Ngày 19/7/2022 ông Tô Văn Lai, chủ trung tâm Thuư Nga Paris By Night qua đời sau thời gian nằm viện v́ bệnh tim, tuổi già. Ông Tô là một nhân vật có ảnh hưởng lớn trong làng giải trí người Việt sau 1975, một thời kỳ loạn lạc. Mặc dù trước đó CSVN coi Tô Văn Lai là một "tên phản động" nhưng ngày mất hàng loạt báo VC đưa tin "buồn".
Vào chiều tối ngày 20/7, khi người đọc bấm vào các links bài về ông Tô Văn Lai trên các báo Nhà nước th́ đều được dẫn đến trang chính và không có bài hoặc báo lỗi.
Tại Việt Nam, những người được cho là ở tuyến đầu chống dịch covid rất gian khổ năm ngoái, năm nay ở tù gần hết.
Người đàn ông xông vào trụ sở UBND chém chủ tịch thị trấn và nhiều công an. Ngày 20/7, mạng xă hội xuất hiện đoạn video ghi lại cảnh một người đàn ông cầm dao, chém công an, gây náo loạn tại trụ sở UBND TT.Sơn Dương (H.Sơn Dương, Tuyên Quang) khiến nhiều người không khỏi hoang mang.
Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ thông báo sẽ gửi thêm 4 hệ thống pháo phản lực HIMARS tới Ukraine để giúp lực lượng này ứng phó Nga.
Cựu bộ trưởng tài chính Rishi Sunak và Ngoại trưởng Liz Truss sẽ cạnh tranh để trở thành thủ tướng Anh, sau khi họ vượt qua ṿng bỏ phiếu cuối cùng của các nghị sĩ Bảo thủ.
Cập nhật lúc 19h (20/7), giá vàng miếng SJC tại VN vọt lên 64,7 - 66,52 triệu đồng/lượng (mua - bán), tăng 1,2 triệu đồng chiều thu mua và 1 triệu đồng chiều bán ra.
Nhiều câu hỏi nhức nhối đă được dư luận đặt ra trước phiên ṭa xử 6 thành viên của Tịnh Thất Bồng Lai.
Chủ tọa phiên ṭa hỏi ông Lê Tùng Vân:
- Ai đặt pháp danh cho bị cáo là Thích Tâm Đức?
Ông Lê Tùng Vân: - Tôi là người tự đặt pháp danh cho ḿnh.
Chủ tọa: Lư do v́ sao những người trong hộ Cao Thị Cúc mặc áo màu nâu mà bị cáo lại không đăng kư sinh hoạt tôn giáo?
Ông Lê Tùng Vân: - Không có đăng kư Giáo hội Phật giáo (GHPG) bởi v́ GHPG đối với tôi là không xứng đáng. Xứng đáng th́ tôi mới bái phục để cầu xin nghe, c̣n không xứng đáng th́ biểu tôi nghe, ra lệnh tôi nghe, th́ tôi không nghe.
Trong chuyến thăm tới Iran ngày 19/7, chia sẻ với báo chí Tổng thống Putin cho biết Kiev không thực hiện các điều khoản của thỏa thuận ḥa b́nh sơ bộ mà hai bên đă đạt được hồi tháng 3. "Kết quả cuối cùng tất nhiên phụ thuộc vào sự sẵn sàng của các bên tham gia kư kết thỏa thuận sơ bộ trong việc thực hiện thỏa thuận đă đạt được. Hiện tại, chúng tôi thấy các nhà lănh đạo ở Kiev không có mong muốn như vậy", ông Putin nói. Giữa các điều khoản thỏa thuận đều đi tới ngơ cụt khi Nga tuyên bố chỉ chấm dứt chiến dịch quân sự khi Kiev đáp ứng các điều kiện mà Moscow đưa ra gồm cam kết trung lập vĩnh viễn, công nhận bán đảo Crimea thuộc Nga, công nhận độc lập cho vùng Donbass. Việc không đạt thỏa thuận cũng dẫn đến nhiều lệnh trừng phạt và phong tỏa vận chuyển hàng hóa từ hai bên. Ông Putin cũng cho biết Ả Rập Xê út và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất vui vẻ đề nghị làm trung gian giữa Nga và Ukraine.
Nga nối lại nguồn cung khí đốt thông qua đường ống lớn nhất tới châu Âu nhưng Đức cho rằng vẫn chưa đủ để loại trừ khả năng bị thiếu hụt. Trong khi đó, ở Ukraine, có tin là các lực lượng Nga sắp chiếm được nhà máy điện lớn thứ hai của Ukraine.
Việc khí đốt được bơm trở lại qua đường ống Nord Stream 1 đến Đức đă kết thúc 10 ngày cân năo đối với châu Âu, trong đó các chính trị gia bày tỏ lo ngại chuyện Nga có thể không tái khởi động việc cấp khí đốt vào thời điểm nguồn cung năng lượng thay thế gặp khó khăn và giá cả ở mức cao.
Nhưng lương khí đốt được bơm lại chỉ bằng 40% của mức đă bơm trước khi hệ thống tạm dừng để bảo tŕ, và Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck cáo buộc Nga tống tiền châu Âu về vấn đề năng lượng.
Điện Kremlin bác bỏ điều đó và đổ lỗi cho châu Âu về sự gián đoạn mà phía Nga vu là do các lệnh trừng phạt của EU gây ra, các lệnh đó đă làm phức tạp việc bảo tŕ đường ống.
Nord Stream 1 lâu nay đă vận chuyển hơn 1/3 lượng khí đốt xuất khẩu của Nga sang châu Âu.
Bộ trưởng Habeck cho biết ông lo ngại công suất của đường ống có thể giảm hơn nữa và Đức sẽ phải giảm các mục tiêu về dự trữ khí đốt, đưa ra các biện pháp tiết kiệm khí đốt và phải khai thác trữ lượng than vào tháng 10 để cố gắng đảm bảo nguồn cung đồng đều.
Moscow đă nhiều lần chỉ trích các lệnh trừng phạt của EU và Hoa Kỳ đối với Nga về cuộc xâm lược vào Ukraine vào ngày 24/2 và cũng chỉ trích việc phương Tây trợ giúp vũ khí cho Kyiv.
Trong khi đó, Giám đốc CIA William Burns cho biết hôm 20/7 rằng Hoa Kỳ ước tính là thương vong của Nga ở Ukraine cho đến nay đă lên tới khoảng 15.000 người thiệt mạng và có lẽ 45.000 người bị thương, c̣n phía Ukraine cũng phải chịu những thiệt hại mà ông gọi là rất đáng kể.
T́nh báo quân đội Anh hôm 21/7 cho biết các lực lượng Nga có nhiều khả năng đang áp sát nhà máy điện lớn thứ hai của Ukraine tại Vuhlehirska, cách Donetsk 50 km về phía đông bắc.
Cơ quan của Anh trợ giúp cho các lực lượng Ukraine cho biết trong một bản tin: “Nga đang ưu tiên chiếm giữ các cơ sở hạ tầng quan trọng cấp quốc gia, chẳng hạn như các nhà máy điện”.
Họ nói rằng việc chiếm lấy nhà máy điện chạy bằng than từ thời Liên Xô có lẽ cũng là một phần trong nỗ lực của Nga nhằm lấy lại đà trong cuộc chiến, cùng lúc phía Nga cố tiến tới các thành phố quan trọng là Kramatorsk và Sloviansk ở miền đông Ukraine.
(Reuters)
Một ông béo ph́, không có th́ giờ thể dục, bèn đi bác sĩ khám xin thuốc giảm cân. Bác sĩ cho lọ thuốc màu hồng, dặn uống mỗi tối trước khi đi ngủ. Uống thuốc đều đặn mỗi đêm, cứ đi ngủ là ông lại mơ thấy lạc vô hoang đảo, trên đảo có bầy tiên nữ không mặc đồ, ông bèn rượt bắt, nhưng chẳng bao giờ bắt được. Cứ rượt bắt ḷng ṿng trên đảo như vậy suốt đêm đến sáng. Thức dậy hai chân mỏi nhừ, mồ hôi vă ra, thở hổn hển. Đêm nào cũng rượt bắt, cũng mỏi nhừ. Ba tháng sau sút cả chục kư.
Ông bạn thân nghe mách vậy cũng tới ông bác sĩ đó khám, xin thuốc để làm ốm bớt. Bác sĩ cho lọ thuốc màu xám, dặn uống mỗi tối. Uống thuốc đều đặn, đêm nào ông này cũng mơ thấy lạc vô hoang đảo, trên đảo có đám thổ dân ăn thịt nguời. Bị thổ dân rượt, ông chạy trối chết, suưt bị tóm trúng mấy lần, nhưng rồi lại thoát. Cứ chạy trốn quưnh quáng ḷng ṿng trên đảo suốt đêm đến sáng. Thức dậy hai chân mỏi nhừ, mồ hôi vă ra, thở hổn hển. Đêm nào cũng bị rượt chạy muốn chết.... Ba tháng sau sút cả chục kư.
Nhưng ông này bực lắm, đi bác sĩ khiếu nại.
- Tại sao bạn tui cũng khám chỗ bác sĩ th́ lại có giấc mơ đẹp, c̣n giấc mơ của tui hăi quá. Chưa kể thỉnh thoảng c̣n suưt bị thổ dân tóm được nữa chứ, thiệt là bực bội!
Bác sĩ thủng thỉnh đưa giấy tờ ra giải thích:
- Đằng nào anh cũng giảm được cả chục kư lô rồi anh c̣n muốn ǵ nữa. Bạn anh khám trả tiền mặt, c̣n anh th́ khám Bảo hiểm so b́ làm sao được!
Cơ quan cảnh sát châu Âu Europol hiện có bằng chứng về hành vi buôn lậu vũ khí có tổ chức từ Ukraine. Các trường hợp cá nhân t́m cách đưa súng ống ra khỏi Ukraine đă được báo cáo cho Europol.
Theo thông báo của Europol gửi Hội đồng Liên minh châu Âu: Các quốc gia thành viên EU và các đối tác của EU báo cáo về mạng lưới tội phạm đang hoạt động trong khu vực và chúng có kế hoạch buôn lậu một số lượng đáng kể vũ khí, đạn dược, bao gồm cả vũ khí quân sự. Hiện nay Europol phải xem xét tác động của cuộc chiến ở Ukraine lên mối đe dọa khủng bố đối với Liên minh châu Âu.
Ngoài ra, các nhà chức trách châu Âu cho rằng các kho vũ khí được thiết lập dọc biên giới của Ukraine với EU nhằm vào việc tổ chức buôn lậu. Từ đó, tội phạm hoạt động tại Ukraine có thể thông qua các cửa khẩu chính thức để mang vũ khí trở ngược lại châu Âu.
*
Đọc thêm thông tin đầy đủ ở đây: https://www.tagesschau.de/investigat...q5_gar-Gn4Gego
Chuyện này không có ǵ mới.
Những tờ báo trước năm 2017 đă cho biết Ukraine là thị trường vũ khí chợ đen lớn nhất Châu Âu. Chiến tranh xâm lược Ukraine xảy ra, v́ muốn giúp Ukraine chống Nga, phương Tây cố t́nh che giấu hiểm họa khủng khiếp này. Một số thông tin về nạn buôn lậu vũ khí của Ukraine đă bị xóa, tuy nhiên, một số vẫn c̣n truy cập được. Thông tin mới th́ gần như không có, trừ một bản tin rất ngắn do ntv và Stern chia sẻ hôm 08.06.2022: Ukraine không nên vào NATO v́ hệ thống mafia vũ khí của Ukraine. Vũ khí chợ đen sẽ rơi vào tay tội phạm và quay trở lại nước Đức. Bản tin rất ngắn này nhanh chóng bị những thông tin về khủng hoảng kinh tế che lấp: https://www.stern.de/politik/ausland...tJXX8w4VxNrdPI
Cho đến hôm nay, vấn đề quá trầm trọng, báo chí Đức mới la làng lên. Khi Europol có bằng chứng th́ cái ung nhọt trong tay áo phương Tây đă thành vũng lầy.
Nếu không mổ xẻ cái ung nhọt đó? Sa lầy với nó thôi.
Túm gọn lại một câu: Bao nhiêu tiền của trăm triệu con người làm ra đều bị tham nhũng liếm sạch. Bắt th́ bắt, tù th́ tù, tịch thu tài sản th́ tịch thu tài sản. Số tiền đă kịp chuyển ra ngoài biên giới Việt Nam cùng những chiếc hộ chiếu ngoại đă âm thầm lận lưng từ hồi nẳm vẫn đảm bảo cho đám gịi bọ này cuộc sống đế vương sau khi ra tù. C̣n danh dự ư? Thằng nào chả như thằng nào, kính thưa các đồng chí chưa bị lộ! Ngoài vài cái chết (đáng đời) bi thảm như chết rục trong tù của vài cá nhân thân hữu th́ chưa thấy quan chức nào trả giá xứng đáng cả.
Vậy th́ làm công dân tốt, tuân thủ pháp luật, nghiêm chỉnh đóng thuế để làm ǵ? Ngu sao trong khi bọn chúng ăn trên đầu trên cổ ḿnh.
Ở nước nào cũng vậy, tiêu chuẩn phổ quát của công dân tốt là tuân thủ pháp luật. Gắn liền với khúc ruột nhất của việc tuân thủ pháp luật ở một công dân trưởng thành là đóng thuế đầy đủ.
Ở Việt Nam, với mức thu nhập trên 11 triệu đồng/tháng, bạn đă phải đóng thuế thu nhập. Nếu có ông bà nội ngoại, cha mẹ già, con cái, cô d́ chú bác, người thân phải nuôi dưỡng (tức hoàn toàn sống nhờ vào bạn, ngoài ra bản thân họ không có nguồn thu nhập nào), hoặc tổng thu nhập của họ dưới 1 triệu đồng/tháng, bạn được để lại 4,4 triệu đồng.
Chi phí này có đủ cho bạn nuôi con, phụng dưỡng cha mẹ, ông bà không?
Chỉ trong 6 tháng đầu năm nay, lạm phát ở Việt Nam tăng lên 1,1% so với cùng kỳ năm 2021. Chỉ số giá tiêu dùng chung tăng 2,25%. Đồng nghĩa mỗi quả trứng, con cá, kư gạo, bó rau, chai nước mắm… đều tăng.
Ở Việt Nam, có lẽ trứng là thức ăn bổ dưỡng và rẻ nhất, trong các bữa ăn công nhân thường xuyên có quả trứng luộc dầm nước mắm với bó rau luộc. Vậy mà bây giờ nó cũng khiến người ta phải chợn tay. Tôi đă thấy những bà nội trợ đứng tần ngần loay hoay măi v́ một vỉ trứng (10 quả) hôm nay đă tăng đến vài ngàn đồng so với tuần trước. Một vỉ trứng gà bán ở siêu thị giá 32.000 đ, ở chợ giá 35.000 đ. Trứng vịt giá khoảng 38.000 đ/vỉ, tăng 5.000-7.000 đồng (khoảng 20%) so với đầu năm và tăng 34%-40% so với cùng một năm.
C̣n so với chỉ ba năm trước th́ mức tăng sẽ làm bạn rùng ḿnh.
Tháng 7/2019, giá trứng gà khoảng 18.000 đ-19.000 đ/chục trứng, trứng vịt khoảng 20.000 đ/chục.
Mỗi lít dầu ăn tăng 50% so với đầu năm và gấp đôi hai năm trước, lên hơn 55.000 đồng - mức cao nhất từ trước đến nay (theo VnExpress tháng 6.2022).
Giá mỗi kg heo hơi tháng 6/2022 khoảng 54.000 đ-58.000 đ; giá của ba năm trước là khoảng 30.000 đ/kg.
Người lao động kiếm tiền ở đâu ra để bù lạm phát? Ngoài việc cắt chi tiêu như đi xe bus thay cho xe máy, giảm đi chơi hay ngồi quán với bạn bè, mua tông đơ về tự cắt tóc cho chồng con ở nhà… th́ cách duy nhất là thắt lưng buộc bụng.
Năm 2020, chi tiêu cho ăn uống và sinh hoạt tối thiểu chiếm đến 93% trong tổng chi tiêu của hộ gia đ́nh (trung b́nh khoảng 2,7 triệu đồng/người, theo tính toán của Tổng cục Thống kê). Đó là năm bắt đầu xảy ra dịch COVID trên toàn thế giới nhưng Việt Nam lúc đó vẫn đang rất “ngạo nghễ”, hầu như mọi việc sản xuất kinh doanh vẫn b́nh thường. Năm ngoái trọng thương chí tử. Năm nay tổng cục này chưa kịp tính toán, nhưng với mức lạm phát được báo cáo th́ có thể dự đoán con số này không giảm, chí ít là không giảm nhiều.
Có nghĩa là, theo tháp nhu cầu Maslow, tuyệt đại bộ phận người dân Việt Nam ở thế kỷ 21 đang quay lại với cuộc sống chỉ gồm nhu cầu sinh tồn căn bản nhất của con người, nôm na chỉ cầu có đủ cái ăn bỏ miệng.
Lạm phát do nhiều nguyên nhân. Trong đó chủ yếu do chính sách thuế khóa.
Hiện tại Việt Nam đang có 15 loại thuế, 73 loại phí và 42 loại lệ phí.
Các khoản này dùng để nuôi bộ máy quản lư song trùng cực kỳ nặng nề, gồm có hệ thống Đảng, hệ thống chính quyền và hệ thống dân cử (Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp). Hệ thống nào cũng được thiết kế giống nhau, bao gồm trục dọc từ trung ương đến từng phường xă, tổ dân phố, và trục ngang gồm toàn bộ địa bàn nó được giao quản lư, từ tổ dân phố hay ấp trở lên. Tổng số người hưởng lương và có tính chất lương từ ngân sách ở Việt Nam chiếm đến 11,5% dân số (con số năm 1997).
Để nuôi bộ máy ấy và nuôi cả tham nhũng, từng đồng một, người dân bị thu tỉ mỉ và triệt để. Đến nỗi trên các diễn đàn Quốc hội cách đây nhiều năm, nhiều đại biểu đă phải thốt lên: “Cần giảm thuế phí để khoan thư sức dân”.
Nợ công b́nh quân đầu người Việt Nam là 35,1 triệu đồng/người, có xu hướng tăng qua các năm khi năm 2018 là 31,69 triệu đồng/người; năm 2019 là 33,62 triệu đồng/người, chiếm 55,2% GDP- theo đánh giá của cơ quan kiểm toán vào cuối tháng 5.2022.
Thế nhưng đọc bất cứ báo cáo tổng kết, báo cáo giám sát của bất cứ ngành nào cũng đầy rẫy tham nhũng và lăng phí. Gọi lăng phí cho đúng với thuật ngữ dùng trong luật, chứ đúng tên nó phải là tham ô và trục lợi.
