đi Boyscott, đứa gái học múa bale. Ngày nào sau giờ học cũng phải chở 2 đứa nầy, bữa th́ học guitar, bữa th́ học vẽ... học ǵ mà đủ thứ. có bữa lái ṿng ṿng chở đi đầu nầy đầu nọ, về nhà xem lại số mile, có hôm khoảng 30 mile.
Bà chủ nhà nầy là Trưởng học khu, họp hành liên miên, ông chủ là Bác sỹ làm nhà thương trực buổi tối, nên coi như buổi chiều là ḿnh tới "thầu" luôn, chở 2 đứa đi học. Sau khi bỏ tụi nhỏ ở trường, rồi trở về nhà đó làm đồ ăn,.quét dọn, chùi rửa....clean nhà, clean cửa, ở VN lúc xưa gọi là làm đầy tớ, bây giờ gọi là Osin, ở Mỹ có từ hoa mỹ hơn, gọi là Housekeeper, chung quy là đi ở đợ.
Bà chủ nầy người Ireland, nghe nói dân nước nầy hà tiện lắm, bả sang Mỹ mấy đời rồi mà c̣n cái gốc hà tiện, khi họp đồng miệng lúc nhận việc là 5 đô/1 giờ cộng với tiền xăng, th́ tuần đầu Bả trả tiền xăng khoảng 5 đô cho cả tuần, lúc ấy con bả học thêm ít, nhưng từ tuần thứ nh́ trở đi th́ bả lấy thêm giờ cho con bà ấy học thêm nữa, nên chở đi nhiều hơn. Vậy mà có tuần trả 5 đô, có tuần không. Tính người Việt ḿnh tự trọng không mè nheo đ̣i hỏi, Bả lại càng lấn tới, có hôm mới tới làm chỉ 1 giờ, cuộc họp ở sở bả bị cancel , th́ từ sở bả gọi điện về, bảo về đi.
Thành thử, lái đi, lái về, tất cả 16 mile, khoảng 25 cây số, làm chỉ 1 giờ được 5 đôla th́ bị kêu về đi.Con gái bả mới 10 tuổi nghe Mẹ kêu điện thoại về, lúc ḿnh sửa soạn ra xe, tiễn ḿnh, nó c̣n dùng 4 ngón tay úp lại trong lồng bàn tay, rồi chĩa ngón cái lên, dấu hiệu là "bà chịu về tốt quá..hết xẩy "
Sau nầy, về bàn lại với ông xă, bắt bả phải chịu trả ít nhứt 3 giờ mỗi tối, từ thứ hai đến thứ sáu, lễ th́ con bả nghỉ, ḿnh cũng nghỉ.
Ngày thứ bảy và chủ nhật th́ ḿnh lái xe tới tiệm dunkin donut đứng bán bánh, loại bánh tṛn, vị ngọt mà người Mỹ hay đến mua ăn sáng và uống cà phê, đôi khi cuối tuần cũng có vài nhà nhờ ḿnh tới nhà coi con để vợ chồng họ rảnh rỗi đi chơi với nhau.
Nhà bà Mỹ ḿnh làm ở trên núi, lúc quẹo xe ra lái độ 3 mile th́ ra tới ngă tư. Ngă tư nầy phải nói là ngă tư "tử thần" v́ không có đèn đỏ, đường ngang trước mặt th́ đông đảo, xe cộ nối đuôi nhau, nhưng chỉ đông có một lane bên về núi, c̣n lane xuống núi th́ vắng ngắt, ḿnh về nhà phải lái trên lane xuống núi.
