Your's Health

[florida80]

HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"


Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .

Cho dù không có vấn đề gì khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm gì để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .

I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN

Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung bình. Điều quan trọng là biết làm gì, làm thế nào để trị liệu, và khi nào thì cần tìm kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.

1) BÒ CẠP CẮN (SCORPION BITES)

Bò cạp là loại côn trùng nhiều chân có hình dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ngòi / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được tìm thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).

Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết bò cạp cắn:
1. Rửa vùng bị bò cạp cắn bằng xà phòng / xà bông và nước

2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị bò cạp cắn trong vòng 10 phút , nếu cần thiết thì lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .

3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng gì

2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)

Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này thì dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .

Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)

Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hãy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve

2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà phòng / xà bông và nước.

3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)


Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tròn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt bò" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .

CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh

BỆNH TẮC PHỔI KINH NIÊN

Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

8748 E. Valley Blvd., Ste. H

Rosemead, CA 91770

(626) 288-3306

Ở Mỹ, 14 triệu người mang bệnh tắc phổi kinh niên (chronic obstructive pulmonary disease, hay được gọi tắt COPD).
COPD là bệnh nổi danh trên đất Mỹ, vì trong các bệnh hay gây tử vong ở Mỹ, nó đứng hàng thứ tư. Nhưng, với người Việt chúng ta, có lẽ các bác sĩ hay gọi trại đi là bệnh suyễn cho dễ hiểu (một phần do bệnh gây những triệu chứng giống suyễn, cách chữa trị cũng không khác mấy), nên nhiều người chúng ta còn xa lạ với tên bệnh này. Gọi vậy không đúng.
Bệnh tắc phổi kinh niên làm các ống dẫn không khí vào phổi hẹp lại, người bệnh hít thở kém hữu hiệu, không có đủ dưỡng khí (oxygen) cần thiết cho cơ thể. Khác với suyễn (asthma), gây tắc phổi cấp tính, nhất thời, xong rồi thôi, lúc lên cơn suyễn thì khổ, lúc cơn suyễn biến mất, người bệnh khỏe lại như thường, tắc phổi kinh niên khiến người bệnh không mấy khi hoàn toàn dễ thở, và căn bệnh cứ từ từ tiến triển nặng hơn.
Hai bệnh hay đưa đến tình trạng phổi tắc kinh niên là "viêm ống phổi kinh niên" (chronic bronchitis) và "phế thủng" (emphysema). Bệnh viêm ống phổi kinh niên khiến người bệnh ho, khạc đàm, ít nhất 3 tháng mỗi năm, trong 2 hay nhiều năm liên tiếp. Bệnh phế thủng tàn phá các nang (acinar structures) trong phổi (có nhiệm vụ hấp thu dưỡng khí trong không khí ta hít vào phổi), khiến chúng nở to, mất khả năng hấp thu dưỡng khí.
Người ta thấy, phổi những người mang bệnh tắc phổi kinh niên, khi mổ ra để xem, thường có cả viêm ống phổi kinh niên lẫn phế thủng, chỉ có nhiều ít khác nhau: người bị viêm ống phổi kinh niên nhiều hơn, vị bị phế thủng nhiều hơn. Cả hai dạng bệnh viêm ống phổi kinh niên và phế thủng cùng đưa đến sự hẹp tắc kinh niên, sự chữa trị hai bệnh khá giống nhau, nên người ta gọi chung hai bệnh này là "bệnh tắc phổi kinh niên".
Nguyên nhân
Đa số (80-90%) các trường hợp tắc phổi kinh niên do hút thuốc lá. Càng hút sớm, hút lâu năm, hút nhiều, càng dễ bị tắc phổi kinh niên. Người không hút, song phải thường xuyên ngửi khói thuốc lá người khác hút, sau cũng dễ mang bệnh.
Có một ít người không may, mang bệnh di truyền, sanh ra đã thiếu chất "alpha1-antitrypsin", một chất có tác dụng làm bền vững các cơ cấu trong phổi, cũng dễ bị tắc phổi kinh niên. (Bình thường, lượng "alpha1-antitrypsin" trong máu 150-350 mg/dL, người có "alpha1-antitrypsin" trong máu dưới 80 mg/dL dễ mang bệnh). Những người không may này hay mang bệnh trước tuổi 50, sớm hơn người bị bệnh gây do hút thuốc.
Các yếu tố khác dễ đưa đến tắc phổi kinh niên: ô nhiễm không khí do sống trong vùng kỹ nghệ, tuổi đời càng cao, đàn ông (male gender), nghèo (lower socioecomonic status), làm việc trong những môi trường có nhiều chất bụi hóa học hoặc hơi độc, hồi nhỏ nhiễm trùng đường hô hấp nặng.
Tuy vậy, khói thuốc lá, hít vào phổi năm này sang năm khác, là yếu tố hàng đầu đưa đến bệnh tắc phổi kinh niên, đặc biệt cho những người có thêm những yếu tố kể trên. Nên, có thể nói, gần như tắc phổi kinh niên là bệnh riêng của những người hút thuốc. Trong khi suyễn xảy ra cả ở người hút thuốc lẫn không hút thuốc.