Vẫn căn cứ theo báo cáo tổng kết 10 năm chống tham nhũng lăng phí của Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, trong 10 năm qua, đă có 2.700 tổ chức đảng, 168 ngàn đảng viên bị kỷ luật v́ vi phạm điều lệ Đảng. Trong đó có khoảng 7.500 đảng viên bị kỷ luật do tham nhũng.
Ở cấp tối cao, có 170 cán bộ cấp cao diện Trung ương quản lư, trong đó có 33 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, hơn 50 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang bị kỷ luật. Riêng từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng đến nay, đă kỷ luật 50 cán bộ diện Trung ương quản lư, trong đó có 8 Ủy viên, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, 20 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang. Gần 45.000 tập thể, cá nhân sai phạm, kiến nghị thu hồi và xử lư tài chính gần 1 triệu tỷ đồng, gần 80.000 ha đất. Gần 1.200 vụ việc có dấu hiệu tội phạm chuyển sang cơ quan điều tra. Gần 2.000 văn bản pháp luật cần sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ.
Số vụ án tham nhũng bị xét xử lập đỉnh: khoảng 16.000 vụ (sơ thẩm) với 32.000 bị cáo.
Túm gọn lại một câu: Bao nhiêu tiền của trăm triệu con người làm ra đều bị tham nhũng liếm sạch. Bắt th́ bắt, tù th́ tù, tịch thu tài sản th́ tịch thu tài sản. Số tiền đă kịp chuyển ra ngoài biên giới Việt Nam cùng những chiếc hộ chiếu ngoại đă âm thầm lận lưng từ hồi nẳm vẫn đảm bảo cho đám gịi bọ này cuộc sống đế vương sau khi ra tù. C̣n danh dự ư? Thằng nào chả như thằng nào, kính thưa các đồng chí chưa bị lộ! Ngoài vài cái chết (đáng đời) bi thảm như chết rục trong tù của vài cá nhân thân hữu th́ chưa thấy quan chức nào trả giá xứng đáng cả.
Vậy th́ làm công dân tốt, tuân thủ pháp luật, nghiêm chỉnh đóng thuế để làm ǵ? Ngu sao trong khi bọn chúng ăn trên đầu trên cổ ḿnh.
Từ rất nhiều chục năm trước, cán bộ nhà nước các tỉnh hay có thói quen sinh hoạt giống nhau, là đón con về, tắm giặt, thậm chí nấu nướng thức ăn ngay tại cơ quan rồi mẹ con thơ thới chở nhau về nhà. Cũng có khi họ ăn uống luôn, rửa bát cất kỹ rồi mới về. Gần như mỗi ngày đều thế, cả gia đ́nh, quanh năm cũng tiết kiệm kha khá tiền điện nước.
Tương tự như vậy, được liệt vào dạng tham nhũng vặt (trái với tham nhũng lớn), những khoản bôi trơn thu được khi hoạnh họe, làm khó người dân cũng giúp nuôi sống, thậm chí làm giàu cho nhiều gia đ́nh công chức. Đó cũng là một trong lư do chính thu hút người ta vào cơ quan nhà nước.
Thế cho nên ở Việt Nam dại ǵ mà đóng đủ thuế, hỡi quư vị? Quan gian th́ dân tham-đấy là quy luật. Bộ trưởng thao túng chính sách, tướng biên pḥng bảo kê buôn lậu xăng, chủ tịch tỉnh ăn đất th́ dân ăn gian tiền điện, tiền nước, phi xe lên vỉa hè, cắt dây điện, kê thiếu thuế, cân điêu, độn hàng giả, bơm thạch vào tôm, sản xuất thực phẩm tưới đẫm hóa chất cấm. Chúng ta một giuộc như nhau cả, phải không thưa các ngài bệ vệ hay lên tivi rao giảng đạo đức?
Chúc Tổng thống Biden phục hồi nhanh chóng và trở lại văn pḥng. Tôi rất vui khi thấy rằng bạn đang làm tốt mặc dù đă có kết quả dương tính nhưng và vẫn chăm chỉ làm việc cho người dân Mỹ.
TỔNG THỐNG ĐÀI LOAN THÁI ANH VĂN
Wishing President Biden @POTUS a swift recovery & return to the office. I'm glad to see that you're doing well despite the positive test & remain hard at work for the American people.
Ông Tập phải đối mặt với t́nh thế tiến thoái lưỡng nan khi cuộc tẩy chay thế chấp của Trung Quốc có nguy cơ làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng bất động sản
⚡ Xi faces dilemma as China's mortgage boycott threatens to deepen real estate crisis https://t.co/dy6iR9kLza
Làn sóng dừng trả nợ của người mua nhà và nhà thầu xây dựng đang lan rộng tại Trung Quốc, đe dọa hệ thống ngân hàng và làm trầm trọng thêm khủng hoảng tiền mặt của ngành địa ốc.
Làn sóng từ chối trả nợ tại Trung Quốc đang lan rộng. Theo Bloomberg, không chỉ người mua nhà, một số nhà thầu của các công ty bất động sản Trung Quốc cũng dừng thanh toán khoản vay ngân hàng v́ chưa được trả tiền.
Caixin đưa tin hàng trăm nhà thầu trong ngành bất động sản cho biết các công ty bất động sản như China Evergrande - tập đoàn địa ốc nợ nần nhất thế giới - vẫn chưa thanh toán hóa đơn cho họ.
Một bức thư của các doanh nghiệp và nhà thầu nhỏ đang được lan truyền rộng răi tại Trung Quốc. Theo đó, họ sẽ ngừng trả nợ sau khi rỗng túi v́ cuộc khủng hoảng tiền mặt của China Evergrande.
Làn sóng lan rộng
"Chúng tôi quyết định ngừng thanh toán mọi khoản nợ. Chúng tôi cũng khuyên các công ty khác từ chối bất cứ yêu cầu trả nợ hay hối phiếu thương mại nào", bức thư viết.
"China Evergrande sẽ phải chịu trách nhiệm cho mọi hậu quả do phản ứng dây chuyền của cuộc khủng hoảng cung ứng", nhóm doanh nghiệp và nhà thầu nhấn mạnh.
Phong trào từ chối thanh toán khoản vay đang lan rộng tại Trung Quốc, khiến cuộc khủng hoảng trong ngành bất động sản càng trở nên trầm trọng, đe dọa hệ thống ngân hàng và sự ổn định của đất nước 1,4 tỷ dân.
Chính quyền Bắc Kinh đang rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan. Ngân sách nhà nước có thể chịu sức ép lớn nếu Trung Quốc hỗ trợ cho khách vay. Nhưng việc phớt lờ làn sóng dừng trả nợ có thể dẫn tới ṿng xoáy vỡ nợ v́ ngày càng nhiều người mua nhà và nhà thầu từ chối thanh toán khoản vay.
Làn sóng dừng trả nợ đă nhanh chóng lan rộng ra ít nhất 301 dự án ở khoảng 91 thành phố.
Giới chức Trung Quốc đang thúc giục các ngân hàng tăng cường giải ngân đối với ngành công nghiệp địa ốc nhằm đẩy nhanh tiến độ hoàn thành những dự án nhà ở c̣n dang dở. Bắc Kinh cũng cân nhắc việc kéo dài thời gian ân hạn thanh toán cho người mua nhà.
Ṿng xoáy vỡ nợ
Tại Trung Quốc, các công ty bất động sản được phép bán những dự án nhà ở chưa hoàn thành. Khách hàng phải thanh toán những khoản vay thế chấp trước khi được bàn giao nhà.
Số tiền này sẽ được các công ty bất động sản dùng để xây dựng nhà ở. Làn sóng dừng trả nợ bùng nổ khi ngày càng nhiều dự án bị tŕ hoăn, thậm chí dừng thi công do cuộc khủng hoảng tiền mặt của ngành công nghiệp bất động sản.
Giá nhà lao dốc cũng khiến nhiều người mua tuyệt vọng. Khách mua nhà đang sở hữu một tài sản hiện có giá trị thấp hơn giá mua ban đầu. Trong khi đó, họ vẫn phải trả nốt khoản vay thế chấp.
Ngành địa ốc rơi vào cuộc khủng hoảng tiền mặt sau khi giới chức Bắc Kinh đưa ra một loạt quy định mới nhằm hạ nhiệt giá nhà và giảm đ̣n bẩy trong một lĩnh vực đă tăng trưởng quá nhanh nhờ vay nợ.
Năm ngoái, China Evergrande - tập đoàn bất động sản lớn thứ 2 Trung Quốc - chính thức vỡ nợ. Gần 800 dự án tại 200 thành phố trên khắp cả nước của tập đoàn không thể hoàn thành. Sau China Evergrande, ngày càng nhiều công ty địa ốc của Trung Quốc trượt tới bờ vực vỡ nợ.
Giới quan sát cảnh báo niềm tin của người mua nhà suy yếu có thể dẫn tới ṿng xoáy vỡ nợ nghiêm trọng. Khi khách hàng từ chối thanh toán khoản vay thế chấp, các công ty địa ốc - vốn đă gặp khó về ḍng tiền - càng lún sâu vào cuộc khủng hoảng tiền mặt. Điều này sẽ kéo dài thời gian hoàn thành những dự án dở dang hơn nữa.
Các ngân hàng Trung Quốc đang t́m cách trấn an nhà đầu tư. Họ khẳng định có thể kiểm soát những rủi ro từ làn sóng dừng trả nợ. Đến nay, các nhà băng nước này chỉ công bố 2,1 tỷ nhân dân tệ (311 triệu USD) khoản vay nguy cơ cao.
Tuy nhiên, theo công ty chứng khoán GF Securities Co., các khoản vay thế chấp với tổng trị giá 2.000 tỷ nhân dân tệ có thể bị ảnh hưởng bởi làn sóng dừng thanh toán.
Các ngân hàng Trung Quốc đang ngồi trên khoản vay thế chấp mua nhà trị giá 38.000 tỷ nhân dân tệ và khối nợ 13.000 tỷ nhân dân tệ của những công ty địa ốc hoạt động yếu kém.
NƯỚC MỸ CHỨ ĐÂU PHẢI ĐÔNG LÀO
Việc mua bán xe ô tô ở Mỹ và Canada rất khác xa việc mua bán xe ở Việt nam
Mua xe ô tô ở Mỹ 100% là mua trả góp. Không có chuyện mua tiền mặt mà mua 100 cái để làm ǵ.
Xe ở Mỹ lưu hành đều mua bảo hiểm đă hăng nào chịu bán bảo hiểm cho xe Vinfast chưa?
Muốn bán xe ở Mỹ phải có hệ thống đại lư và trạm bảo hành bảo dưỡng ở những nơi ḿnh bán xe. Khách mua xe khi hỏng hóc khi bảo hành bảo dưỡng xe th́ thực hiên ở đâu cách nơi ḿnh ở bao xa?
Mấy cái cửa hàng giới thiệu sản phẩm không phải là đại lư bán xe! Xe muốn bán ra phải được kiểm định an toàn và vệ sinh môi trường theo tiêu chuẩn của Hoa kỳ và phải được kiểm định tại Hoa kỳ.
Vinfast đă làm được đủ các điều kiện trên chưa mà đ̣i ṃ vào thị trường Mỹ? Mấy con ma bưng bô bút nô đừng có xạo ke lừa dối mọi người.
Ḿnh rất mong Vinfast có thể bán xe được ở Mỹ nhưng xem ra việc này c̣n khó hơn lên cung trăng. Chịu thôi.
Nguồn: Tien Vu Duc
Vụ án ḅ: thách thức danh hài
Trong vụ án ḅ vừa công bố tại Việt Nam, những bị can không chỉ ở tù v́ tội xúc phạm ḅ mà c̣n thêm tội xem thường báo chí, không đọc báo.
Trích từ báo Công An TPHCM:
"Trong nội dung đoạn video, clip mang tên "Phim hài chiếu rạp mùa dịch 2021: Vùng đất huyền bí - 5 chú tiểu Thách thức danh hài", đăng lên mạng xă hội ngày 22-8-2021, thời lượng 1 giờ 18 phút 21 giây với gần 1 triệu lượt xem. Qua điều tra, Cơ quan An ninh điều tra phát hiện có đoạn: "Ủa ngài, ngài đây là báo ǵ vậy? Haizz Ba cái báo nói láo ăn tiền, hại người ta, hơi đâu mà đọc...". Qua công tác giám định tư pháp về văn hóa, Sở VHTT tỉnh Long An kết luận: các đoạn trong video, clip và bài viết trên mạng xă hội Facebook được yêu cầu giám định có nội dung xúc phạm uy tín cơ quan báo chí." (Trích từ Vụ "Tịnh thất Bồng Lai”: Cần bản án đủ sức răn đe - Báo Công An)
Những tội nặng và cần bản án để răn đe như vậy mà phạt tổng cộng có hơn 20 năm tù cho 5, 6 người th́ quá nhẹ.
Đúng là ở đời không có ǵ trắng đen rơ ràng, ngoại trừ những con ḅ.
Nói thêm là lẽ ra tôi viết vài nhận xét về phiên điều trần thứ chín tại Quốc Hội Hoa Kỳ tối nay nhưng sau vài tiếng theo dơi đă mệt, viết điều ǵ đó nhẹ nhàng hơn chăng? Thế là nghĩ đến vụ án ḅ thách thức danh hài này.
Nước Việt vui vậy mà sao cứ hát "một nước Việt buồn"?
Nhă Duy
Bài viết mang nhiều tính chất thời sự này là tổng hợp của bảy (7) bài viết của cùng tác giả về cựu tổng thống Donald Trump, kể từ ngày ông xuất hiện trên chính trường Hoa Kỳ vào năm 2015 cho đến tháng 2/2021 đi trên các trang mạng Da Màu, Văn Việt, Bauxite Việt Nam, Diễn Đàn Thế Kỷ, được nhuận sắc và cập nhật với những tin tức mới nhất trong thời gian vừa qua, trong cố gắng dựng lại chân dung sống động của một nhân vật lịch sử đương đại.
ĐÔI D̉NG LAN MAN…
Donald Trump, sinh năm 1946, là một nhân vật lạ, hiếm.
Nhân dáng ông to, cao 6 feet 2 (gần 1 mét 9), chỉ thua có viên cựu Giám đốc FBI James Comey. Bước chân vững. Giọng nói mạnh. Cả người toát ra một cái ǵ rất đàn ông. Lời phát ngôn nào của ông cũng nghe chắc như đinh đóng cột. Nói như máy nói. Nói không cần uốn lưỡi, dù chỉ là uốn một lần. Khi nói, trong lúc hai cánh tay x̣e ra hai bên với hai bàn tay mở rộng, bao biện th́ ngược lại, miệng ông thu nhỏ, tṛn, gọn – một đặc điểm nổi bật mà đức Đạt Lai Lạt Ma chọn để diễn tả về ông khi được nhà báo Piers Morgan phỏng vấn trên truyền h́nh.
Chữ kư của Trump cũng khác lạ.
Nó trông giống một đoạn hàng rào thép gai: lởm chởm, góc cạnh. Mấy chữ cái viết hoa (D,T,P) nhô cao hẳn lên, bất thường. Loại chữ kư như thế này, theo dân bói toán, cho thấy ông thuộc hạng người luôn luôn bị ám ảnh bởi thứ quyền hành của riêng ḿnh. Chẳng mấy thân thiện hay cởi mở với người khác. Chẳng chịu nhường ai. Khi làm tổng thống, mỗi lần kư xong một ”executive order”, ông đưa cao tài liệu cho ai cũng nh́n thấy rơ chữ kư của ḿnh, với khuôn mặt sáng lên, kiêu hănh và thỏa măn. Với ông, me first. Ông hay tự khen ḿnh. Tự khen khi chưa làm, tự khen trước khi làm và thậm chí tự khen cả khi… không làm được hay thất bại. Chẳng thế mà, trong một bài báo viết cho CNN, Michael D’Antonio gọi ông là một “tổng thống bé con” (a little boy president) (1). Chính ông, ông cũng thú nhận là “Khi tôi nh́n vào chính tôi lúc c̣n học sinh lớp Một và nh́n tôi bây giờ, tôi thấy về căn bản vẫn là một người. Tính t́nh không có ǵ khác lắm.” Vâng, đúng là không khác. Có điều, cậu bé lớp Một ngày xưa có nói này nói nọ, cũng chỉ dính líu đến bản thân cậu bé, c̣n “tổng thống bé con” ngày nay, nhất cử nhất động đều ảnh hưởng đến toàn thế giới.
Chả thế mà, trong suốt bốn năm làm Tổng thống, cả thế giới gần như chao đảo theo ông, do những hành vi hay phát ngôn bất ngờ và bất thường của ông. Với cung cách đó, ông là một Tổng thống phá cách. Về nhiều mặt. Ông phớt lờ các thủ tục ngoại giao, chẳng hạn bỏ họp với đồng minh nửa chừng, chen lấn với lănh tụ thế giới để được đứng trước. Ông không thèm phong cách “quân tử” Tàu: “nhất ngôn kư xuất, tứ mă nan truy”. Hôm nay ông nói ngược, ngày mai ông nói xuôi, tự nhiên như nhiên. Ông cũng chẳng cần “lựa lời mà nói cho vừa ḷng nhau”, kiểu Việt Nam. Ông không cần tổng-thống-tính (presidentiality). Đúng hơn, ông tạo ra một tổng-thống-tính kiểu mới, phi truyền thống. Ông coi đại sự là tiểu sự; và biến tiểu sự thành đại sự. Trong lúc xem thường những sự kiện có tầm mức ảnh hưởng lớn trên thế giới, ông lại quan tâm đến những chuyện nhỏ nhặt, có cái rất nhỏ nhặt, như lời phê b́nh tiệm ăn của một khách hàng, con số người tham dự ngày lễ nhậm chức của ông, số phiếu bầu phổ thông, chuyện tờ báo New York Times sụt giảm số người đặt mua, hay chê diễn viên hài Stephen Colbert, chê những vở kịch giễu hài của Saturday Night Live.
Cá tính hay thủ đoạn, bản năng hay suy luận, chiến lược hay ngu dốt, ngây thơ hay tính toán? Chịu! Hiểu ngă nào, chúng cũng đi ngược lại óc phán đoán b́nh thường của ḿnh. Trump vi phạm (trầm trọng) những tiêu chuẩn b́nh thường và, có thể, cả tiêu chuẩn không-b́nh-thường. C̣n hơn thế: Trump sáng tạo chúng. Một cách rất hồn nhiên. Trump là một trộn lẫn kỳ lạ giữa thành thật và dối trá, giữa quyết đoán và khinh mạn, giữa trẻ thơ và người lớn, giữa nghiêm túc và giễu cợt. Tính cách đó thể hiện ngay trong chính quyền ông. Ron Klain cho rằng, chính quyền Trump là chế độ Tổng thống một-người (a one-man presidency). “Không có một chủ thuyết Trump. Không có một kế hoạch Trump. Không có một chủ nghĩa Trump. Chỉ có Trump. Bất cứ những ǵ Trump nói ra là những ǵ Trump nói. Chẳng có ai khác nói thế cho ông”. Cũng thế, theo Shirley Anne, Đại học Gettysburg, việc làm Tổng thống của Trump là một “one-man show”, màn tŕnh-diễn-một-người. Cho đến cuối nhiệm kỳ của ḿnh, có khá nhiều chức vụ trong ṭa Bạch Ốc cũng như trong nội các chưa được Trump bổ nhiệm. Lư do? Trump chẳng cần.