Một bữa kia, sau giờ babysit, lúc ngừng để chờ quẹo trái chạy xuống núi, các xe ngừng lại cho ḿnh quẹo, khi quẹo được rồi th́ bỗng đâu... khịt... khịt...pựt pựt...pựt...... Trời hỡi, xe h́nh như chết máy! T́nh huống nầy từ hồi cha sanh mẹ đẻ chưa biết, nên không biết làm sao đây. Ḿnh đem hết sức đạp thắng, nhưng nó cứ bon bon không chịu dừng lại, nh́n kim đồng hồ th́ từ 50 vọt lên....vọt lên măi. V́ xe đang xuống núi mà ! Sau nầy biết ra nó hư bugy, xe hiệu Buick, đời 82, xe tự động, nên khi máy không nổ, th́ thắng không hoạt động. Ḿnh liền nghĩ " Thôi rồi mạng ḿnh đến đây là chấm dứt! "
Nh́n kim đồng hồ tốc độ, thấy số 75, may là xe cộ đổ xô lên núi (nhà giàu thường lên núi ở), phía bên ḿnh là chạy xuống đồng bằng, nơi có nhiều hăng xưởng, giờ nầy ít xe đổ xuống. Trước mặt không có xe nào, cũng chưa tới đèn xanh đèn đỏ. Bây giờ làm sao đây ? Nếu liều mạng kéo cần số về chữ P, rủi xe nó lộn tùng phèo th́ cũng chết, mà lủi đại vô hàng cây bên đường cũng chết, bên đường lại là thung lũng. Miệng ḿnh lâm râm niệm Phật, mà đầu th́ suy nghĩ lung tung. Thôi th́ đàng nào cũng chết, mở mắt để thấy đường quẹo cua, tay th́ giử vô-lăng cho chặt. Kim đồng hồ từ 80 lùi lại 70... lùi từ từ măi. Th́ ra xe đă xuống đồng bằng, nên tự nó giảm tốc độ. Vừa tới đèn xanh đèn đỏ th́ ḿnh quẹo vào lề, và rồi không thắng mà nó ngừng lại.
Trời xui đất khiến, Ông Bà phù hộ, phật Bà phổ độ, nên ḿnh đă không có những hành động vội vàng mà không biết hậu quả thế nào. Nếu ở VN th́ đă cạo đầu ăn chay v́ vừa thoát chết trong đường tơ kẻ tóc. Ở Mỹ th́ sợ người ta tưởng ḿnh làm ki-mô v́ bị cancer, không ai dám mướn làm th́ lại khổ..
Tuần ấy, ḿnh cho Ông Bà Bác sỹ ấy biết tin dữ, và... không trở lại "con đường tử thần" ấy nữa.
Ông Xă ḿnh vẫn c̣n học ESL, mỗi khóa học kéo dài 3 tháng, lúc nầy anh ấy vẫn c̣n ESL. Vào giờ con đi học th́ ảnh delivery ở tiệm bán hoa, rồi về chờ con đi học về, tối ḿnh về th́ làm ca đêm ở Hăng gần nhà,
Trong cái rủi có cái may, ngày mà ḿnh suưt bị lộn xe xuống núi, cũng khoảng thời gian ấy, cô bán bánh full time ở tiệm Donut xin nghĩ việc, v́ có Job khác khá hơn. Ông chủ tiệm đề nghị ḿnh làm fulltime thế chỗ cô ấy. C̣n ǵ bằng ! Thế là ḿnh trụ tŕ cả ngày ở tiệm bánh, mỗi ngày tiếp xúc bao nhiêu là khách Mỹ. Ban đầu ấm ớ, riết rồi nghe, nói măi cũng thông, trước khi đi Mỹ, sau khi đến Mỹ ḿnh chả qua trường lớp ESL nào. Tthánh nhân đăi kẻ khù khờ, rồi th́ việc nào cũng xong cả.