Triệu chứng
Khác với suyễn gây tắc phổi cấp tính, nhất thời, tấn công cả các trẻ em, bệnh tắc phổi kinh niên (tức COPD, tên tắt các bác sĩ hay dùng), thường chỉ xuất hiện ở người lớn, đã hút thuốc khoảng 30 năm. Nhưng một khi nó xảy ra, thường nó sẽ từ từ tiến tới, trở nặng dần.
Đa số người bệnh bắt đầu đi thăm bác sĩ trong khoảng tuổi 40-50, vì ho có đàm. Thế rồi, đến tuổi 50, 60, họ cứ vận động một chút, lại thấy khó thở. Rồi lâu lâu bệnh lại trở nặng: ho, khạc đàm đặc vàng, khò khè như suyễn, khó thở, nóng sốt. Căn bệnh hiện nguyên hình. Bỏ thuốc lá sẽ khiến căn bệnh tiến triển chậm lại nhiều lắm. Không bao giờ quá muộn để bỏ thuốc lá.
Khi bệnh nặng dần, các cơn trở nặng (ho, khạc đàm vàng, khò khè, ngồi chơi không thôi cũng khó thở), không còn lâu lâu mới xảy ra nữa, nhưng xảy ra luôn.
Người tắc phổi kinh niên do viêm ống phổi kinh niên, có triệu chứng xảy ra sớm hơn người phế thủng, ho ra đàm đặc, vàng nhiều hơn, nhưng ít khó thở hơn người phế thủng. Người viêm ống phổi kinh niên trông mập mập, tai tái. Ngược lại, người tắc phổi kinh niên do phế thủng có triệu chứng muộn hơn người viêm ống phổi kinh niên khoảng 10 năm. Khi triệu chứng xảy ra, họ ho ít hơn, song khó thở nhiều hơn, có khạc ra đàm, đàm không đặc, vàng nhưng trăng trắng, trong như nhớt. Người phế thủng trông còm, gầy, hồng hồng.
Có điều, việc đời thường không trắng ra trắng, đen ra đen rõ như vậy. Đa số người tắc phổi kinh niên vừa có viêm ống phổi kinh niên, vừa có phế thủng trộn lẫn. Có người còn bị cả suyễn. Nên triệu chứng nhiều khi cũng không rõ rệt hẳn như tả trên, bác sĩ cần tinh ý, dựa vào sự thăm khám kỹ, đồng thời dựa vào các phương tiện định bệnh như phim ngực (chest X-ray, hay bị gọi không đúng là "phim phổi"), hoặc đo cơ năng phổi (pulmonary function test) để phân biệt.
Định bệnh
Người tắc phổi do viêm ống phổi kinh niên, như đã nói, trông mập mập và tai tái, xanh xanh (cyanosis). Trông họ có vẻ bình tĩnh, không khó thở, cũng không thở nhanh. Khám phổi nghe thấy những tiếng khò khè, lúc to lúc nhỏ, lúc nghe thấy ở chỗ này, lúc lại hiện diện chỗ khác, nếu bảo họ thở sâu và ho.
Người tắc phổi do phế thủng trông gầy gầy, hồng hồng. Trông họ như phải dùng sức để thở, mỗi hơi hít vào là một khó khăn, các bắp thịt ở cổ, ở ngực gồng cả lên, cố giúp phổi nở ra để hút lấy dưỡng khí quí báu vào phổi. Họ thở nhanh, môi chúm lại (pursed lips), mỗi lần thở ra lại gừ lên một tiếng nhẹ. Ngực người phế thủng khám thấy to phình, khi hít thở, không chuyển động nhiều như ngực người bình thường. Ngực gõ nghe bung bung như tiếng trống (hyperresonant). Hít vào thở ra có hai thì: thì hít vào (inspiratory phase) và thì thở ra (expiratory phase). Thì thở ra ở người phế thủng dài hơn bình thường, tiếng động phổi lại nghe xa xôi, mơ màng có chút khò khè với âm giai cao (high-pitch rhonchi) vào cuối thì thở ra. Vì ngực người phế thủng phình to, khiến tim bị đẩy lui vào sâu bên trong ngực, nên khi khám tim, tiếng tim cũng thoang thoảng xa xôi.
Phim ngực (chest X-ray) cũng cho thấy nhiều điểm khác biệt. Phim ngực người viêm ống phổi kinh niên cho thấy bóng các ống phổi và mạch máu (bronchovascular markings) tăng nhiều bất thường ở đáy phổi, bóng tim to lên. Trong khi phim ngực của người phế thủng cho thấy ngực phình to như thùng tô-nô (barrel chest), phổi trong bất thường, ít các bóng ống phổi và mạch máu, tim lại dài ra, thỏn nhỏ.