Bỏ ra ngoài chuyện chính sách này chính sách nọ thường được biện giải theo từng quan điểm, tất cả những hành vi, cử chỉ của Trump, nếu tập hợp lại, có thể biên soạn thành một tập sách dày: nói nhịu khi phát biểu về Jerusalem; viết sai chính tả, sai ngày tháng, sai sự kiện trong các “tuưt” (tweet) (2) của ḿnh; chen ngang và gần như xô đẩy lấn chỗ của một lănh tụ nước khác trên diễn đàn quốc tế, lờ đi không cần bắt tay bà Thủ tướng Đức, chế giễu chuyện ấm nóng toàn cầu, dọa cúp viện trợ cho nước nào không bỏ phiếu ủng hộ Mỹ tại LHQ, để mắt trần xem nhật thực, chế giễu hay phê phán những định chế có sẵn như CIA và FBI, tố cáo cả quan ṭa hay những người cùng đảng và cả nhân viên nội các do ḿnh bổ nhiệm, chỉ trích các Tổng thống tiền nhiệm và chỉ trích người đă bị ḿnh đánh bại, chỉ trích toàn thể ngành truyền thông vốn được xem là quyền lực thứ tư; nói xỏ xiên, sỉ nhục người này người nọ, đối thủ cũng như đồng minh, từ một nhà độc tài cho đến một cầu thủ bóng cà-na, vân vân và vân vân…
Trump đă và đang là một hiện tượng.
Măi đến bây giờ, sau khi không c̣n là Tổng thống nữa và bị các “Big Tech” (Đại công ty công nghệ truyền thông) (3) đ́nh chỉ tài khoản riêng của ông, ông vẫn măi hiện diện đâu đó và các phát biểu của ông vẫn có một ảnh hưởng lớn trên chính trường Hoa Kỳ.
*
Cái ǵ đă làm cho Tổng thống Donald Trump trở thành “hiện tượng”?
Có thể có nhiều yếu tố. Một trong những yếu tố đó, theo tôi, là ngôn ngữ.
Nicholas O’Shaughnessy, tác giả của tập sách ”Selling Hitler: Propaganda and the Nazi Brand”, viết: “Ông đă phát triển một cá tính giúp ông nói những điều kỳ quặc và chuyển đảo chúng thành ư nghĩa của ngôn ngữ”. Đẩy xa hơn, với tính cách này, O’Shaughnessy tâng ông lên thành “viên đại sứ của xă hội hậu-sự-thật” (ambassador of the post-truth society) và là h́nh mẫu của một “tổng thống hậu-sự-thật” (a post-truth president). Hậu-sự-thật là ǵ? Là “Có liên hệ đến hay bao hàm những t́nh huống trong đó những sự kiện khách quan có ít ảnh hưởng đến việc h́nh thành dư luận hơn là những ǵ gây nên xúc cảm hay niềm tin cá nhân” (4). Post-truth, một tính từ (adjective), được tổ hợp biên soạn tự điển Oxford Dictionaries (Anh) chọn làm từ vựng của năm 2016 (Word of the Year 2016) (5). Chữ này xuất hiện lần đầu tiên từ năm 1992, nhưng năm 2016 đă được sử dụng đến mức tối đa, tăng 2000% so với năm 2015, nhân sự kiện Brexit ở Anh và bầu cử tổng thống Mỹ 2016.
Nước Mỹ đă chọn ông, đă hứng khởi cũng như lao đao theo cuộc phiêu lưu mà ông vạch ra trong suốt bốn năm ṛng đầy biến động và trông bộ vẫn tiếp tục chịu ảnh hưởng những ǵ ông đă nói, đă làm và tiếp tục nói, tiếp tục làm, mặc dù ông không c̣n làm Tổng thống nữa.
NHẢY VÀO CHÍNH TRƯỜNG: CHỐNG PHÁT NGÔN “PHẢI ĐẠO”
Vừa nhảy vào chính trường (2015), Trump đă trở thành một ông vua: vua tranh căi (King of Controversy), theo Julian Zelizer (CNN). Độc đáo, khác thường, Trump xuất hiện đột ngột, làm xáo trộn cái không khí tranh cử vốn thường nghiêm túc và lịch sự trên chính trường Mỹ. Là một người của công chúng, Trump vi phạm hầu như tất cả những chuẩn mực thông thường của bất cứ một cá nhân nào khi giao tiếp với đám đông. Đối với một chính trị gia đang ngấp nghé làm Tổng thống của cường quốc số một trên thế giới, vi phạm đó lại càng trầm trọng. Đă thế, vi phạm ở đây không do lỡ lời, do bất cẩn hay do ngu dốt: Trump vi phạm một cách hoàn toàn có chủ ư. Tờ “The Economist” (Anh) cho Donald Trump là một gă hề, một loại ứng cử viên bất b́nh thường, thô lỗ, một loại người “không thể được bầu” (un-electable). Một tờ báo khác, “Huffington Post” (HuffPost), đưa các bản tin liên quan đến Donald Trump vào mục giải trí, thay v́ tin thời sự.
Nhưng chỉ một thời gian ngắn sau, khi điểm thăm ḍ dư luận của ông lên cao một cách bất ngờ và khó hiểu, Trump bỗng được nh́n một cách hoàn toàn khác. Trump trở thành một ứng cử viên “rất có thể được bầu” (very electable). Từ chỗ là một hiện tượng bất thường, Trump trở thành một sự kiện hấp dẫn. Từ chỗ là một nhân vật phi chính trị, hài hước, dở hơi, ông trở thành một ứng cử viên sáng giá. Chỉ trong một sớm một chiều, ông đẩy các chính trị gia sừng sỏ khác của Đảng Cộng Ḥa vào bóng mờ. Quần chúng ủng hộ ông càng ngày càng cuồng nhiệt, đến nỗi nhà báo Melanie Tannenbaum gọi là chứng “nghiện Trump” (Trump-mania), mà những người Việt không ưa ông Trump gọi một cách xiên xỏ là “cuồng-Trump” (6). Giải mă hiện tượng này, Melanie Tannenbaum t́m ra một yếu tố then chốt: tâm lư thù ghét cái được gọi là “political correctness”. Hiểu nhóm từ này sẽ một phần nào hiểu được tính cách bất thường của Trump và hiện tượng “nghiện Trump”.
“Political correctness” (danh từ) và “politically correct” (tính từ) viết tắt là PC hay pc (đừng lẫn lộn với PC = personal computer) có một lai lịch khá phức tạp (7), được sử dụng một cách phổ biến ở Hoa Kỳ vào khoảng thập niên 1990. Đó là cách dùng ẩn dụ để chỉ một h́nh thức phát ngôn được chọn lựa cẩn thận. PC, nói chung, mô tả lối phát ngôn thận trọng của bất cứ một ai khi truyền đạt đến công chúng, cố tránh dùng ngôn ngữ hay cử chỉ có thể bị xem là xúc phạm, kỳ thị hay có vẻ chỉ trích một nhóm người đặc thù nào đó trong xă hội, nhất là khi liên quan đến chủng tộc hoặc giới tính. Stephen Morris, Đại học Yale, hiểu PC một cách tổng quát hơn (😎. Theo ông, v́ một số phát ngôn nào đó khiến người nghe có những suy diễn bất lợi về xu hướng hay lập trường của diễn giả, cho nên, đối với những vấn đề nhạy cảm, diễn giả t́m cách thay đổi cách nói để tránh những suy diễn này. Đó là PC. Tại sao? V́ những suy diễn bất lợi thường có xu hướng gia tăng và biến thành một vụ tai tiếng.
Sự thận trọng trong ngôn ngữ hay hành vi đối với những người giao tiếp với công chúng mọi loại, thực ra, không chỉ giới hạn trong một vài nhóm, vài giới, mà với hầu như tất cả mọi người: giới tính, tuổi tác, nghề nghiệp, chủng tộc, tôn giáo, nguồn gốc, truyền thống… Tóm lại, phải thận trọng tối đa trong giao tiếp, không những trong cách hiểu trực tiếp mà c̣n ngay cả trong sự suy diễn do cách sử dụng từ ngữ gây ra.
Nội hàm của nhóm chữ này khá đặc biệt, nên khó có thể t́m ra một chữ tương đương ngắn gọn trong tiếng Việt. Tra thử một từ điển Anh-Hán trên mạng (9), ta thấy “political correctness” được dịch theo chữ một: 政治上的正确性 (chính trị thượng đích chính xác tính), tức là “chính trị chính xác”, ư muốn nói đến sự chính xác trong chính trị. Cách dịch này rơ ràng không dính dáng ǵ đến ư nghĩa thực sự của nó trong cách người Mỹ sử dụng. Một ai đó trên mạng đề nghị dịch là 交际婉语 (giao tế uyển ngữ) dùng cho danh từ “political correctness”, và 交际用语委婉 (giao tế dụng ngữ ủy uyển) dùng cho tính từ “politically correct”. Nghe khá sát và hợp nghĩa. Nhưng trông có vẻ “Hán tự” quá, nên tôi tạm dịch là “phát ngôn thận trọng” hay “phát ngôn phải đạo” nghe có vẻ Việt ngữ hơn. Xin được gọi gọn là “phải đạo”. Hai chữ “phải đạo” mượn từ một bài viết của Hoàng Ngọc Hiến khi nhà phê b́nh văn học này đề cập đến các tác phẩm văn học cộng sản trước thời kỳ đổi mới, mà ông gọi là “văn học phải đạo” (10). Văn học phải đạo là thứ văn học tuân theo chính sách của Đảng Cộng sản cho phải phép, phải việc, tránh khỏi những điều rắc rối.
Đối với một chính trị gia ở Hoa Kỳ, th́ cách ăn nói phải đạo là thận trọng, tránh đưa ra những nhận xét có thể được giải thích hay được suy diễn như là phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính, chống tuổi già, xúc phạm đến niềm tin tôn giáo, chống các nhóm quyền lực. Có thể nói, phát ngôn phải đạo là cá tính thứ hai của các lănh tụ chính trị chuyên nghiệp. Họ là những kẻ thường được nuôi dưỡng trong một môi trường với một bản danh sách những cạm bẫy về mặt ngôn ngữ và/hoặc cử chỉ nên tránh khi giao tiếp với quần chúng. Khi phát ngôn trong bất cứ trường hợp nào, họ phải ăn nói và hành xử với sự tự chế cao độ, tránh tất cả mọi sơ hở có thể khiến cho đối thủ hay báo chí khai thác.
Phân tích sự thành công bất thường của Trump, trong một bài báo có tựa đề “Donald Trump Wins in Battle Against Political Correctness” (Donald Trump thắng trong cuộc chiến chống phát ngôn phải đạo) (11), Jeff Crouere cho rằng dân Hoa Kỳ hiện nay quá chán với vấn nạn di dân bất hợp pháp và hàng rào biên giới chống nhập cảnh lậu. Chẳng có nước nào mà di dân lậu được hưởng nhiều quyền lợi như ở Hoa Kỳ. Theo Trump, trong cái xă hội thích sử dụng lối nói uyển ngữ, sợ mích ḷng người này người nọ, giới này giới nọ, không ai dám nói lên sự thật đó. Tại sao? Rơ ràng là v́ lợi nhuận. Phe Dân Chủ th́ được hưởng lợi nhờ con số những phiếu bầu giá rẻ (cheap votes); c̣n những nhà tư bản thuộc giới chức quyền uy trong Đảng Cộng Ḥa th́ được hưởng lợi nhờ trả công lao động giá rẻ (cheap labor). Chỉ thiệt hại là thiệt hại cho người dân Hoa Kỳ bị mất việc làm hay trở thành nạn nhân của các hoạt động tội phạm do di dân bất hợp pháp gây ra. Thành ra, lối phát ngôn phải đạo chỉ là một cách tránh trút sự thật, là một thứ phát ngôn không chỉ “ba-phải” mà là đa phải làm cho phía nào nghe cũng không cảm thấy mích ḷng. Và rồi đâu lại hoàn đó, không hề giải quyết. “Đó là một thứ tai ách hết sức trầm trọng đă gây ra nhiều thiệt hại cho xứ sở chúng ta. Rốt cuộc, nó sẽ phá hủy nước Mỹ nếu không được nhổ đi tận gốc và xóa hẳn dấu vết,” theo Crouere.
Trong cuộc tranh luận truyền h́nh đầu tiên với các ứng cử viên khác thuộc Đảng Cộng Ḥa, Trump đă đưa ra một lời tuyên bố có tính cách nguyên tắc khi trả lời cho một câu hỏi khúc mắc của bà điều hợp viên Megyn Kelly: “Tôi cho rằng vấn nạn lớn của xứ sở này là lối phát ngôn phải đạo. Tôi đă bị quá nhiều người phản đối, và nói trắng ra, tôi chẳng dư th́ giờ cho thứ phát ngôn phải đạo toàn diện đó. Và nói thực với cô, xứ sở này cũng chẳng dư th́ giờ” (12). Sau đó, trong một dịp khác, Trump nhắc lại: “Tôi quá chán ngán với loại chuyện tầm phào phải đạo này” (13). Báo chí gọi Trump là một anti-PC (anti-politically correct): người “chống phát ngôn phải đạo”. Tóm lại, Trump xuất hiện như một nhân vật chống lại các định chế và thói quen có sẵn, tạo nên một phản diện từ cách nói, cách dùng chữ và cách diễn tả. Chính thái độ này đă tạo nên tính cách “không giống ai” của Trump. Một Trump phản diện! Nếu phát ngôn phải đạo là không (hay làm ra vẻ không) phân biệt chủng tộc, giới tính, tuổi già, tôn giáo, nghề nghiệp… th́ Trump, ngược hẳn lại.
- Trước hết, ông không ngại đụng chạm đến vấn đề chủng tộc. Vừa tuyên bố ra tranh cử Tổng thống, Trump đề cập ngay đến vấn đề di dân bất hợp pháp mà Hoa Kỳ đang phải đối phó. Thay v́ nói quanh co cho phải phép, ông gọi những di dân bất hợp pháp từ Mexico chỉ “mang vào xứ sở này ma túy, tội phạm, hiếp dâm”. Không những công kích di dân Nam Mỹ, ông c̣n công kích cộng đồng Á châu bằng cách bêu riếu cách nói tiếng Anh của người Trung Quốc và Nhật. Trong khi đi vận động ở tiểu bang Iowa vào ngày 25/8, nói về chuyện thương thuyết với người Nhật hay với người Tàu, ông chê họ chỉ là những người chỉ biết đi t́m kiếm lợi nhuận qua các hợp đồng chứ chẳng có chút lịch sự tối thiểu nào.
- Trump không ngại phê phán phụ nữ. Ông công kích không thương tiếc, thậm chí sỉ nhục người điều phối viên của đài Fox News, Megyn Kelly, khi bà này đưa ra một câu hỏi khó. Trả lời trong một cuộc phỏng vấn với CNN, Trump chẳng hề ngượng miệng khi nói: “Anh có thể nh́n thấy máu me chảy ra từ mắt bà ấy, máu me chảy ra từ bất cứ cái ǵ ở bà ta”. Trong một lần phỏng vấn khác với tạp chí “Rolling Stone”, Trump lại sỉ nhục một phụ nữ khác, ứng cử viên cùng đảng (Cộng Ḥa), bà Carly Fiorina, khi cho rằng cái “bản mặt” của bà này chẳng có ai bầu và chẳng có thể là Tổng thống của nước Mỹ.
- Trump chống thành phần ưu tú và có thế lực của nước Mỹ, kể cả những người thuộc Đảng Cộng Hoà của ông. Ông sáng tạo ra một từ ngữ mới để chỉ những đảng viên Cộng Ḥa không ủng hộ ông là RINO (Republican In Name Only = Cộng Hoà trên danh nghĩa), tức là “fake Republican” (Cộng Ḥa giả). Ông chế giễu danh hiệu “anh hùng” dành cho Thượng nghị sĩ McCain. “Ông ta là anh hùng chiến tranh bởi v́ ông ta đă bị bắt. Tôi thích những người không bị bắt”. Trong một lần khác, Trump cho rằng McCain chẳng làm được ǵ nhiều cho các cựu chiến binh. “Tôi hết sức thất vọng về John McCain”, Trump nói. Ông c̣n chế giễu một ứng cử viên Cộng Ḥa khác gốc Ấn Độ là Bobby Jindal khi cho rằng ông ta không đáng được nói chuyện v́ chỉ chiếm chưa tới 1% trong các cuộc thăm ḍ dư luận. Ông phê phán cả Karl Rove, một nhân vật có thế lực của Đảng Cộng Ḥa và là người đă từng đưa George Walker Bush (Bush-Con) lên làm Tổng thống hai nhiệm kỳ.
- Trump chống truyền thông. Các ứng cử viên thường rất o bế truyền thông v́ sợ các kư giả đưa tin và h́nh ảnh thiên lệch về ḿnh. Trump khác. Ông bắt bẻ lại người điều phối viên của đài Fox News Megyn Kelly khi bà này đưa ra một câu hỏi hóc búa nhằm làm khó làm dễ ḿnh, thẳng thừng đuổi kư giả Jorge Ramos của đài truyền h́nh “Noticias Univision” ra khỏi pḥng v́ ông này phê phán chính sách di dân của ḿnh; gọi b́nh luận gia tờ Washington Post, George Will, là một “tai họa”; gọi chung những b́nh luận gia bảo thủ, kể cả Karl Rove là một “đám thua cuộc” (group of losers).
Điều khôi hài là, chính truyền thông mọi loại, nhất là các đài truyền h́nh, đă góp phần rất lớn và rất hiệu quả tạo nên hiện tượng Trump. Khai thác tối đa sự ṭ ṃ, hiếu kỳ của quần chúng, nhiều đài truyền h́nh liên tục đưa tin và h́nh ảnh về Trump: Trump cười, Trump nói, Trump đi, Trump đứng, Trump vung tay múa ngón, ôm vai người này, bá cổ người kia đủ kiểu, đủ dạng, đủ loại. Tiếp sức cho truyền h́nh là các cuộc thăm ḍ dư luận, qua đó, điểm của Trump tiếp tục lên cao và cuối cùng, dẫn đầu! Rơ là, truyền thông đă biến một nhân vật phản diện thành chính diện! Hay nói cách khác, Trump vừa là nạn nhân mà cũng vừa là sản phẩm của truyền thông. Phải chăng, chống truyền thông cũng là một cách truyền thông – và là truyền thông có hiệu quả?