Công việc của ḿnh là đứng bán hàng từ 10 giờ sáng đến 10 giờ đêm, nghỉ ngày Chúa nhật. Bán đủ thứ bánh trên quầy, thường thường khoảng 8 giờ đêm th́ hai đứa làm bánh sẽ đến, ḿnh phụ đem bánh mới bỏ lên kệ và đổ bánh cũ. Có hôm đứng sau quầy chờ măi mà không thấy tụi ấy tới, trời mùa đông lạnh thấu xương, mặc 3, 4 áo vẫn lạnh v́ hệ thống heat cũ, xưa, nên máy heat vẫn chạy mà lạnh th́ vẫn lạnh, lại thêm cái lỗ dột to tổ bố trên trần mà ông chủ lại không muốn sửa v́ tốn tiền nhiều quá
Một tối nọ, tuyết rơi đầy đường, ḿnh đứng chỗ quầy để cân cà phê, bỏ vào từng túi, mỗi túi 1 pound để mai bán lẻ cho khách , lúc nh́n ra đường th́ xe cộ vắng ngắt. Điệu nầy hai đứa thợ không biết có tới được hay không, v́ từ nhà tụi ấy lái đến tiệm cỡ 50 mile mà đường trơn như vầy lái rất ư là nguy hiểm
Đúng lúc ấy, đằng trước tiệm đỗ xịch một chiếc xe màu tối thui, trên xe bước xuống ba anhMỹ đen. Tụi nó vào, đứa th́ mua cái bánh, đứa th́ hỏi mượn quẹt diêm, đứa th́ vào cầu tiêu xin đi tiểu..rồi hỏi đường xá lung tung. À, ḿnh phải nói thêm là trong tiệm có cái casset, tụi thợ mỗi lần tới hay mở radio nghe để đỡ buồn ngủ trong lúc làm bánh, c̣n ḿnh th́ có thu âm các tiếng động như tiếng chày đập bột, tiếng người nói chuyện, để khi đứng một ḿnh trong đêm ở tiệm th́ mở lên, giống như có người ở bên trong đang làm bột và đang nói chuyện
Ngừa th́ chỉ ngừa vậy thôi, chứ kẻ gian muốn giết ḿnh để lấy tiền , th́ có ngừa ǵ th́ nó cũng giết. May mắn hôm đó không có ǵ xẫy ra cho ḿnh, nhưng khi 3 đứa đi rồi th́ mất 4 bịch cà phê, và hủ tiền khách donation cho "chó mèo " biến mất. Hú hồn hú vía ! Lại phải tin là có Ông Bà Trời Phật ǵ đỡ cho ḿnh, nên xui khiến chúng nó không giỡ tṛ ǵ, chứ thường những buổi tối như vầy là tụi cướp nó đi quầng kiếm chỗ làm ăn đấy !
Ông chủ tiệm bánh nầy đă làm 10 năm rồi, cực quá, con c̣n nhỏ, không có th́ giờ lo cho con, khi thợ làm bánh nghỉ Ông phải ra làm thế, cơ sở vật chất th́ hư hỏng quá nhiều, hơn nữa quy định mới của Franchise là tất cả các tiệm cũ trên 10 năm phải Remodel theo kiểu mới, nếu tiếp tục. Ông phải bỏ ra cỡ 200 ngàn đô sửa chửa, thôi th́ ông bán quách đi cho xong.
Và Ông bán thiệt, ngày tiệm đóng cửa, mọi người bùi ngùi, từ nay vĩnh biệt cái tiệm Donut đầy "thân thương "
Hôm cuối cùng chia tay, c̣n tuần lễ nữa là đến ngày Lễ Ma, tối ấy ḿnh chở 2 con vào Mall xin kẹo, mà ḷng buồn rười rượi. Đang dắt 2 con đi ṿng ṿng th́ ba mẹ con dừng trước một tiệm bán đồ ăn Tàu dạng Fastfood, họ cho nhân viên ra phát kẹo, nh́n bên góc tiệm họ đề bảng "Help wanted", thằng nhỏ nhà ḿnh nhanh nhẹn nói “Mẹ ơi họ cần người". "À, con xin cho Mẹ đi".
Thế là nó vào nói với ông chủ tiệm, năm ấy nó khoảng 7 tuổi, thằng kia 9 tuổi, 2 đứa vào cùng deal với chủ tiệm, lương bổng, giờ làm việc... Ông chủ OK liền, ngày mai bắt đầu vào làm, v́ thời gian nầy là những ngày Lễ cuối năm, khách vào Mall mua sắm, rồi tạt vào ăn uống nên tiệm rất cần người. Không dè ba mẹ con đi chơi mà hai nhóc kiếm được việc làm cho Mẹ.
Năm ấy, qua Mỹ đă được ba năm, ông xă ḿnh vẫn đi làm hăng buổi tối ca ba , Tuổi ḿnh lúc ấy đă 45, đứng bán hàng từ 10 giờ sáng đến 10 giờ tối, lúc ra khỏi cửa Mall th́ chân tay dỡ lên muốn hết nổi, trưa th́ nghĩ ăn cơm chỉ 15 phút, trong tiệm th́ toàn người Tàu, nói tiếng Tàu chí chóe, tụi ấy kể lại câu chuyện Đặng tiểu B́nh đă dạy Cộng sản Việt Nam một bài học, nó đánh VC nhừ tử, tụi nó đánh tới đâu chiếm đất tới đó.....,....hoặc chỉ cần 200 đô là lấy được gái VN. ........