Còn phim ngực của người bệnh suyễn (thỉnh thoảng ho, khò khè, khó thở, nhưng ngoài những lúc ấy, họ trở lại bình thường)? Phim ngực của người bệnh suyễn trông bình thường, không có những dấu chứng của viêm ống phổi kinh niên hoặc phế thủng. Thế nên, tắc phổi kinh niên, do viêm ống phổi kinh niên hoặc phế thủng, không phải là suyễn, với rất nhiều điểm khác biệt.
Những khác biệt này cũng được chứng minh bởi máy đo cơ năng phổi (spirometry). Máy đo cơ năng phổi còn giúp ta tiên đoán dự hậu (prognosis) căn bệnh, tương lai của người tắc phổi kinh niên.
Trong các trị số cho bởi máy đo cơ năng phổi, có một trị số quan trọng được đặt tên FEV1 (forced expiratory volume in 1 second: khối lượng khí thở ra thực mạnh trong 1 giây), tính theo phần trăm (%), so với trị số của một người bình thường. Người bình thường có FEV1 từ 75% trở lên. Dựa vào trị số này, Hiệp hội Bệnh ngực Hoa-kỳ (American Thoracic Society) chia bệnh tắc phổi kinh niên thành 3 mức độ từ nhẹ đến nặng:
- FEV1 còn trên 50%: tắc phổi kinh niên mức độ I (stage I).
- FEV1 từ 35% đến 49%: tắc phổi kinh niên mức độ II (stage II).
- FEV1 dưới 35%: tắc phổi kinh niên mức độ III (stage III).
Người tắc phổi kinh niên mức độ I và II khó thở khi vận động hay làm nặng. Người tắc phổi kinh niên mức độ III tất nhiên nặng nhiều, đi thăm phòng cấp cứu luôn và nhiều lúc cần được chữa trị trong bệnh viện. Khi FEV1 xuống dưới 25%, bệnh rất nặng, gây khó thở thường xuyên.
Khi bệnh đã sang mức độ II hoặc III, bác sĩ thường đo nồng độ dưỡng khí (oxygen) trong máu (arterial blood gas) để xác định xem người bệnh có cần dưỡng khí để thở ở nhà hay không. Bình thường, nồng độ dưỡng khí trong máu từ 80 đến 100 mg Hg. Nếu lúc nghỉ ngơi, chẳng làm gì nặng, mà nồng độ dưỡng khí vẫn dưới 55 mg Hg, người bệnh cần có oxygen để thở liên tục ở nhà.
Người tắc phổi kinh niên tuổi càng cao, có FEV1 càng thấp, nồng độ dưỡng khí trong máu cũng thấp, xuống cân nhiều, tương lai không sáng sủa lắm.
Xin hẹn bạn đọc bài tuần tới, chúng ta sẽ bàn về các cách chữa bệnh tắc phổi kinh niên.

BỆNH WEST NILE



Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

8748 E. Valley Blvd., Ste. H

Rosemead, CA 91770

(626) 288-3306



Bệnh West Nile truyền do muỗi cắn hiện đang hoành hành trên đất Mỹ. Hiện toàn quốc Mỹ, có hơn 1,100 trường hợp bệnh được xác định, một nửa là ở Texas.