Cũng cần nhấn mạnh một điểm: từ lâu, truyền thông nói chung không c̣n đóng vai tṛ chủ động và được ưu ái như xưa. Một là, do sự ra đời của các mạng xă hội: người ta truyền tin cho nhau mà không cần đến báo chí; hai là, do cạnh tranh, đưa tin không c̣n là đưa ra những sự kiện (facts) thuần túy, mà đưa ra những phó sản đă được chế biến theo khẩu vị của các đại gia truyền thông. Thành ra, thông tin hoàn toàn bị nhiễu loạn. Người ta bị đánh lừa v́ mập mờ giữa “tin tức” (news) và “ư kiến” (opinion), giữa tường thuật (reporting) và b́nh luận (commentary), giữa “thông tín viên” (reporter) và “b́nh luận viên” (commentator).
Tránh cái bẫy truyền thông, rất khôn lanh, Trump tự thực hiện bộ máy truyền thông riêng, bằng cách trực tiếp đưa tin đến các “fan” của ḿnh, qua các mạng xă hội, nhất là mạng Twitter. Các “tuưt” của ông vừa là tin, vừa là lập trường và vừa là quyết định. Khi cần, ông ào ạt “tuưt”, tạo ra những trận “băo tuưt” (tweetstorms), gây chấn động thương trường và chính trường.
- Và cuối cùng, Trump chống cả… thế giới (against the World). Theo Trump, dân Hoa Kỳ hiện nay quá chán ngán v́ phải “è cổ” trả tiền để nuôi dưỡng đủ thứ tổ chức, hiệp ước và định chế quốc tế, từ Liên Hiệp Quốc và các con đẻ của nó như UNESCO, WHO cho đến khối NATO, từ đồng minh Nam Hàn, Nhật cho đến “Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu” (Paris Climate Agreement), từ di dân hợp pháp cho đến di dân bất hợp pháp. Ông cũng cho rằng, chẳng có nước nào mà di dân, kể cả di dân lậu, được hưởng nhiều quyền lợi như ở Hoa Kỳ. Cả thế giới đă đua nhau gửi di dân sang Mỹ để lấy đi công ăn việc làm của người Mỹ và về lâu về dài, chiếm cứ luôn nước Mỹ, theo ông.
Mới đây, tôi chú ư đến nhóm chữ “chain migration”, di dân xâu chuỗi. Trong một cuộc phỏng vấn với New York Times ở Florida, Trump khẳng định, “Chúng ta sẽ tống khứ h́nh thức di dân [giống như] xâu chuỗi, chúng ta sẽ tống khứ xâu chuỗi” (14). “Di dân xâu chuỗi” là một cách nói giễu cợt để chỉ những di dân vào Hoa Kỳ dựa trên quan hệ gia đ́nh. Tức là bảo lănh diện đoàn tụ: một người có quốc tịch Mỹ hay có “Thẻ xanh” (Green Card) có thể bảo lănh thân nhân qua Mỹ định cư. Di dân xâu chuỗi, theo Trump, là một đe dọa cho an ninh Hoa Kỳ: những kẻ khủng bố mới đây trên đất Mỹ là di dân hay con cái của di dân [xâu chuỗi]. “Mỗi một khi có một di dân được chấp nhận, th́ cánh cửa sẽ mở ra cho nhiều di dân khác vào”, nghĩa là tạo thành xâu chuỗi di dân, theo tài liệu của “National Security System” do Trump công bố hôm 25/12/2017. Di dân kéo di dân: vợ, chồng, cha mẹ, con cái, anh chị em. Và các cộng đồng di dân sẽ lớn dần (không hề có chuyện giảm bớt) mang theo tệ nạn, khủng bố, cướp công ăn việc làm của người Mỹ vốn là da trắng và có truyền thống Thiên chúa giáo.
Tống khứ di dân xâu chuỗi! Đó là một trong những mục tiêu lớn của Trump!
Sở dĩ Trump công kích chính sách DACA (Deferred Action for Childhood Arrivals, tạm dịch là “Lệnh hoăn trục xuất”) của Obama – cấp cho gần 700 ngàn con cái của những di dân bất hợp pháp, nếu như họ hội đủ một số điều kiện để ở lại đi học – chỉ v́ sợ rằng sau khi học xong họ sẽ t́m cách nhập quốc tịch, và hậu quả là, sớm hay muộn, cha mẹ của họ (những di dân bất hợp pháp) cũng sẽ trở thành những cư dân hợp pháp, theo h́nh thức bảo lănh xâu chuỗi. Và cứ thế… Tống khứ di dân xâu chuỗi có nghĩa là thay đổi toàn bộ chính sách di dân, đi từ hạn chế một cách nghiêm ngặt cho đến (biết đâu!)… chấm dứt hẳn chuyện di dân: không tỵ nạn, không bảo lănh, không bốc thăm (visa lottery). Có nghĩa là, nếu chấm dứt di dân xâu chuỗi, th́ toàn bộ chính sách di dân rộng răi, nhân đạo, hào phóng mà nước Mỹ hiến tặng cho toàn nhân loại cả trăm năm qua sẽ trở thành lịch sử. Và cái gọi là “American Dream” sẽ chỉ c̣n một giấc mơ hoang tưởng!
Tiếp sức với ngôn ngữ là cử chỉ (cử chỉ cũng là một thứ ngôn ngữ, body language). Khác với nhiều ứng cử viên khác, Trump thường hay dùng tay để diễn tả bản thân và ư tưởng của ḿnh. Ông dùng cả hai tay mở rộng, chuyển động lên xuống theo lời nói. Nh́n cách nói chuyện, người ta có cảm tưởng ông là một người đầy cá tính, như bao trùm hết cả khoảng không gian chung quanh. Những ngón tay cũng thế, bao trùm quanh chỗ đứng. Với cung cách đó, “Ông ta tự làm cho ḿnh trở nên rộng hơn về mặt thể xác” và điều đó góp phần làm nổi rơ tính cách của ông ta. “Bàn tay lớn tạo nên nhân vật lớn” (15) theo nhận xét của Emily Atkin.
Trong cuộc thăm ḍ dư luận do Đại học Suffolk University thực hiện cho tờ “USA Today” (30/9/15) (16), khi được hỏi diễn tả Trump bằng một từ ngữ duy nhất, người ta “tặng” cho ông một lô chữ (đến 90%) hoàn toàn tiêu cực: idiot (xuẩn ngốc), jerk (xuẩn ngốc), arrogant (kiêu ngạo), clown (hề), selfish (ích kỷ), pompous (đại ngôn), big mouth (to mồm), racist (kỳ thị), rude (thô lỗ)… Ấy thế mà, điểm thăm ḍ dư luận của Trump vẫn cao, vẫn dẫn đầu so với các ứng cử viên khác. Tại sao? Lư do đơn giản là: họ ủng hộ Trump v́ cung cách (style) của ông ta hơn là thực chất (substance), theo Giáo sư David McLennan trích dẫn qua một bài viết của Husna Haq (17). Khác hẳn với những lần bầu cử trước, cuộc bầu cử Tổng thống năm 2016 có vẻ như là về tính cách lănh tụ hơn là về các vấn đề chính sách. Husna quả quyết: “Trump không chỉ thách thức các quy luật về sự nghiêm túc chính trị mà c̣n viết lại chúng”. Đừng tưởng cung cách đó chỉ là cảm hứng bất thường mà có thể xuất phát từ một ư niệm mang tính “triết lư” trong kinh doanh của Trump, cũng theo Husna. Trong cuốn sách bán rất chạy bàn về kinh doanh, “The Art of the Deal” xuất bản vào cuối thập niên 1980, Trump viết: “Tôi chơi với trí tưởng tượng của con người. Tôi gọi đó là thứ ngoa dụ đáng tin. Đó là một h́nh thức cường điệu hồn nhiên và là một h́nh thức thúc đẩy rất hiệu quả” (18).
CHỮ VÀ NGƯỜI. NGƯỜI VÀ CHỮ
Word matters! Chữ đóng vai tṛ quan trọng (19).
Trong một cuộc thăm ḍ dư luận về trợ cấp xă hội do “National Opinion Research Center” (NORC) thực hiện năm 2006, khi được hỏi tiền trợ cấp xă hội là để “assistance to the poor” (giúp đỡ người nghèo), 65% người được thăm ḍ đă trả lời là chính phủ chi ra “too little” (quá ít). Nhưng nếu thay “assistance to the poor” bằng “welfare”, th́ 45% trả lời là nhà nước đă chi ra “too much” (quá nhiều). Mặc dầu về “ư”, cả hai đều có nghĩa là giúp đỡ cho người có lợi tức thấp. Sự khác nhau nằm ở cách dùng chữ: chữ “welfare” gợi đến cảnh những người lợi dụng trợ cấp, không chịu đi làm, nên nghe tiêu cực, trong lúc đó, “assistance to the poor” gợi đến cảnh những người gặp hoàn cảnh khó khăn, cần giúp đỡ, nên nghe tích cực hơn.
Thế cho nên, người của công chúng phải học ăn học nói, học gói học đùm, không thể bừa phứa được. Các chính trị gia chuyên nghiệp và giới học giả đều cho rằng thái độ thận trọng và sử dụng ngôn ngữ thích hợp trong cung cách ứng xử với quần chúng là tiêu chuẩn phổ biến, được mọi người chấp nhận. Tiêu chuẩn đó không hẳn lúc nào cũng hay, cũng đúng và cũng gây nên hiệu quả mong muốn, nhưng rơ ràng là một cách ứng xử đầy ưu thế, nhất là đối với những người nổi tiếng. Điều này tạo thành một trục văn hóa quyền lực chi phối giới trí thức, truyền thông và giải trí (Academia-Media-Entertainment Axis). Các nhân vật được đào luyện trong trục văn hóa này thường xuất hiện nghiêm túc, nói những câu, chữ y như đă sắp đặt sẵn, những điều mà hầu như ai cũng có thể đoán trước hay mong đợi được nghe. “Thừa” nhưng “cần”.
Trump khác. Chữ nghĩa của Trump là một nghịch đảo đối với trục văn hóa đó. Cung cách chống-phải-đạo của Trump được thể hiện không chỉ ở “ư” mà c̣n ở “lời”. Mỗi một lần xuất hiện, thay v́ phải chọn chữ chọn lời, Trump ăn nói tùy tiện, thẳng thừng, không quanh co, sẵn sàng bêu riếu đối thủ, không ngần ngại lột trần sự thật về những đề tài vốn được các chính trị gia khôn ngoan t́m cách tránh trút và sẵn sàng đốp chát với phóng viên hay người phỏng vấn ḿnh. Thay v́ lời nói phải trước sau như một (nhất dĩ quán chi = nhất quán) để tạo sự tin cậy, Trump phi-nhất quán. Nhiều lần, Trump flip-flop một cách hồn nhiên: hôm nay nói thế này, mai nói thế khác và mốt lại nói khác nữa. Trump t́m thấy trong cách nói đó có nhiều lợi điểm và khai thác tối đa lợi điểm này như một thủ thuật. Trước khi ông đến nói chuyện trong một cuộc tập họp quần chúng nào đó, thường th́ khán giả và báo chí không đoán biết ông ta sẽ nói những ǵ, sẽ sỉ nhục hay xúc phạm những ai và sỉ nhục, xúc phạm kiểu nào. Điều này khêu gợi trí tưởng tượng và sự ṭ ṃ của quần chúng, nhất là đối với giới truyền thông, luôn luôn cần tin giật gân. Nhiều phát biểu ứng khẩu của ông nghe bất ngờ, mới mẻ, gây sửng sốt – và thích thú (!) – cho người nghe. Có lúc chúng như những phát súng bắn thẳng vào khán giả hay đối thủ. Chả thế mà, so với các đối thủ, Trump tiêu rất ít tiền để quảng cáo, nhưng lại hưởng được sự chú ư tối đa của nghành truyền thông. Giới kinh tế gia ước tính cách quảng cáo không công này tiết kiệm cho Trump cả tỷ đô la nếu phải thuê bao trực tiếp.
- Khi tấn công đối thủ, Trump nói xách mé, “xuy tỳ” (20) cá nhân, và đặc biệt, sử dụng một phương pháp độc đáo: chụp mũ. Trump quả là bậc thầy trong nghệ thuật này. Chụp mũ là t́m một nhược điểm nổi bật nào đó của đối thủ, đặt cho nó một biệt danh ngắn gọn, cụ thể, dễ nhớ có tính cách tiêu cực. Bằng cách lặp đi lặp lại nhiều lần, biệt danh này trở thành nhân cách, bản sắc, thói quen hay quan điểm của người đó. Chế giễu dáng người nhỏ nhắn, thấp bé của Rubio là “small Rubio” (Rubio bé con) hay cái tật hay uống nước của ông này khi đi vận động là “sweat Rubio” (Rubio chảy mồ hôi); chế giễu Hillary về việc bà này bỏ phiếu ủng hộ cuộc xâm lăng Iraq rồi sau đó xin lỗi, hay sử dụng email cá nhân để làm việc công rồi sau đó xin lỗi là crooked Hillary (Hillary lươn lẹo); chế giễu cung cách vận động từ tốn, đơn điệu của Jeb Bush là low-energy Jeb (Jeb yếu sức) hay số tiền quyên góp khá nhiều của Jeb là “puppet of the donors” (con bù nh́n của những người tài trợ). Có thể nói, tuy đơn sơ, khôi hài và thậm chí hạ cấp, chụp mũ là một đ̣n tu từ độc hiểm, gây nên một hiệu quả đáng kể. Các đối thủ của Trump dường như bất lực, không t́m ra được cách đối phó, ngoài những phản ứng khá thụ động hay im lặng chịu trận.
- Bênh vực ḿnh, Trump sử dụng một cách diễn đạt khác: khoe. Ông khoe giàu, khoe giỏi, khoe thành công, khoe thành đạt… Những nhà nghiên cứu cho đó là thứ ngôn ngữ gây xúc động (emotionally-charged language), tuy khó nghe, nhưng lại khiến cho Trump có vẻ thành thật (hơn các ứng cử viên khác) (21).
- Ngôn ngữ của Trump, nói chung, có tính sỉ nhục và kỳ thị. Chả là, khi phát biểu, ông đánh thẳng vào cảm tính người nghe để tạo xúc động. Chẳng hạn, khi đ̣i xây bức tường ở biên giới Mexico-Mỹ hay cấm người Hồi giáo nhập cư, ông tạo một ấn tượng sâu sắc đối với những người Mỹ chống di dân và chống Hồi giáo.
- Mặt khác, trong lúc các chính trị gia thường thích dùng những danh từ nghe “kêu” (big words) nhưng ư nghĩa th́ chung chung, lắm khi rỗng tuếch, chẳng mang thêm điều ǵ mới mẻ th́ Trump, ngược lại, sử dụng loại từ ngữ trực tiếp, cụ thể, ngắn gọn, nhiều lúc nghe có tính cách “đàn bà”.
Để thấy rơ sự khác biệt này, Giáo sư ngữ học Mark Yoffe Liberman (22), Đại học Pennsylvania, so sánh cách dùng chữ của Trump với một ứng cử viên điển h́nh khác là Jeb Bush. Bush hay dùng những chữ như “chiến lược”, “chính phủ”, “tổng thống”, “Hoa Kỳ” hay “tăng trưởng”, “nhà nước”; c̣n Trump thích dùng chữ “tôi” và chữ “Trump”. Khoảng 8 trong 13 chữ mà Trump hay dùng chỉ có một vần và những chữ hai vần thường rất giản dị như “very”, “China” và “money”.
Không khác mấy với Jeb Bush, Hillary Clinton thường dùng những chữ nặng tính suy tư và kế hoạch như “gia đ́nh”, “kinh nghiệm”, “thành tích”, “trợ cấp”, vân vân. Sau đây là bảng đối chiếu hai cách “xài” chữ khác nhau qua một số phát biểu của Hillary và Trump:
- Hillary: Like it or not, women are always subject to criticism if they show too much feeling in public. (Dù thích hay không, phụ nữ luôn luôn dễ bị phê b́nh nếu họ bày tỏ quá nhiều xúc cảm giữa chốn công cộng.)
- Trump: With the proper woman you don’t need Viagra. (Với người phụ nữ thích hợp th́ bạn không cần đến Viagra.)
- Hillary: I have a million ideas. The country can’t afford them all. (Tôi có cả triệu ư tưởng. Nhưng đất nước không thể dung chứa tất cả chúng.)
- Trump: I’m really rich. (Tôi giàu thực sự.)
- Hillary: The difference between a politician and a statesman is that a politician thinks about the next election while the statesman thinks about the next generation. (Sự khác nhau giữa một chính trị gia và một chính khách là chính trị gia th́ suy nghĩ về cuộc bầu cử sắp tới trong khi chính khách th́ suy nghĩ về thế hệ sắp tới.)
- Trump: Part of the beauty of me is that I am very rich. (Một phần trong cái đẹp nơi tôi là tôi rất giàu.)
- Hillary: If I want to knock a story off the front page, I just change my hairstyle. (Nếu tôi muốn lấy đi một câu chuyện ra khỏi trang chính, tôi chỉ cần thay kiểu tóc.)
- Trump: My life has been about winning. My life has not been about losing. (Đời tôi chỉ toàn là thành công. Đời tôi không hề thất bại.)
- Hillary: Human rights are women’s rights, and women’s rights are human rights. (Quyền con người là quyền phụ nữ và quyền phụ nữ là quyền con người.)
- Trump: I’ve said if Ivanka weren’t my daughter, perhaps I’d be dating her.(Tôi đă nói là nếu Ivanka mà không phải là con gái tôi, có lẽ tôi sẽ hẹn ḥ với nàng.)
Chữ nghĩa của Hillary mang phong cách “truyền thống”: nghiêm túc, lịch sự, trí thức.
Chữ nghĩa Trump hoàn toàn “phá cách”: khoe khoang, ngược ngạo, bất ngờ.
Đó là một điểm.
Khi phát biểu quan điểm, chính kiến hay chính sách này nọ, th́ Trump c̣n đặc biệt hơn nữa.
Đề cập đến Iran:
Look, having nuclear—my uncle was a great professor and scientist and engineer, Dr. John Trump at MIT; good genes, very good genes, OK, very smart, the Wharton School of Finance, very good, very smart —you know, if you’re a conservative Republican, if I were a liberal, if, like, OK, if I ran as a liberal Democrat, they would say I’m one of the smartest people anywhere in the world — it’s true!—but when you’re a conservative Republican they try—oh, do they do a number—that’s why I always start off: Went to Wharton, was a good student, went there, went there, did this, built a fortune—…
Đề cập đến việc thay thế Obamacare:
We have to come up, and we can come up with many different plans. In fact, plans you don’t even know about will be devised because we’re going to come up with plans, — health care plans — that will be so good.