Ḿnh biết qua lời kể lại của con Tàu bán hàng với ḿnh, lúc vào trong lấy đồ ăn để đổi khay mới, tụi bếp người Tàu nh́n ḿnh rồi cười hô hố, thằng Tàu con nhỏ hơn ḿnh vài tuổi nói tiếng Anh "You look good", tức quá ḿnh chỉ xuống " háng " ( sorry ), nói tiếng Anh " Hey ! Tao đẻ mầy ra c̣n được" làm tụi bếp Tàu tái mặt, không dám chọc nữa, ḿnh c̣n méc ông chủ đám thợ Cook và thằng bán hàng Tàu mất dạy, làm Ông chủ la chói lói, đám Tàu câm hết.
Nhưng cứ đứng thế nầy măi, vài ba năm nữa c̣n đứng nỗi hay không" Con càng lúc càng lớn, nhu cầu càng nhiều, biết làm ǵ nữa bây giờ"
Một bữa nọ, một cô cũng sồn sồn, nói tiếng Anh nhuyển lắm, order đồ ăn. Ḿnh không muốn nh́n là người VN, v́ thói thường người đến Mỹ trước xem thường người đến sau, xem người đến sau như nghèo khổ ngu dốt hơn ḿnh, nên chả bao giờ ḿnh nh́n trước là người VN với nhau. Cô ấy tới order đồ ăn vài ba lần, một hôm tự nhiên cổ hỏi "Chị có phải là người VN không", đến chừng ấy ḿnh cười tươi như hoa và nói đúng rồi! Từ ấy trở đi mỗi lần đến th́ cô ấy và ḿnh hỏi thăm thêm đôi chút, được biết , cô sang Mỹ năm 75, hiện là kỹ sư, nhưng cô ấy cũng là chủ một tiệm Nail gần đó. Một hôm cổ hỏi "Sao chị không đi học Nail đi, nghề ấy vừa có lương vừa có tip , nếu chị thích em chỉ trường chị học, rồi về làm với em, bảo đảm lương cao hơn đây."
Tối ấy về nhà bàn với Ông Xă, th́ Anh ấy trả lời "Đúng vậy chứ sao, ở Mỹ nầy một thời gian ḿnh thấy :thứ nhất là đàn bà, thứ nh́ là con nít, thứ ba là chó mèo, thứ tư mới là đàn ông, vậy em nên nhín thời giờ đi học lấy bằng Nail đi, có tương lai hơn là đứng măi như thế! " (Ảnh cũng có ư định học nurse về thú vật, nhưng ảnh xin làm được ở hăng có đầy đủ benefit vào ban ngày, nên bỏ ư định đó ) ảnh phải đi làm kiếm thêm tiền, chứ nếu đi học nurse cũng phải mất 2 năm, sau nầy cũng hơi tiếc nhưng chuyện đă qua rồi.
Thế là ḿnh nghe lời, vẫn làm ở đây, vẫn đứng bán fastfood, nhưng cứ 4 giờ chiều th́ xin ông chủ đi học ESL (chứ không nói học Nail), v́ ḿnh muốn giữ job nầy cho đến khi lấy được bằng Nail.
Mỗi chiều ḿnh lái xe gần 2 giờ đồng hồ để đi đến trường dạy Nail, học 3 tiếng, rồi lại lái về 2 giờ nữa, v́ đường đi lúc nào cũng bị kẹt xe. Có những lúc buồn ngủ quá phải ngừng xe bên đường để ngủ, xong thức dậy chạy tiếp.
Nếu học fulltime th́ chỉ một tháng là xong, nhưng ḿnh phải mất 6 tháng mới xong, v́ "cơm áo gạo tiền, nặng gánh đôi vai " về nhà c̣n lo cơm nước cho chồng con nữa.
Sau những thăng trầm trong nghề Nail, ḿnh leo lên "làm chủ" gần 16 năm nay, giấc mộng có job ngồi đă thành. Sau vài năm làm chủ ḿnh mua được nhà, chạy được xe mới, không c̣n lo sợ xe chết máy dọc đường, hai con th́ đă xong Đại học. Mỗi lần vui vẻ, ḿnh và các con cứ kể chuyện “Con xin Job cho Mẹ" ôi sao vui ơi là vui.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