Đề cập đến việc Obama gài máy nghe lén:
Well, I’ve been reading about things. I read in, I think it was January 20 a “New York Times” article where they were talking about wiretapping. There was an article, I think they used that exact term. I read other things. I watched your friend Bret Baier the day previous where he was talking about certain very complex sets of things happening, and wiretapping. I said, ‘Wait a minute; there’s a lot of wiretapping being talked about.’ I’ve been seeing a lot of things.
Lối phát biểu của ông trông rườm rà, đứt đoạn, ḷng tḥng; đă thế, có lúc ngưng ngang ở giữa câu và chuyển qua ư khác, khiến cho người ta khó ghi chép lại một cách trung thực. Theo kư giả Daniel Libit, các phát biểu của ông là cơn ác mộng của thông tín viên. “Bất cứ khi nào chúng tôi hoàn tất một bản ghi chép những ǵ ông nói, luôn có một cái ǵ ở trong đó khiến cho ta tự hỏi chẳng biết ông đang nói ǵ”.
Một số kư giả mệnh danh lối phát biểu của Trump là word salad (23), xà lách chữ. Ǵ vậy?
Word salad là những chữ hay nhóm chữ được chọn lựa một cách t́nh cờ liên kết với nhau trong một cấu trúc bất khả tri. Đó là một sự trộn lẫn những chữ hay nhóm chữ được chọn lựa tùy tiện không cho một nghĩa rơ ràng, có tính cách hỗn loạn (disorganized speech) thường xuất phát từ vấn đề tâm thần. Phải chăng Trump đă nói những điều “vô nghĩa” (non-sens)? Không! Trump là một bậc thầy về cách sử dụng ngôn ngữ (24), theo William Cummings: chữ một đàng nghĩa một nẻo. Dzậy mà không phải dzậy! Muốn hiểu ông, phải vượt ra ngoài những ǵ ông nói theo nghĩa đen. Cố vấn Kellyanne Conway của Trump giải thích rơ hơn: Trump nói bằng trái tim. Theo bà, sở dĩ người ta không hiểu ông chỉ v́ “muốn nghe những ǵ thoát ra khỏi miệng ông hơn là nh́n vào những ǵ thoát ra từ trái tim ông,” c̣n nhân dân Hoa Kỳ th́ hiểu ngay những ǵ ông nói v́ họ nh́n thấu trái tim của ông. Một cách giải thích mang tính phe phái, “nói lấy được” để tuyên truyền chính trị.
Thực ra, thường th́ các phát ngôn trực tiếp bao giờ cũng lộn xộn, đó là tật chung, nên chẳng phải chỉ có Trump mới nhiều “xà lách chữ”. Để tránh xà lách chữ, những chính trị gia khôn ngoan luôn luôn đọc những ǵ đă soạn sẵn. Trump không cần. Ông thích phát biểu trực tiếp, không giấy tờ. Trump thích “xà lách chữ”. Với Trump, đó là một nghệ thuật và khai thác tối đa nghệ thuật này. V́ thế, ngôn ngữ của Trump được George Lakoff, một trong những nhà ngữ học nổi tiếng Hoa Kỳ, người sáng lập ra môn “Ngữ Học Tri Nhận” (Cognitive Linguistics) từ những năm đầu thập niên 1970, khảo sát một cách nghiêm túc và hàn lâm hơn. Cùng với triết gia Mark Johnson, ông đề ra lư thuyết “Ẩn dụ ư niệm” (conceptual metaphor), giải thích vai tṛ của ư niệm trong việc h́nh thành ẩn dụ, vốn là nguồn suối căn bản của tư tưởng con người (25). Lakoff cho biết là ngay từ khi Trump mới ra tranh cử Tổng thống, “Tôi đă sử dụng Ngữ Học Tri Nhận để t́m hiểu hiện tượng Trump”. Theo ông, ngôn ngữ là một phương tiện dùng để tổ chức và truyền đạt tin tức, do đó, là một kho chứa kiến thức về thế giới, một tập hợp những phạm trù có ư nghĩa giúp con người tiếp thu, đối phó với những kinh nghiệm mới và tích trữ những kinh nghiệm cũ. Nói khác đi, kinh nghiệm và thái độ của một cá nhân đối với những vấn đề xă hội và chính trị được “kết khung” (framed) (26) trong những cấu trúc ngôn ngữ. Ngôn ngữ kích hoạt mạch cơ cấu năo bộ (frame-circuits), giúp năo bộ nắm bắt và lư giải những ǵ chúng ta trải qua trong hiện thực. Một mặt, nó phản ảnh những nhu cầu, quyền lợi, mối quan tâm cũng như kinh nghiệm cá nhân và mặt khác, định h́nh cách ta suy nghĩ và hành động về phương diện xă hội và chính trị.
Chính v́ vậy, bằng cách sử dụng ngôn ngữ để kích hoạt, người ta có thể chi phối cách thức người khác suy nghĩ và hành động. Càng nghe nhiều, càng bị kích hoạt. Một từ ngữ hay một nhóm từ ngữ, nếu được lặp đi lặp lại đến một độ nào đó, sẽ tự biến thành thường trực, kết khung trong óc năo và từ đó, thay đổi nhăn quan của chúng ta đối với thế giới. “Bằng cách để cho Trump kích hoạt ư tưởng của ông vào trong óc năo, chúng ta [vô h́nh trung] tăng cường mạch thần kinh (neurocircuitry) cho những ư tưởng này [mà không biết]. Điều đó cho phép Trump chiếm lĩnh vùng vô thức của chúng ta, v́ 98 phần trăm tư tưởng chúng ta vốn là vô thức”, theo Lakoff. Ông cho rằng Trump đơn giản chỉ dùng những cơ cấu diễn ngôn có hiệu quả để truyền đạt những ǵ ông muốn truyền đạt cho các khán giả của ḿnh. “Tôi đă t́m thấy rằng ông ta rất cẩn thận và rất có chiến lược trong cách sử dụng ngôn ngữ. Trump thường bắt đầu một câu và ngừng lại để cho những người ủng hộ ông chấm dứt trong đầu họ cái mà ông ta nói. Họ dường như thấu đạt và chấp nhận (từ trước) những ǵ ông ta nói mà không cần phải nghe hết câu. Đó là một phản ứng vô thức, tự động, nhất là những khi mà câu, chữ tuôn ra một cách rất nhanh chóng” (…). “Những người thuộc Đảng Dân Chủ và hầu hết truyền thông đều cho rằng Trump là một tên hề, một ngôi sao của chương tŕnh truyền h́nh hiện thực không nắm vững vấn đề” (…). “Chín tháng trước cuộc bầu cử, tôi đă bàn về việc Trump đă vận dụng óc năo của những người lắng nghe ông như thế nào cho có lợi cho ḿnh” (…). “Tư tưởng vô thức hoạt động dựa trên những cơ cấu căn bản nào đó. Trump sử dụng chúng một cách bản năng để quay năo trạng của họ hướng về những ǵ ông muốn: uy quyền tuyệt đối, tiền tài, quyền hành và danh tiếng” (27).
Tóm lại, theo nhà ngữ học này, cách nói của Trump là chiến lược, không phải là một thứ trộn chữ hổ lốn. Đó là sản phẩm của đầu óc, chứ không phải của trái tim! Chính v́ thế, trong một bài báo viết vào giữa tháng 11/2018 (28), ông lên tiếng phê phán truyền thông Hoa Kỳ “đă không làm tṛn công việc của ḿnh”, v́ đă để cho Trump tiếp tục lợi dụng, khi phân tích cách dùng chữ của Trump khi “tuưt”. Theo ông, Trump đă biến chữ thành vũ khí qua mạng Twitter. Bằng cách “tuưt” những điều đôi khi không giống ai, hoặc là “nói lấy được”, ông thường tạo ra những tin tức nổi bật, có tính gây “sốc”. Những ḍng chữ ngắn ngủi, đa phần có thể nảy sinh bất chợt từ trong đầu óc của ông, khi xuất hiện, thường làm xáo trộn thị trường, phá vỡ mối bang giao quốc tế và hâm nóng không khí chính trị hàng ngày. Lakoff nhận xét: cái điện thoại cầm tay của Trump trở thành một trong những vũ khí mạnh mẽ nhất trong lịch sử chính trị thế giới. Chữ nghĩa trong các “tuưt” của Trump, nói chung, là vô trách nhiệm và rất phi-tổng thống (un-presidental), nhưng, nhưng chúng khống chế và “kiểm soát chu kỳ tin tức”, cũng theo Lakoff.
Lakoff phân các “tuưt” của Trump thành bốn loại:
1) kết khung (frame) trước để chiếm lợi thế;
2) làm lệch hướng sự chú ư về chuyện khác khi một tin tức nào đó đang gây bất lợi cho ḿnh;
3) chuyển hướng dư luận: quy lỗi cho người khác;
4) thả bóng thăm ḍ.
Bất cứ cái “tuưt” nào của Trump, dù đó là tự tâng bốc ḿnh, đưa sai số liệu, sỉ nhục đối thủ hay chê bai, gây gổ với thuộc cấp, bạn bè và đồng minh, trước sau bất nhất, vân vân, là đều có dụng ư. Điều này, theo Lakoff, “sản xuất ra một hiệu quả mà ngữ học tri nhận gọi là “ảo giác hội tụ” (focusing illusion) trên người đọc và người nghe. Trong lúc nhiều người cho rằng truyền thông Hoa Kỳ đă đồng loạt và liên tục công kích, gây hại cho Trump, Lakoff lại quả quyết Trump đă sử dụng phương tiện truyền thông để thao túng dư luận, làm lợi cho ḿnh; điều này đă chuyển đổi một cách căn bản h́nh thức truyền thông của một Tổng thống Mỹ. Rốt cuộc, điều nghịch lư diễn ra: truyền thông, trong mục đích chống lại Trump, th́ lại hoạt động giống như là đại lư tiếp thị (marketing agency) của Trump. Trump trở thành một “thử nghiệm thô bạo” (brutal test) đối với nhân dân Mỹ. Ông chẳng cần giấu giếm ư định của ḿnh khi nói thẳng với những người làm báo, “Tôi đang kiểm soát lợi tức của các vị. Như các vị đă biết, tôi kiểm soát cách các vị kiếm sống. Và tôi có thể lấy nó đi bất cứ khi nào tôi muốn. Vậy th́ tốt nhất là các vị hăy chơi đẹp với tôi” (29).
TỪ ĐẢNG-TRANH ĐẾN TRUMP-TRANH
Trump thay đổi diện mạo nền chính trị Hoa Kỳ.
Hoa Kỳ theo chế độ lưỡng đảng. Hai đảng thay nhau nắm quyền trong ṿng mấy trăm năm qua là Dân Chủ và Cộng Ḥa. Giành giật niềm tin của cử tri dựa vào các chính sách ṇng cốt của mỗi đảng (30) để nắm quyền, đó là cái “job” của hai đảng, tạm gọi là “đảng-tranh”. “Đảng tranh” là chuyện thường ngày trong sinh hoạt chính trị ở Hoa Kỳ trên hầu hết mọi lănh vực. Thế nhưng, kể từ khi Trump xuất hiện, tranh chính sách và đường lối th́ ít, mà “Trump-tranh” (hay tranh-Trump) th́ nhiều. Bênh ai, chống ai, bênh ǵ, chống ǵ không qua khỏi một h́nh bóng: Trump! Vị Tổng thống này là đỉnh cao của ư thức hệ bảo thủ. Đỉnh cao nên lúc nào cũng nóng hôi hổi! Bênh hay chống, đụng đến Trump, ai cũng có cảm giác như tay ḿnh cầm ḥn lửa. Không khéo “handle” thế nào cũng phỏng tay.
Thực t́nh mà nói, tôi không ngạc nhiên về những người chống đối Trump, nhưng vô cùng ngạc nhiên về những người ủng hộ ông. Tại sao họ vẫn trung thành (gần như tuyệt đối) với ông dù ông trải qua bao nhiêu sóng gió? Theo Katherine “Katty” Kay (31), xướng ngôn viên của BBC World News, Trump được ủng hộ và ngưỡng mộ không phải v́ những ǵ Trump “tán thành” mà v́ những ǵ Trump “chống lại”: chống giới quyền uy và trí thức (anti-establishment, anti-elite), chống truyền thông (anti-media) và chống… thế giới (against the World), như đă đề cập ở phần trên (32). Con người đặc biệt này dẫn đến một hiệu quả đặc biệt: hiện tượng tôn sùng. Không cần biết Trump đúng hay Trump sai, những người ủng hộ Trump (Trump fans) vẫn theo Trump một cách kiên tŕ, cuồng nhiệt và gần như vô điều kiện. Không “Trump fans” chắc chắn là không có Trump-tổng-thống. Họ ủng hộ Trump chỉ v́ Trump là nhân vật duy nhất có thể thực hiện được những điều họ muốn. Và Trump trở nên tự do: ông có thể vi phạm hay thậm chí bước qua giới hạn đạo đức chính trị, nếu cần, miễn là thực hiện, hay chí ít, “nói lên” nguyện vọng của họ: thay đổi hẳn một nước Mỹ như ta từng biết cho đến nay.
Sự tôn sùng cá nhân ở các nước độc tài thường được thực hiện qua một hệ thống tuyên truyền dối trá: tẩy năo. Hiện tượng tôn sùng Trump hoàn toàn ngược lại: không có một bộ máy tuyên truyền nào đứng đàng sau ông. Trump tự phơi bày chính ḿnh, tự tuyên truyền cho chính ḿnh. Ông luôn luôn xuất hiện như một Trump nguyên vẹn, không giống ai, đầy cá tính. Thay v́ “tốt khoe xấu che”, ông để cho cá tính của ḿnh bộc lộ thoải mái, không cần che đậy. Nó biến ông thành một người mà đối thủ của ông có thể sử dụng bất cứ h́nh dung từ nào xấu nhất để mô tả, những là idiot (xuẩn ngốc), arrogant (kiêu ngạo), nut (gàn dở), những là clown (hề), pompous (đại ngôn) vân vân và vân vân. Bất ngờ là, điều đó, thay v́ d́m ông xuống, lại đẩy ông lên, hấp dẫn những “fans” của ông. Chống-Trump gây ra phản động lực: Pḥ-Trump! Trong lúc một số trong giới tinh hoa thuộc Đảng Cộng Ḥa cũng như giới có tŕnh độ đại học ở các đô thị chia tay với Trump, th́ đa phần số cử tri ṇng cốt vốn đă từng đưa ông vào Ṭa Bạch Ốc vẫn trung thành. Do đó, sự lên tiếng chống đối Trump của những nhân vật tai to mặt lớn phe Cộng Hoà như cựu Tổng thống Bush-Con, James Mattis, Mitt Romney, Colin Powell… hầu như rất ít ảnh hưởng đến họ. Trump nắm vững sự kiện này nên chiến lược tranh cử của ông là “thỏa măn khối người ủng hộ” ḿnh trước (base first strategy).
Khối người đó là ai?
Theo nghiên cứu của những nhà chuyên môn, đó là những cử tri cư ngụ ở các vùng nông thôn, là giới thợ thuyền ở các tiểu bang công nghiệp hiện bị suy đồi do chủ trương toàn cầu hóa và điện tử hóa, nhất là những người có lập trường bảo thủ cư ngụ ở vùng đất nội địa, xa biển gọi là “heartland”. “Heartland” là một thuật ngữ địa lư để chỉ những tiểu bang Hoa Kỳ không tiếp giáp với biển. Ngoài ra, “heartland” c̣n có nghĩa là “vùng địa lư trung tâm của Hoa Kỳ trong đó những giá trị chính mạch hoặc truyền thống chiếm ưu thế,” theo từ điển Merriam-Webster (33). Do đó, nó c̣n là một thuật ngữ văn hóa, ám chỉ phẩm tính và giá trị của những người lao động chân tay (blue collar): siêng năng, cần cù, mộc mạc, giản dị, đàng hoàng. Khối người này là h́nh ảnh một nước Mỹ cũ, da trắng, ổn định, có căn có gốc, luôn giữ ǵn truyền thống, tin tưởng vào các giá trị Thiên Chúa giáo; ngược hẳn lại với khối người sống ở các vùng đô thị và vùng biển (coastal) là những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề của di dân: đa chủng, đa văn hóa, phi truyền thống và không ổn định. Họ không tin truyền thông v́ theo họ, xu hướng chung của truyền thông Mỹ là phiến diện, có xu hướng tự do (liberal), thiên về vùng biển, không mấy khi quan tâm đến những nhu cầu của “heartland”. Làm ǵ th́ làm, miễn là phải trả lại khung cảnh của một nước Mỹ với các giá trị truyền thống của nó, thứ giá trị mà theo họ, đă làm cho nước Mỹ vĩ đại trước đây. Hiểu điều này, ta mới hiểu hai chữ “great again” (vĩ đại trở lại) đuợc sử dụng trong khẩu hiệu tranh cử 2016, “Make America Great Again” (MAGA), của ông. “Vĩ đại trở lại” mang ư nghĩa của nước Mỹ cũ, nước Mỹ truyền thống. Chẳng thế mà, nó thỏa măn khối người bảo thủ, vốn là thành phần ṇng cốt của Đảng Cộng Ḥa.
Trump nắm bắt được nguyện vọng cốt tủy của thành phần này. Chỉ cần thỏa măn nguyện vọng đó là đủ, c̣n những thứ linh tinh khác th́ sao cũng được. Chả thế mà trong một lần vận động tranh cử năm 2016, ông không ngần ngại tuyên bố, “Tôi có thể đứng ngay giữa Đại Lộ Số Năm (Fifth Avenue), bắn [chết] một ai đó mà không bị mất bất cứ cử tri nào” (34). Cách nói “không giống ai” như thế này, quả thực, chỉ t́m thấy ở Trump, chẳng thể ở ai khác.
Phe Dân Chủ thường cho rằng phong trào MAGA đơn thuần chỉ là “hiện tượng sùng bái Trump” (a cult of Trump voters). Thực ra, hiện tượng này vượt qua khỏi tầm vóc của một cá nhân. Trump được ủng hộ chỉ v́ ông đă biết ch́u theo sự quan tâm cốt tủy của giới cử tri “cựu trào” bảo thủ và nói lên tiếng nói của họ, nhất là về vấn đề di dân. H́nh như Trump vẫn không, hay chưa, nhận ra điều này, nên [có ảo] tưởng rằng người ta ủng hộ ông chỉ v́ ông là Trump. Sự lầm lẫn này rất có thể khiến ông sẽ bị một nhân vật khác vượt qua trong tương lai gần: Ron DeSantis, đương kim Thống đốc bang Florida. DeSantis được gọi là một “bàn sao của Trump” (Trump clone), có thể là người sẽ loại bỏ Trump (the Man Out-Trumping Trump) v́ ông này “mở ra một triển vọng xán lạn cho chủ nghĩa Trump (Trumpism) mà không có hành lư và tính ích kỷ của Trump” (35).
THUA GIẢ
Trên đây là phân tích một Trump thắng: thắng trong tranh cử, trong nghệ thuật chinh phục sự nhiệt thành của cử tri, trong các chính sách độc đáo của ḿnh. Trump thắng đă rất đặc biệt, th́ Trump thua cũng lạ lùng! Thua nhưng không phải là thua. Thua giả. V́ sao?
Rigged Election! Voter Fraud! Election Fraud! Bầu cử gian lận!
Bầu cử gian lận là một nhóm chữ rất quen thuộc, vốn để chỉ một thực trạng chính trị tiêu cực thường xảy ra ở các nước thế giới thứ ba: kẻ cầm quyền tráo phiếu hay thậm chỉ tự bỏ thêm phiếu để bảo đảm thắng lợi, cho phép họ tiếp tục nắm quyền một cách hợp pháp. Nhưng đây là Mỹ, nơi mà tính dân chủ từ hàng thế kỷ đă thấm sâu vào máu người dân, một mặt; và mặt khác, được bảo đảm bằng luật pháp và sự kiểm soát nghiêm ngặt, do đó, nếu có gian lận th́ chỉ là những hiện tượng hoàn toàn cá biệt. Đă từng có những kiện cáo về bầu cử gian lận trước đây. Nhưng với Trump th́ khác. Ông cho rằng gian lận bầu cử ở Mỹ, từ lâu, đă là một hiện tượng quy mô, có tính chất hệ thống. Ông biến nhận xét đó thành một luận điểm. Luận điểm này vừa là một cách đánh giá và phê phán hiện thực Mỹ, vừa áp đặt một cái nh́n tiêu cực về đất nước Hoa Kỳ dưới sự lănh đạo của những chính quyền Cộng Hoà cũng như Dân Chủ trước đây. Ông sử dụng nó như một tiền đề, chuẩn bị cho cuộc tranh cử năm 2016. Và tiếp tục sử dụng nó quyết liệt hơn khi thất cử năm 2020.
Gian lận bầu cử có lẽ là cách nh́n “nhất quán” hiếm thấy ở con người không mấy khi xem trọng cung cách “nhất dĩ quán chi” này.
Ngay từ lâu, trước khi nhảy vào chính trường, Donald Trump đă khẳng định nước Mỹ là một nước thuộc “Thế giới thứ ba” (Third World country) so với Dubai hay Trung Quốc. Khi Obama mới đắc cử Tổng thống nhiệm kỳ đầu (2008), Trump đă lên tiếng phê phán bầu cử Mỹ là một tṛ “bôi bác” (travesty), chẳng có ǵ đáng gọi là dân chủ cả. Đến khi Obama thắng cử lần thứ hai (2012), Trump gọi đó là hậu quả của một h́nh thức bầu cử “bất công lớn lao và ghê tởm” (great and disgusting injustice) (36). Ông kêu gọi những người không-bỏ-phiếu-cho-Obama phải chống đến cùng kiểu bầu cử mà đă làm cho (một người như) Obama thắng cử. Năm 2016, vài tuần trước khi cuộc bầu cử Tổng thống diễn ra, Trump lại tiếp tục lên tiếng cảnh báo về bầu cử gian lận v́ theo ông, nó hoàn toàn bị ngành truyền thông ủng hộ Hillary lừa bịp và bóp méo thông tin. Khi ông thắng cử và Hillary tuyên bố thua cuộc, Trump vẫn tiếp tục tố cáo cuộc bầu cử (mà ông thắng) là gian lận, v́ nhờ đó mà Hillary hơn ông đến ba [3] triệu phiếu phổ thông. Trong suốt cuộc vận động tái tranh cử năm 2020 chống lại Biden, ông lặp đi lặp lại nhóm chữ “bầu cử gian lận” hàng chục lần để lên án một cuộc bầu cử chưa diễn ra. “Cách duy nhất mà tôi thất cử trong cuộc bầu cử này [ngày 3/11/2020] là nếu nó gian lận”, đó là lời khẳng định của Trump vào ngày 17/8/2020, ba tháng trước khi bầu cử, tại cuộc vận động tranh cử ở Oshkosh, bang Wisconsin. “Cách duy nhất” đó xảy ra: Trump thất cử.
Ai gian lận?
Trump và những người ủng hộ ông tố cáo Đảng Dân Chủ đă “ăn cắp” cuộc bầu cử (37). Thực ra, như đă nêu trên, chính những người trong Đảng Cộng Ḥa hay thân-Cộng Ḥa, thân-Trump hay “chịu ơn” Trump, đă “ăn cắp” giùm cuộc bầu cử cho Biden. Đó là một danh sách dài những nhân vật Cộng Ḥa tai to mặt lớn thuộc cả ba ngành lập pháp, tư pháp và hành pháp: các cựu Bộ trưởng Jeff Session, Jim Mattis, Mark Esper, Rex Tillerson, Alex Azar, các cựu Cố vấn John Francis Kelly, John Bolton, Kellyanne Conway, các Thống đốc hay cựu Thống đốc Cộng Ḥa Brian Kemp (Georgia), Doug Ducey (Arizona), Mike DeWine, John Richard Kasich, Chris Christie… và đài Fox. Đó là chưa kể đến cựu Tổng thống George Bush, cựu Ngoại trưởng Colin Powell, cựu Giám đốc truyền thông ṭa Bạch Ốc Anthony Scaramucci, cựu Giám đốc an ninh mạng Christopher Cox Krebs và “The Lincoln Project,” một siêu ủy ban vận động chính trị “Đoạn Tuyệt Trump” (Never-Trump) của một nhóm chức sắc Cộng Ḥa. Ngoài ra, cũng phải kể đến Phó tổng thống Mike Pence, Thượng nghị sĩ Mitch McConnell và hầu hết các Thẩm phán của Tối Cao Pháp Viện tiểu bang và liên bang, trong đó, nhiều người do Tổng thống Trump bổ nhiệm, nhất là ba Thẩm phán Tối Cao Pháp Viện liên bang (SCOTUS = The Supreme Court of the United States): Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh và Amy Coney Barrett. Hoặc không thừa nhận là có gian lận trong bầu cử, hoặc chấp nhận ông Biden thắng cử, hoặc bác bỏ các vụ kiện cáo gian lận khi được đưa ra ṭa hay đưa lên Tối Cao Pháp Viện.
Đảng Dân Chủ và Biden gian lận như thế nào? Đó là h́nh thức “bầu bằng thư”.
“Bầu bằng thư” (mail-in voting), hay “bầu khiếm diện” (absentee voting), là h́nh thức bầu cử tồn tại từ thời Nội Chiến (1861-1865), dành cho những cử tri không thể đi bầu trực tiếp trong ngày bầu cử. Đó là những người bị bệnh tật, những người đang sinh sống hay làm việc ở nước ngoài (quân nhân, nhân viên các ṭa đại sứ, sinh viên du học) hay những người đi công tác xa. Bầu cử bằng thư là cách hiệu quả nhất để tăng thêm số lượng cử tri đi bầu (turnout). Năm 2020, do đại dịch, các tiểu bang đều chấp nhận mở rộng h́nh thức bầu bằng thư v́ nếu không, số lượng cử tri đi bầu sẽ rất thấp (low turnout), đ́ều mà không giới chức bầu cử nào mong muốn.
Tuy nhiên, bầu bằng thư, theo Trump, “thực sự phá hoại hệ thống của chúng ta. Nó là một hệ thống hư hỏng. Nó làm cho người ta hư hỏng ngay đối với những người mà bản tính họ không hư hỏng, v́ họ trở nên hư hỏng quá dễ dàng. Họ có thể kiếm ra ngay bao nhiêu phiếu mà họ cần. Họ đợi, và đợi và rồi họ t́m ra chúng” (38). “Họ” đây là Đảng Dân Chủ. Sao gọi là hư hỏng? Phiếu bầu bằng thư đa phần là của người da đen và da màu; và đa phần phiếu bầu này đều dồn cho ứng cử viên Dân Chủ. Do đó, bầu bằng thư là bất hợp lệ, là gian, theo Trump. Ông đă nhiều lần khắng định: “Nếu [chỉ] đếm những phiếu bầu hợp lệ, tôi thắng cử một cách dễ dàng. Nếu đếm cả những phiếu bất hợp lệ, họ có thể t́m cách đánh cắp [thắng lợi] của chúng ta”.
Cái nh́n chắc nịch này của Trump đối với h́nh thức bầu bằng thư đă trở thành một chất keo kết dính những người ủng hộ Trump trong Đảng Cộng Ḥa. Họ đă cùng với Trump tiến hành một cuộc “thập tự chinh” hậu-bầu-cử dai dẳng, quy mô, ồn ào, đầy kịch tính với một kế sách đồng bộ nhằm lật ngược kết quả bầu cử, kéo dài từ sau ngày bầu cử cho đến ngày Tổng thống mới Biden nhậm chức và tiếp tục kéo dài cho đến… không biết khi nào mới chấm dứt. Có lẽ đây là lần đầu tiên, một nước “đại dân chủ” như Mỹ lại xảy ra chuyện cáo buộc bầu cử gian lận quy mô. Và đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử bầu cử thế giới, Tổng thống và đảng cầm quyền tố cáo đảng đối lập gian lận bầu cử. Tổ luật sư của Trump vận dụng tất cả ngón nghề và kẽ hở luật pháp để kiện, từ tiểu bang này đến tiểu bang khác, từ ṭa dưới đến ṭa trên, từ Tối Cao Pháp Viện tiểu bang lên Tối Cao Pháp Viện liên bang. Kiện liên tục đến nỗi báo chí gọi là họ đă “lạm dụng ṭa án” (abuse of courts), “lạm dụng hệ thống luật pháp” (abuse of legal system) v́ nhiều vụ kiện rất “không giống ai”. Trump thua tất cả các vụ kiện cáo. Lư do rất đơn giản: các quan toà từ tiểu bang đến liên bang và cả Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ (liên bang), nơi phe bảo thủ chiếm đến 6/9 thẩm phán, trong đó, có ba Chánh án do ông bổ nhiệm, không t́m thấy bằng chứng của “gian lận bầu cử”. Và cuối cùng, ông thua luôn một vụ tháu cáy phút cuối cùng vào ngày 6/1/2021 khi ông tập hợp những người ủng hộ ông tiến vào ṭa nhà Quốc hội để làm áp lực.
BIẾN CỐ 6/1/2022
6/1/2022 là một ngày lịch sử! Báo chí Hoa Kỳ gọi ngày này là “The January 6 Insurrection” hay “2021 United States Capitol Attack”. Hôm đó, có lẽ cũng như hàng triệu người Mỹ khác, tôi ngồi im trên ghế salon gần như suốt ngày, đầu óc căng thẳng dán mắt lên màn truyền h́nh, theo dơi diễn tiến từng phút, từng giây t́nh h́nh bạo loạn ở điện Capitol, thủ đô Washington, tưởng như nền dân chủ Mỹ đến hồi kết thúc. Xin ghi lại diễn tiến những giờ phút nghẹt thở trong ngày lịch sử đó (39):
6/1 – 10:30 sáng
Đám đông hàng ngàn người ủng hộ Trump tập trung gần công viên Ellipse (Washington D.C.), theo lời kêu gọi của Trump trong một cái “tuưt” vào ngày 19/12: “Biểu t́nh lớn ở D.C. vào ngày 6/1. Hăy đến đó, sẽ rất là sôi động”.
Trump nói chuyện điện thoại với nhiều viên chức ṭa Bạch Ốc.
Văn pḥng phó Ṭa Bạch Ốc Tony Ornato thông báo với Trump là có nhiều người tham dự mang theo vũ khí. Trump bảo đừng lo, họ là những người ủng hộ Trump, không hại Trump.
Cuộc biểu t́nh mang tên “Save America Rally” bắt đầu với phát biểu của hai người con của Trump.
10:47 sáng
Sau hai người con, cựu Thị trưởng New York Rudy Giuliani phát biểu, nói với đám đông là “hăy thử chiến đấu” và thúc giục những nhà lập pháp lật ngược kết quả bầu cử.
11:50 sáng
Diễn giả chính, Tổng thống Trump, phát biểu. Mở đầu, ông đ̣i gỡ bỏ những tấm kim loại chắn đạn bảo vệ ông, để ông cảm thấy không ngăn cách với những người tham gia biểu t́nh. Ông nói hơn một tiếng đồng hồ.
01:00 chiều
Các nhà lập pháp hai viện họp chung tại Hạ Viện để kiểm phiếu Cử Tri Đoàn.
01:10 chiều
Cuối bài diễn văn, Trump nói: “Chúng ta chiến đấu đến cùng, và nếu các bạn không chiến đấu đến cùng, các bạn sẽ không c̣n một đất nước nữa. V́ vậy, chúng ta sẽ đi bộ xuống đại lộ Pennsylvania. Tôi yêu đại lộ Pennsylvania, và chúng ta sẽ đến Điện Capitol”.
Nghe lời Trump, những người biểu t́nh bắt đầu tiến tới Điện Capitol và giằng co với cảnh sát trên thềm điện.
01:19 chiều
Trump trở lại Ṭa Bạch Ốc.
01:26 chiều
Cảnh sát Capitol ra lệnh sơ tán Thư viện Quốc hội, Ṭa nhà Madison và Văn pḥng Cannon House trên đại lộ Độc Lập đối diện Điện Capitol.
1:40 chiều
Thị trưởng D.C. Muriel Bowser ra lệnh giới nghiêm toàn thành phố bắt đầu vào lúc 6:00 chiều hôm đó cho đến 6:00 sáng hôm sau.
1:46 chiều
Dân biểu Elaine Luria (Dân Chủ) “tuưt”, cho biết bà đang được sơ tán sau khi tin cho biết có bom gài bên ngoài. “Những người ủng hộ Tổng thống đang cố đột nhập vào Điện Capitol và tôi nghe nhiều tiếng súng nổ”.
2:00 chiều
Điện Capitol được lệnh đóng cửa.
2:11 chiều
Những người biểu t́nh chọc thủng hàng rào cảnh sát phía tây Điện Capitol. Sau đó, họ leo lên tường.
2:15 chiều
Tại Ṭa Bạch Ốc, cố vấn Cipollone đề nghị Trump nên đứng ra can thiệp để chặn đứng những người biểu t́nh.
2:22 chiều
Có tin Phó tổng thống Mike Pence đă được hộ tống khỏi Thượng Viện.
2:24 chiều
Trump “tuưt”: “Mike Pence không có can đảm làm cái cần phải làm để bảo vệ Đất Nước và Hiến Pháp chúng ta là cho phép các tiểu bang xác nhận những cử tri đoàn chính xác, chứ không phải là những cử tri đoàn gian dối hay không chính xác đă được họ xác nhận trước đây. Nước Mỹ đ̣i hỏi sự thật!”.
2:28 chiều
Dân biểu Cộng Ḥa thân-Trump Marjorie Taylor Green đ̣i hỏi Tổng thống lên tiếng xoa dịu đám đông.
2:33 chiều
Đài C-SPAN tường tŕnh những người biểu t́nh băng qua hành lang, tiến vào Hạ Viện và Thượng Viện.
2:35 chiều
Cựu Văn pḥng trưởng Ṭa Bạch Ốc đề nghị Trump cần phải kêu gọi đám đông rút khỏi Điện Capitol.
2:38 chiều
Trump “tuưt”: “Xin hỗ trợ cảnh sát Capitol và Cơ quan Thực thi Pháp luật của chúng ta. Họ thực sự đứng về phía Đất Nước của chúng ta. Hăy giữ b́nh tĩnh”.
2:39 chiều
Những người biểu t́nh đập phá cửa sổ Điện Capitol. Họ lật hàng rào chắn, ẩu đả với cảnh sát, tràn vào Hạ Viện.
2:44 chiều
Có tiếng súng nổ ở Hạ Viện.
2:47 chiều
Thông tín viên báo Huffington Post tuưt h́nh ảnh các người biểu t́nh đang ở trên bục Hạ Viện.
2:53 chiều
Dân biểu Alex Mooney (Cộng Ḥa) tuưt là ông đă được hộ tống an toàn ra khỏi Hạ Viện. Ông nói là ông và những dân biểu khác đă được cung cấp mũ trùm đầu, ống thở dưỡng khí và mặt nạ chống cháy và chống hơi độc.
2:55 – 3:00 chiều
Dân biểu Tim Burchett (Cộng Ḥa) gửi tin nhắn: “Nghe tiếng súng nổ”.
Dân biểu Kevin McCarthy, trưởng khối thiểu số Hạ Viện, năn nỉ Trump kêu gọi đám đông giải tán. Trump không nghe.
3:03 chiều
Những người biểu t́nh đang ở trong Thượng Viện.
Các phụ tá trong Ṭa Bạch Ốc soạn thảo lời tuyên bố lên án các hành vi bạo động, nhưng không công bố.
3:13 chiều
Trump “tuưt”: “Tôi yêu cầu mọi người đang ở trong Điện Capitol giữ b́nh tĩnh. Không được bạo động! Xin nhớ rằng, CHÚNG TA là Đảng của Luật Pháp và Trật Tự – hăy tôn trọng Luật Pháp và lực lượng cảnh sát. Cám ơn!”.
3:15 chiều
Ivanka Trump, con gái Tổng thổng, gọi đám đông là “những người yêu nước” và yêu cầu họ không được bạo động.
3:31 chiều
Sean Hannity, người dẫn chương tŕnh nổi tiếng của đài Fox, “tuưt” đề nghị Tổng thống lên tiếng yêu cầu đám đông rời thủ đô một cách ḥa b́nh.
3:34 chiều
Một phụ nữ biểu t́nh, Ashli Babbitt, 35 tuổi, cụu chiến binh, tử vong v́ vết thương quá nặng sau khi bị cảnh sát bắn trong lúc t́m cách trèo vào cửa sổ Điện Capitol.
3:51 chiều
Một ngàn Vệ Binh Quốc Gia thuộc D.C. đă được điều động đến tăng cường cho lực lượng bảo vệ luật pháp địa phương.
4:05 chiều
Những lănh tụ Quốc hội đă được di tản khỏi Điện Capitol.
4:17 chiều
Trong một video được “tuưt” ra kéo dài hơn một phút, Trump nói: “Tôi biết nỗi đau của các bạn. Tôi biết các bạn bị thương tổn. Chúng ta đă có một cuộc bầu cử bị kẻ khác ăn cắp. Ai cũng biết đó là một cuộc bầu cử mà chúng ta thắng lớn, nhất là phe bên kia. Nhưng lúc này các bạn nên về nhà. Chúng ta nên b́nh tĩnh. Chúng ta có luật pháp và trật tự… Vậy, các bạn nên về nhà. Chúng tôi yêu các bạn, các bạn thật tuyệt vời… Tôi biết tấm ḷng các bạn. Nhưng hăy về nhà và về nhà trong ḥa b́nh”.
Một số “tuưt” Trump gửi cho những người biểu t́nh bị xóa bỏ. Công ty Twitter cấm Tổng thống không được “tuưt” trong ṿng 12 tiếng. Lúc đầu, họ chặn đứng các “tuưt” của ông và không cho phép b́nh luận hay chuyển cho người khác, rồi sau đó, cấm hẳn.
6:01 chiều
Trump “tuưt”, cho biết mọi chuyện xảy ra là v́ cuộc bầu cử mà ông thắng vẻ vang đă bị tước đoạt một cách trắng trợn khỏi tay những người yêu nước.
8:00 tối
Quốc hội trở lại làm việc, tiếp tục đếm phiếu Cử Tri Đoàn.
Phó Tổng Thống Pence trở lại bục chủ tọa, tuyên bố những kẻ làm rối loạn Quốc hội đă thua.
Thượng nghị sĩ Mitch McConnell, trưởng khối đa số Cộng Ḥa Thượng Viện gọi những sự kiện xảy ra là một “cuộc bạo loạn thất bại” (a failed insurrection).
Tổng kết: có 5 người chết và ít nhất 68 người bị bắt. Khám phá hai trái bom, một gài tại Ủy Ban Quốc Gia Đảng Dân Chủ và một tại Ủy Ban Quốc Gia Đảng Cộng Hoà.
Đêm hôm đó, tôi thức cho đến 3 giờ 40 sáng ngày hôm sau để chứng kiến cảnh làm việc không biết mệt mỏi của hơn 500 vị dân cử Quốc hội Hoa Kỳ thông qua phiếu bầu đại cử tri, chính thức xác nhận vị Tổng thống thứ 46 của Hoa Kỳ, ḷng nhẹ hẳn đi. Chỉ trong có mấy tiếng đồng hồ vào buổi chiều ngày 6/1/2021 và rạng sáng ngày 7/1/2021, chúng ta chứng kiến hai Donald Trump hoàn toàn khác nhau: một Trump bướng bỉnh, hùng hổ, tự tin, đứng trên bục hô hào những người ủng hộ cuồng nhiệt của ông tiến về trụ sở Quốc hội; và một Trump ôn tồn, dè dặt, thận trọng, đồng ư chuyển quyền (dù không chính thức) một cách trật tự cho đối thủ, sau khi Quốc hội đă chính thức xác nhận Biden đắc cử. Thành thật mà nói, tôi không mừng v́ ông Biden đắc cử mà mừng v́ cơ chế dân chủ lâu đời của Mỹ không bị phá vỡ.
*
Ngày 19/1/2021, trong bài diễn văn từ biệt dài gần 20 phút, tổng thống Trump nói, “Tuần lễ này, chúng ta có chính quyền mới và cầu nguyện cho chính quyền đó thành công trong việc giữ ǵn một nước Mỹ an ninh và thịnh vượng. Chúng ta gửi những lời chúc tốt đẹp nhất đến họ và mong muốn họ có nhiều may mắn…” (..) “…bây giờ trong khi tôi sửa soạn giao quyền hành cho chính quyền mới vào trưa thứ Tư, tôi muốn nhắc nhở quư vị là phong trào mà tôi khởi xướng chỉ mới bắt đầu”.
Sáng sớm ngày 20/1/2021, Tổng thống Donald Trump lặng lẽ rời khỏi ṭa Bạch Ốc, trở thành “cựu”. Nh́n chiếc trực thăng cất cánh chở ông bay ṿng ṿng trên bầu trời rồi hướng về phía phi trường, tôi thở dài nhẹ nhơm, pha chút ngậm ngùi. Trong buổi lễ tiễn biệt cảm động ở phi trường Joint Base Andrews, nhiều người tham dự đă rơi nước mắt, kể cả cô con gái cưng Ivanka Trump. Phát biểu tại đó, ông khẳng định, “Chúng ta sẽ trở lại [Toà Bạch Ốc] dưới một h́nh thức nào đó” (…). “Tôi mong muốn chính quyền mới gặp nhiều may mắn và đạt nhiều thắng lợi. Tôi nghĩ là họ sẽ thành công lớn”. Trả lời phóng viên Alex Wagner, trong chương tŕnh truyền h́nh “The Circus: Inside the Greatest Political Show on Earth”, Hogan Gidley, cựu Thư kư báo chí ṭa Bạch Ốc cho biết, người đứng bên cạnh ông nói là có cảm giác đang dự “một đám tang”; một người khác th́ than thở, “đất nước chết rồi”.
Ra đi, Trump và những người ủng hộ ông tiếp tục tiến hành công việc chống “bầu cử gian lận” bằng nhiều h́nh thức khác nhau:
- Biến lời tố cáo “gian lận bầu cử” thành một “ư thức hệ”: Bằng cách lặp đi lặp lại một cách liên tục, công khai và dứt khoát vào bất cứ t́nh huống nào lời tố cáo gian lận bầu cử, Trump và của những người ủng hộ ông t́m cách bào ṃn uy tín và phi pháp hóa chính quyền Biden. Tháng 5/2022, trong một buổi nói chuyện với cử tri, Trump cho biết là ông sẽ viết một cuốn sách với tựa đề “The Crime of the Century” (Tội ác của thế kỷ) phê phán tính cách không liêm chính của hệ thống bầu cử của Mỹ. So sánh với cách bầu cử của Pháp, ở đó, người ta chỉ sử dụng phiếu bầu trực tiếp, bầu ngay trong ngày, cả hai cách bầu bằng thư (absentee voting) và bầu sớm (early voting) của Mỹ đều đưa đến gian lận v́ các phiếu bầu có thể dễ dàng sửa đổi khi giữ trong kho. Đó là một tṛ lừa đảo, ăn cắp, một tội ác, theo ông (40).
- Tiến hành kiểm toán phiếu bầu (election audit): Tuân theo “chỉ thị” của Trump, các nhà lập pháp Cộng Ḥa tiến hành việc kiểm toán phiếu bầu không những chỉ ở một số tiểu bang tranh chấp mà Trump thua phiếu như Arizona (41), Philadelphia, Wisconsin, Georgia, mà c̣n ở cả Texas, nơi ông thắng và thắng lớn.
- Tiến hành cải cách bầu cử: Trong khoảng thời gian từ ngày 1 tháng 1 đến ngày 27 tháng 9 năm 2021, ít nhất 19 bang nơi Đảng Cộng Ḥa chiếm đa số trong Quốc hội đă ban hành 33 luật hạn chế quyền tiếp cận phiếu bầu (restrict voting access) (42). Những luật này làm cho việc bỏ phiếu bằng thư và bỏ phiếu sớm (early voting) trở nên khó khăn hơn bằng cách áp đặt các đ̣i hỏi về kiểm tra ID cử tri khắc nghiệt hơn và nhiều quy định chặt chẽ khác nhằm mục đích hạn chế tối đa việc bầu cử bằng thư. Hơn 400 dự luật với các điều khoản hạn chế quyền tiếp cận bỏ phiếu đă được đưa ra ở 49 bang trong các phiên họp lập pháp năm 2021.
Sau đây là một số điểm chính trong các luật cải cách bầu cử:
- Cử tri có ít thời gian hơn và khó khăn hơn khi đ̣i hỏi phiếu bầu khiếm diện.
- Sẽ có những quy định nghiêm ngặt hơn về ID khi đ̣i hỏi phiếu bầu khiếm diện.
- Sẽ là bất hợp pháp nếu các viên chức bầu cử gửi đơn xin phiếu bầu khiếm diện đến cử tri. Ở Texas, các viên chức phụ trách bầu cử có thể đối mặt với truy tố tội h́nh sự nếu họ khuyến khích cử tri làm đơn xin phiếu bầu bằng thư. Ở Iowa và Kansas, người ta có thể đối mặt với các cáo buộc h́nh sự v́ gửi giúp phiếu bầu nhân danh những cử tri cần giúp đỡ, chẳng hạn như những cử tri có khuyết tật.
Ngoài ra, cũng trong mục đích hạn chế ảnh hưởng của phiếu bầu bằng thư, có những quy định:
- Giới hạn tối đa số lượng các thùng bỏ phiếu bầu khiếm diện (drop box).
- Hạn chế thời gian đi bầu sớm (early voting).
- Hạn chế việc gia hạn giờ bầu phiếu trong trường hợp có rắc rối xảy ra.
Luật bầu cử mới ở Georgia c̣n quy định: Không được mang đồ ăn thức uống đến cho cử tri đang sắp hàng đợi vào pḥng phiếu. Nghe th́ buồn cười, nhưng luật mới không ngoài mục đích hạn chế số cử tri bầu cho Đảng Dân Chủ. Ở những khu vực có nhiều cử tri lợi tức thấp (hầu hết là da đen), người đi bầu thường mang theo con cái khi đứng sắp hàng, có khi phải đợi nhiều tiếng đồng hồ mới đến phiên, nên thân nhân phải mang đồ ăn và nước uống đến cho họ. Hiện tượng này hiếm thấy hoặc không hề có ở những cử tri da trắng. Luật cấm mang đồ ăn rơ ràng là để hạn chế số cử tri đi bầu cho Đảng Dân Chủ.
Tóm lại, với lư thuyết “bầu cử gian lận”, những người ủng hộ Trump tiến hành cùng lúc một chiến dịch quy mô, vừa về tâm lư vừa về luật pháp để thúc đẩy những thay đổi có lợi cho Đảng Cộng Hoà, mà mục đích tối hậu là hạn chế tối đa số cử tri có khuynh hướng bỏ phiếu cho Đảng Dân Chủ, trong đó, có h́nh thức bầu cử bằng thư.
Về phương diện cá nhân, Trump tiếp tục củng cố “chủ nghĩa Trump” theo cách của ông. Các Đại Công Ty Công Nghệ, thường được gọi là “Big Tech” như Facebook, Twitter, Google, đ́nh chỉ tài khoản của ông, nhưng không có mấy tác dụng. Ngoài việc lập ra một công ty riêng cùa ḿnh, Truth Social, ông vẫn xuất hiện dài dài trên tất cả mọi hệ thống truyền thông. Dù không thích Trump hay chống Trump, truyền thông vẫn cần ông. Hễ có dịp phát biểu là ông tố cáo gian lận bầu cử, kể cả khi đi dự một đám cưới (43), hay khi Putin mang quân tấn công Ukraine (44).
Rơ ràng là Trump, trong một thời gian ngắn ngủi, đă để lại một dấu ấn riêng biệt, sâu đậm trong chính trường Hoa Kỳ và thế giới. Đúng hay sai, hợp lư hay không hợp lư, tiêu cực hay tích cực, những quyết định của Trump đă làm thay đổi bộ mặt nước Mỹ và thế giới. Trump không những không t́m cách tự điều chỉnh ḿnh để thích ứng với vai tṛ Tổng thống của Mỹ như một siêu cường hay để thích ứng với thế giới, mà buộc Mỹ và thế giới phải t́m cách thích ứng với chính bản thân Trump.
Trump xuất hiện trong thế giới như một người lạ mặt.
Lạ nhân dáng.
Lạ nết người.
Lạ ăn lạ nói.
Lạ đi lạ đứng.
Tóc tai lạ.
Chữ kư lạ.
Ngôn ngữ lạ.
Hành trạng lạ.
Chính sách lạ.
Lúc nào nh́n ông, tôi cũng cảm thấy lạ.
Lạ hơn cả nhân vật tiểu thuyết… hậu hiện đại!
Donald Trump lạ mặt, rốt cuộc, khiến cho Hoa Kỳ cũng trở thành một nước… lạ mặt!
7/2022
(Từ tập tiểu luận CƠI CHỮ CƠI NGƯỜI sắp xuất bản)
Nga cử giáo viên đến Ukraine để kiểm soát những ǵ học sinh Ukraine sẽ học
Tác giả: Robyn Dixon/ Cù Tuấn, dịch
Tóm tắt: Điện Kremlin hứa cho giáo viên Nga một khoản tiền lớn để 'chuẩn bị cho việc học' ở các khu vực Ukraine mà họ đang chiếm đóng.
RIGA, Latvia - Nga đă hứa với hàng trăm giáo viên số tiền lớn để chuyển đến Ukraine bị chiếm đóng và cung cấp cho học sinh ở đó một nền giáo dục “sửa sai” - với việc bổ sung lịch sử của Nga - trong năm học tới.
Đối với một số giáo viên ở Chuvashia, một nước cộng ḥa cách Moscow khoảng 400 dặm về phía đông, lời đề nghị này có vẻ hấp dẫn. Mức lương trung b́nh hàng tháng trong khu vực là khoảng 550 đô la, nhưng mức lương tương lai được một Hiệu trưởng trường học đăng trên một nhóm tṛ chuyện của giáo viên Chuvashia là hơn 2.900 đô la một tháng.
"Khẩn cấp", thông báo ngày 17 tháng 6 của ông Hiệu trưởng cho biết. “Cần giáo viên cho các vùng [Zaporizhzhia] và Kherson cho giai đoạn mùa hè. 8600 rúp một ngày. Công việc là chuẩn bị cho năm học mới của các trường này. Tiền đi lại khứ hồi miễn phí. Chỗ ở và thức ăn - đang được thảo luận.”
Một giờ sau, Hiệu trưởng viết thêm: “Thưa các thầy cô, c̣n ai có nguyện vọng giúp đỡ đồng nghiệp không? Dạy học ở những vùng đó rất an toàn. Hăy nhanh chóng phản hồi”. Cả hai lời trưng cầu đều được Liên minh các giáo viên, một nhóm độc lập ở Nga, chia sẻ với Washington Post.
Mức lương hấp dẫn đến nỗi một trong những thành viên của nhóm đă cân nhắc trả lời ngắn gọn trước khi Hiệu trưởng của anh cảnh báo rằng sẽ rất điên rồ khi anh ra đi.
“Mọi người đều hiểu tất cả. Những chuyến đi này sẽ không mang lại kết quả ǵ tốt đẹp”, giáo viên xin giấu tên nói v́ lo ngại bị trả thù.
Matxcơva đang thực hiện một nỗ lực Nga hóa mạnh mẽ ở các khu vực bị chiếm đóng, một nỗ lực dường như được thiết kế để dập tắt ư thức của người Ukraine về lịch sử, quốc gia và thậm chí cả ngôn ngữ của họ. Nhắm vào những ǵ trẻ con sẽ học là một chiến lược quan trọng. "Giáo dục của Ukraine bắt buộc phải được chỉnh sửa lại", Bộ trưởng Bộ Giáo dục Nga Sergei Kravtsov phát biểu tại cuộc họp ngày 28 tháng 6 của đảng Nước Nga Thống nhất của Tổng thống Vladimir Putin.
Tuy nhiên, nỗ lực của Điện Kremlin c̣n vượt qua cả các trường học. Nga đă chặn mạng điện thoại di động và phương tiện truyền thông của Ukraine ở các khu vực mà nước này kiểm soát, đồng thời phát đi trên các phương tiện truyền thông này nội dung tuyên truyền của nhà nước Nga về việc “phi hạt nhân hóa” đất nước này. Nga đă phá bỏ các biển báo của thành phố Ukraine và thay thế chúng bằng những biển báo của Nga. Và theo một sắc lệnh của Putin, Moscow đang cố gắng để người dân Ukraine trên khắp Ukraine đăng kư hộ chiếu Nga.
Các cuộc trưng cầu dân ư được lên kế hoạch vào tháng 9 để các khu vực bị chiếm đóng "gia nhập" Nga. Điện Kremlin cũng đă báo trước về việc đưa tiếng Nga trở thành ngôn ngữ chính thức của Ukraine.
Vài tuần trước, Nga đă thành lập các văn pḥng đăng kư dân sự ở Kherson và Melitopol, nơi người Ukraine có thể đăng kư trẻ sơ sinh “theo luật Nga”, lấy các giấy tờ khai sinh của Nga và nộp đơn xin trợ cấp.
Gần 250 giáo viên, trong đó có 57 giáo viên đến từ nước cộng ḥa Dagestan ở miền nam nước Nga, đă đăng kư để đến Ukraine, theo một danh sách trên trang web của Bộ Giáo dục Dagestan, mà hiện tại đă không c̣n hiển thị. Các điểm đến của họ bao gồm các khu vực ly khai được Moscow hậu thuẫn như Luhansk và Donetsk, Zaporizhzhia và Kherson. Bộ Giáo dục Dagestan đă quảng cáo một mức tăng lương khổng lồ - 8.000 rúp một ngày, khoảng 137 đô la, cao hơn mức lương giảng dạy hiện có của giáo viên Dagestan.
Tại thành phố Izhevsk, Georgy Grigoriyev đă đăng kư v́ mức lương trên. Ông không lo lắng về những nguy hiểm tiềm ẩn và dự định sẽ ở lại Ukraine trong ít nhất một năm, "sau đó có lẽ tôi sẽ ở lại đó. Tôi có thể sẽ mua một căn hộ ở đó. Tôi không có ǵ để mất." Ông dạy tiếng Nga và văn học cũng như hóa học và sinh học.
“Họ hứa hẹn về mức lương và chỗ ở rất tốt,” Grigoriyev giải thích trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại. "Và tôi nghĩ, 'Tại sao không?' Tôi đă ly hôn, các con tôi đă lớn, v́ vậy tôi cũng có thể đến làm việc ở đó, đặc biệt là với mức lương tốt như vậy."
Một giáo viên khác, sống ở Astrakhan nhưng giấu tên, cho biết qua điện thoại rằng ông đă đăng kư dạy ở Ukraine “v́ tôi muốn là người có ích ở đó. Tôi tin rằng cuộc sống ở những vùng đó rất khó khăn, và tôi muốn giúp đỡ mọi người ở đó”.
Các văn pḥng của Bộ Giáo dục ở Moscow và Dagestan đă không trả lời các câu hỏi từ Washington Post, nhưng vào cuối tháng 6, Bộ này đă nói với tờ báo chính phủ Rossiskaya Gazeta rằng họ đang đưa đến Ukraine “các tiêu chuẩn chất lượng cao của Nga để các trường học có thể hoạt động b́nh thường”. Truyền thông Nga độc lập Caucasian Knot dẫn lời phát ngôn viên Bộ Dagestan cho biết lệnh tuyển dụng giáo viên được đưa ra vào tối ngày 6/7 và chỉ có hai ngày để có câu trả lời.
Một nhóm người Ukraine ở Melitopol, miền nam Ukraine, đọc lời tuyên thệ nhập tịch Nga trong khi các nhà báo nước ngoài ghi lại khoảnh khắc này. Bức ảnh này được chụp trong một chuyến đi do Bộ Quốc pḥng Nga tổ chức. Ảnh: AP
Bộ trưởng Giáo dục Kravtsov, một trong những người ủng hộ nhiệt t́nh nhất dự án Nga hóa của Putin, đă bay đến Melitopol vào giữa tháng 6 và nhấn mạnh quyết tâm của Moscow trong việc dạy cho trẻ em Ukraine về lịch sử của các quốc gia theo góc nh́n của người Nga.
Ông nói với các nhà báo Nga tại thành phố bị chiếm đóng: “Nhiệm vụ quan trọng là nói cho học sinh toàn trường về sự thật, sự thật về các dân tộc anh em của chúng ta, về những thành tựu và chiến thắng chung của chúng ta." Ông nói rằng Nga sẽ ở lại khu vực này "măi măi."
Kravtsov là giáo viên dạy toán ở Moscow vào những năm 1990 trước khi chuyển sang lĩnh vực học thuật và sau đó là các cơ quan giáo dục của chính phủ, nơi ông nhanh chóng thăng cấp. Kravtsov có nhiều bằng cấp, mặc dù một nhà lập pháp đă từng buộc tội ông đạo văn khi kiếm được một trong những bằng cấp đó.
Một đài tưởng niệm tại Trường số 2 ở vùng nông thôn Verkhniye Tatyshly, miền nam nước Nga để vinh danh cựu học sinh Akmetov Fidaris Favarisovich. Nội dung nói rằng Akmetov Fidaris đă chết ở Ukraine "trong khi hoàn thành nghĩa vụ của ḿnh trong chiến dịch đặc biệt" và sau đó được truy tặng "Huân chương dũng cảm". (Courtesy of the Alliance of Teachers)
Vài ngày sau khi người đứng đầu đảng của Putin thông báo trong tháng này rằng một "lữ đoàn" giáo viên thực tập đă đến Ukraine, Kravtsov đă đến thăm một thành phố ở phía đông bắc và cho biết lô sách giáo khoa tiếng Nga đầu tiên, bao gồm cả sách ngôn ngữ và lịch sử, đă đến. Ông lưu ư, trẻ em Ukraine phải được giáo dục về “truyền thống hữu nghị” với người Nga. Kết quả sẽ là "những đứa trẻ hạnh phúc của chúng ta."
Sự thúc đẩy này diễn ra trong bối cảnh hệ thống giáo dục của Nga đang tiến hành một cuộc đại tu lớn, phần lớn được thúc đẩy bởi các quan chức an ninh hàng đầu kêu gọi các trường học xây dựng một thế hệ "yêu nước" mới. Sách giáo khoa lịch sử đang được sửa đổi để phản ánh quan điểm của Putin rằng Ukraine chưa bao giờ là một nhà nước thực sự.
Bắt đầu từ tháng 9, các giáo viên người Nga phải tổ chức các buổi học mới với tiêu đề “Cuộc tṛ chuyện về những điều quan trọng”. Những buổi học này phải tuân theo hướng dẫn của chính phủ về những ǵ trẻ em nên học về cuộc chiến ở Ukraine và các sự kiện hiện tại - một cách tiếp cận gợi nhớ đến các lớp học “thông tin chính trị” được tổ chức vào thời Liên Xô. Nếu các lớp học đi theo sự dẫn dắt của Putin, họ sẽ tin theo những tuyên bố sai lầm của ông rằng Ukraine đă phạm tội "diệt chủng" hoặc rằng chính phủ Ukraine được tạo thành từ các thành viên "phát xít" đang muốn tấn công Nga.
Sự Nga hóa của Moscow đối với các khu vực mà nước này chiếm đóng ở Ukraine mang những dư âm đáng lo ngại về thời kỳ Xô Viết dưới thời Joseph Stalin khi hàng triệu người từ các vùng khác nhau bị tiêu diệt hoặc bị ép phải trục xuất đến Siberia và Trung Á. Công nhân Nga được cử đến để định cư và đồng hóa người địa phương trong nhiều lĩnh vực. Các quốc gia vùng Baltic và các quốc gia Trung Á như Kazakhstan vẫn có một số lượng đáng kể người dân tộc Nga, và đây thường là nguyên nhân gây căng thẳng trong bối cảnh Moscow thường xuyên tuyên bố "bảo vệ" tất cả những người nói tiếng Nga.
Dự án giáo dục của Kravtsov đang được thúc đẩy từ một kế hoạch khác của Điện Kremlin ghép nối các thành phố của Nga với các thành phố và thị trấn bị chiếm đóng của Ukraine. Thống đốc St.Petersburg Alexander Beglov vào tháng 6 đă bay đến Mariupol, thành phố cảng của Ukraine bị Nga ném bom nặng nề, để kư một thỏa thuận “thành phố sinh đôi” với các cơ quan ủy quyền của Nga ở đó. Ông tuyên bố sẽ ghép các trường học của ḿnh với các trường ở Mariupol và khẳng định sẽ cử các đội giáo viên và quan chức chính phủ đến hỗ trợ.
Một giáo viên ở St.Petersburg tên là Larisa, người phản đối chiến tranh, tin rằng việc đi dạy học ở Ukraine sẽ bị sỉ nhục về mặt đạo đức v́ hàng triệu người ở đó đă bị giết hoặc phải di dời v́ các cuộc tấn công của Nga.
“Thật không may, sẽ có những giáo viên đến Ukraine để kiếm số tiền đáng nguyền rủa đó,” Larisa, người mà Washington Post biết tên do lo ngại cô có thể bị bắt hoặc bỏ tù. "Tôi không biết họ sẽ nh́n vào gương như thế nào."
Daniil Ken, người đứng đầu Liên minh Giáo viên, cho biết một số chính quyền khu vực đă xóa lời mời tuyển dụng khỏi các nhóm tṛ chuyện của trường ngay khi truyền thông địa phương đưa tin. Anh nghi ngờ các chính phủ lo ngại giáo viên có thể phàn nàn về mức lương thấp được trả ở Nga, đặc biệt là ở các vùng nông thôn thiếu nhân lực.
"Mọi người có thể bắt đầu hỏi, 'Tại sao giáo viên của chúng tôi lại được gửi đến đó khi chúng tôi không có đủ giáo viên ở đây?'" Ken nói. Anh gần đây đă rời Nga v́ lo ngại về sự an toàn của ḿnh.
Larisa cho rằng giáo viên lịch sử có nhiệm vụ khó khăn nhất: thay đổi quan điểm của học sinh Ukraine về quá khứ của đất nước họ để phù hợp với yêu cầu của chính phủ Nga.
“Tôi không nghĩ rằng điều này sẽ thành công,” cô nói. “Những người phụ thuộc vào bạn, dưới nguy cơ bị giết hoặc bị trừng phạt, có thể giả vờ rằng họ tin bạn. Nhưng tận đáy ḷng, họ sẽ không tin bạn, và họ sẽ chờ đợi bất cứ cơ hội nào để trả thù”.
Bảo Nguyên
Nông dân Hà Lan đang biểu t́nh chống lại chính sách giảm phát thải nitơ của chính quyền. Đằng sau chủ trương của chính quyền Hà Lan là các kế hoạch của chủ nghĩa toàn cầu như sự tái lập vĩ đại, di cư hàng loạt, quản trị xuyên quốc gia. T́nh trạng thiếu lương thực ở Sri Lanka đă xuất hiện như lời cảnh báo và giờ là cuộc tấn công vào nước xuất khẩu lương thực và thực phẩm lớn của thế giới.
Great mobilization of Dutch farmers in Marum. The protest of Dutch farmers continues everywhere in the Netherlands in the silence of the European media. They fear the domino effect. pic.twitter.com/RQ7rNBhhs8
Lời cảnh tỉnh từ nông dân Hà Lan
Theo những người hiểu về các cuộc biểu t́nh gần đây nhất của nông dân ở Hà Lan, các chính sách giảm nitơ nhằm chống biến đổi khí hậu mà chính quyền Hà Lan nhắm vào nông dân, thực ra có mục tiêu bất chính. Nông dân Hà Lan nh́n nhận nó như là nỗ lực để chiếm đất của họ; và các chuyên gia cho rằng các chính sách khí hậu này là một phần của kế hoạch toàn cầu nhằm kiểm soát các phương tiện để sản xuất lương thực. Nếu điều này được phép diễn ra, nó sẽ dẫn đến cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.
Ông Michael Yon, một nhà báo đă từng đưa tin về nhiều sự kiện lớn và hiện đang ở Hà Lan để đưa tin về các cuộc biểu t́nh của nông dân, nói với The Epoch Times rằng không phải chỉ có chính quyền Hà Lan là đang nhắm mục tiêu vào nông dân. Nông dân nhiều nước khác cũng gặp phải mối đe dọa tương tự.
“Giáo phái đen tối của Devos [Diễn đàn Kinh tế Thế giới] đang cố gắng tiêu diệt những người nông dân này, và rơ ràng, điều này gây ra những hậu quả lớn về an ninh, không chỉ cho Hà Lan, mà cho toàn bộ châu Âu và thế giới", ông Yon nói trong một cuộc phỏng vấn mới đây trong chương tŕnh "Crossroads" của Epoch TV. "Họ đang cố gắng loại những người nông dân này khỏi cuộc chơi và cố gắng tịch thu đất của họ".
Hàng trăm nông dân Hà Lan và nhiều tài xế xe tải đang cố gắng thu hút sự chú ư [của công chúng] đến các chính sách do chính quyền đề xuất. Nếu được thực hiện, chúng sẽ thực sự gây khó khăn cho nông dân và nhiều người sẽ bị hủy hoại về mặt tài chính. Trong nỗ lực thu hút sự chú ư của công chúng, nông dân Hà Lan đang chặn các con đường cũng như cơ sở hạ tầng phục vụ việc phân phối hàng hóa của họ, khiến các kệ hàng của Hà Lan trống rỗng.
“Nhiều người không theo dơi, nhiều người đang [theo dơi] và có xu hướng ủng hộ mạnh mẽ nông dân, nhưng nhiều người vẫn đang tiếp tục cuộc sống hàng ngày của họ giống như những người Mỹ và Canada và những người khác”, ông Yon nói.
“Họ cần tiếp nhận lời cảnh tỉnh đó, như nghe này, sớm muộn ǵ bạn cũng sẽ dính đ̣n; bạn muốn các kệ hàng của ḿnh trống rỗng ngay bây giờ chỉ trong một thời gian ngắn, hay măi măi nằm dưới tầm kiểm soát của con quái vật [Diễn đàn Kinh tế Thế giới]”, ông nói.
Nhà xuất khẩu lương thực lớn của thế giới đang bị tấn công
So với Mỹ, Hà Lan chỉ có diện tích bằng một phần nhỏ, nhưng sánh ngang với Mỹ về sản lượng lương thực - thực phẩm, là một trong các nước đứng đầu thế giới về xuất khẩu lương thực - thực phẩm. Ông Yon nói, nông dân Hà Lan là những nông dân hiểu biết nhất và làm việc hiệu quả nhất trên thế giới.
“Đây là những nông dân giỏi nhất thế giới. Họ có giá trị cao hơn trang trại của họ bởi v́ bạn có thể thuê họ và tạo ra những trang trại tuyệt vời ở bất cứ đâu với kiến thức trong tay họ”, ông nói thêm.
Nhiều quốc gia bao gồm Hà Lan, Canada, Đức và Sri Lanka đang theo đuổi kế hoạch tương tự nhằm giảm nitơ trong môi trường đi ít nhất 30%. Nông dân của nhiều quốc gia khác, bao gồm cả Mỹ, không thể t́m thấy đủ phân bón nitơ hóa học để trồng trọt.
Nếu chính quyền thực hiện các chính sách giảm nitơ, nông dân Hà Lan cho biết hầu hết họ sẽ mất đi trang trại và sinh kế, đồng thời nó sẽ gây ra t́nh trạng mất an ninh lương thực trầm trọng cho đất nước của họ và thế giới.
Nông dân Hà Lan đang biểu t́nh v́ họ không c̣n cách nào khác để cố gắng cứu trang trại và ngành sản xuất lương thực ở Hà Lan, ông Reindert, một nông dân sản xuất sữa 30 tuổi nói với người dẫn chương tŕnh "Facts Matter" Roman Balmakov từ Epoch TV.
Ông Reindert cho biết, nếu chính quyền giành chiến thắng, trang trại của ông sẽ phải hủy đi khoảng một nửa số ḅ để giảm lượng nitơ, điều sẽ khiến hoạt động kinh doanh của họ không bền vững về mặt tài chính.
Sau tất cả, “họ chỉ muốn tách rời nông dân khỏi đất đai”, ông Reindert nói.
Nhóm nông dân lớn hơn mà ông Balmakov đă nói chuyện cho biết các phương tiện truyền thông của đất nước đang đứng về phía chính quyền và mô tả cuộc biểu t́nh một cách tiêu cực và tuyên bố một cách sai lầm rằng nông dân đang đầu độc đất đai. Những người nông dân Hà Lan kêu gọi người Mỹ ủng hộ cuộc biểu t́nh của họ và hàng hóa Hà Lan.
Truyền thông của Hà Lan, vốn trung thành với đảng chính trị cầm quyền, đang nói xấu nông dân bằng cách nói rằng nông dân đang đầu độc đất bằng nitrat và amoniac, ông Yon nói.
Ông Yon cho là sự phỉ báng nông dân Hà Lan và nỗ lực chiếm đất của chính quyền giống với những ǵ đă xảy ra dưới nhiều chế độ độc tài, bao gồm cả Trung Quốc, Campuchia và Nga.
Tái lập vĩ đại
Trong khi đó, ông Thierry Baudet, Dân biểu Hà Lan và là lănh đạo đảng đối lập Diễn đàn v́ Dân chủ, nói rằng chính quyền Hà Lan đang tuân theo chính sách của chủ nghĩa toàn cầu. Ông có cùng quan điểm rằng các mục tiêu của họ là xấu xa.
Ông Baudet tin rằng chính quyền Hà Lan hiện tại muốn chấm dứt hoạt động sản xuất lương thực và chủ quyền của Hà Lan, để người dân hoàn toàn phụ thuộc vào chính quyền.
“Những người quản lư đất nước này đang tuân theo kịch bản do EU viết ra để thực hiện điều mà họ gọi là một sự tái lập vĩ đại. Họ muốn khiến chúng tôi phụ thuộc nhiều hơn vào các chuỗi cung ứng quốc tế”, ông Baudet nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây với chương tŕnh "Facts Matter" của Epoch TV.
Bộ hướng dẫn Natura 2000 của EU, tài liệu chỉ ra rằng Hà Lan cần giảm nitơ trong môi trường của họ, đă lỗi thời và cần phải bị loại bỏ, ông Baudet nói thêm.
Các hướng dẫn, nói rằng “một số khu vực nhất định ở châu Âu được chọn để bảo tồn một số dạng thảm thực vật nhất định, và theo đó, Hà Lan được chọn để bảo vệ rêu và cỏ ba lá”, ông Baudet nói.
“Kế hoạch thực sự đằng sau [Natura 2000] đó là họ muốn có một công cụ để tấn công người nông dân và nó không chỉ để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động nhập cư không ngừng", mà kế hoạch bao trùm và mang tính "tinh thần” là nhằm chấm dứt mối liên hệ của nông dân với vùng đất và truyền thống của họ, ông Baudet nói.
Ông nói thêm: “Vấn đề thực sự ở đây là tái lập vĩ đại, di cư hàng loạt, quản trị xuyên quốc gia, và đó là lư do tại sao người dân phải bị phân tách, họ phải mất đi kết nối với đất đai, và đó là lư do tại sao họ [chính quyền] tấn công vào nông dân".
Kiểm soát sản xuất thực phẩm và nạn đói
Ông Joshua Philipp, phóng viên điều tra và người dẫn chương tŕnh Crossroads của Epoch TV, cho biết ông đă phát hiện một xu hướng không thể phủ nhận trên quy mô lớn nhắm tới việc giành quyền kiểm soát sản xuất thực phẩm trên toàn cầu.
“Bây giờ tôi sẽ nói chắc chắn và dứt khoát rằng đây là một kế hoạch. Đây không phải là một cuộc khủng hoảng đến một cách tự nhiên”, ông Phillip nói với khán giả của ḿnh trong chương tŕnh Ngă tư đường số gần đây.
Ông Phillip là chuyên gia được công nhận về chiến tranh không hạn chế (chiến tranh diễn ra không hạn chế trên nhiều lĩnh vực và với nhiều cách thức), chiến tranh hỗn hợp bất đối xứng (chiến tranh diễn ra với sự kết hợp của các lĩnh vực, giữa các đối thủ không cân xứng) và chuyên gia về việc chống lại Đảng Cộng sản Trung Quốc. Ông Philipp cho biết theo nghiên cứu của ông, các chính sách giảm nitơ và xu hướng về phân bón hóa học ở phần lớn các quốc gia trên thế giới sẽ dẫn đến t́nh trạng thiếu lương thực, giống như những ǵ đă xảy ra ở Sri Lanka gần đây.
Ông Phillip cho rằng t́nh trạng mất mùa và thiếu lương thực của Sri Lanka là một dấu hiệu cảnh báo sớm về nguy hiểm. Trường hợp của Sri Lanka cảnh báo thế giới về những ǵ có thể xảy ra nếu họ không thay đổi chiều hướng mà họ đang được chính quyền dẫn dắt đối với các tiêu chuẩn giảm nitơ và sử dụng phân bón.
Cuộc chiến sống c̣n quan trọng nhất trong lịch sử
Ông Baudet không lạc quan về hiệu quả của những tác động từ nông dân trong việc ngăn chặn kế hoạch của chủ nghĩa toàn cầu này. Nhưng ông nói rằng có một cơ hội thành công nếu có sự đoàn kết thực sự giữa những người nông dân và họ có thể cầm cự trong vài ngày hoặc vài tuần và từ chối phân phối bất kỳ thực phẩm ǵ, th́ họ có thể đánh thức công chúng Hà Lan và từ đó thay đổi các chính sách của chính quyền.
“Một kế hoạch cấp tiến đang được thúc đẩy, điều được gọi là Các Mục tiêu Phát triển Bền vững", chúng là sự cuồng loạn về khí hậu, với sự điên rồ về mặt khoa học, ông Baudet nói.
Những người theo chủ nghĩa toàn cầu (từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới) đặt năm 2030 là năm để đạt được các mục tiêu kinh tế của họ. Ông Baudet nói rằng người dân trên khắp thế giới phải nỗ lực để đảm bảo kế hoạch của họ không được thực hiện.
Nếu bạn nh́n vào bức tranh toàn cục, bạn sẽ thấy xu hướng hướng tới chế độ độc tài quan liêu, điều đang được áp đặt lên tất cả chúng ta, "và chỉ khi chúng ta đoàn kết và nếu chúng ta vượt qua tất cả những khác biệt đă chia rẽ chúng ta trong rất nhiều năm, và chúng ta chiến đấu chống lại điều này cùng nhau, chúng ta mới có thể thành công, và chúng ta phải làm việc đó", ông Baudet nói.
“Đây là cuộc chiến sống c̣n quan trọng bậc nhất trong lịch sử nền văn minh”, ông nói thêm.
Bảo Nguyên
Theo Masooma Haq, Joshua Philipp, Roman Balmakov - The Epoch Times
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