Ở Cali ta, mùa hè năm nay, tổng cộng đã có 34 trường hợp bệnh West Nile tìm thấy, và riêng trong tuần này có thêm 8 trường hợp bệnh mới được báo cáo. 1 người đã mất mạng. Căn bệnh sẽ còn tiếp tục cho mãi đến đầu thu, thường dữ nhất, tấn công mạnh khoảng cuối tháng 8 và trong tháng 9, thời tiết nóng thích hợp cho muỗi sinh con đẻ cái.

Nguyên nhân

Bệnh West Nile gây do siêu vi West Nile (West Nile virus), một thành viên trong nhóm siêu vi gây bệnh viêm óc Nhật Bản (Japanese encephalitis), khám phá đầu tiên năm 1937 trên một phụ nữ Phi Châu bị nóng sốt tại khu vực phía Tây sông Nile, miền Tây Bắc xứ Uganda.

Trước khi đến Mỹ năm 1999, siêu vi West Nile đã càn quét nhiều nơi, Phi châu, Trung Đông, Đông Âu, Nga Sô, Á châu, Úc. Năm 1999, nó có mặt tại Mỹ, làm chết 7 người ở New York. Từ đó, không mấy tiểu bang vắng bóng nó.

Bệnh tấn công và làm chết các chim chóc. Đến hơn 70 loại chim là nguồn chứa siêu vi; tại Hoa Kỳ, quạ là chính. Bệnh truyền sang người qua muỗi chích, những con muỗi nhiễm và chứa siêu vi trong các tuyến nước miếng của chúng, sau khi chúng đốt, hút máu những chim chóc mang siêu vi West Nile trong thân thể.

Thỉnh thoảng, có trường hợp bệnh lây qua truyền máu, các cơ quan được ghép, qua nhau, qua da.

Bệnh không lây từ người nọ sang người kia qua sự tiếp xúc thường ngày, như bắt tay, hôn nhau, thân nhân chăm sóc cho người bệnh.

Triệu chứng

Khoảng 75% số người nhiễm siêu vi West Nile do muỗi truyền không thấy có triệu chứng gì cả.

25% (một phần tư) số người nhiễm bệnh sẽ có triệu chứng phát khởi 3 đến 15 ngày sau khi bị muỗi chích, và triệu chứng rất khó phân biệt với các bệnh nhiễm siêu vi khác. Người bệnh nóng sốt, yếu mệt, nhức đầu, đau lưng, đau mỏi bắp thịt, biếng ăn độ 3-6 ngày. Người khác đau mắt, đau họng, buồn nôn, ói mửa, tiêu chảy, đau bụng. Có người nổi mẩn đỏ trên da, sưng hạch. Khi căn bệnh đi, nó vẫn có thể còn khiến ta mệt mỏi cả nhiều tuần lễ sau.

Một số nhỏ (khoảng 1 trong 150 người có triệu chứng) không may bệnh sẽ rất nặng, bị viêm óc (encephalitis) hoặc viêm màng óc (meningitis). Những vị này sốt cao, nhức đầu kinh khủng, cứng cổ, lơ mơ, lẫn lộn, hôn mê, đôi khi buồn nôn, ói mửa. Người bệnh có thể có những rối loạn về cử động như tay chân run rẩy, bắp thịt giật từng cơn, chậm chạp, đi đứng không vững. Với thể bệnh này, các vị trên 65 tuổi rất dễ chết. Người sống sót, hay mang những biến chứng tổn thương về nhận thức và thần kinh dài lâu.

Bịnh không truyền thẳng giữa người và người, nên người bệnh không cần cách ly, người thân vẫn kề cận săn sóc được.

Thể bệnh nặng thường xảy ra cho người trên 50 tuổi, và người có sức đề kháng cơ thể giảm như đang bị ung thư, liệt kháng (AIDS), tiểu đường, hoặc các bịnh trầm kha khác.

Ngoài ra, siêu vi West Nile còn có thể gây dạng bệnh “liệt mềm cấp tính” (acute flaccid paralysis), tuy hiếm hơn nhiều, song nguy hiểm, tấn công tất cả mọi người, bất kể già trẻ, khỏe yếu. Người bệnh liệt, giống như khi bị bệnh sốt tê liệt (poliomyelitis). Trong dạng bệnh “liệt mềm cấp tính”, bắt chước siêu vi sốt tê liệt, siêu vi West Nile tấn công những phần óc điều khiển sự vận động. Như phần óc điều khiển cử động của chân chẳng hạn, người bệnh vẫn còn cảm giác, ai sờ đến chân vẫn biết, song chân mềm oặt, không nhúc nhích gì được.

Điều đáng sợ, triệu chứng liệt gây do dạng bệnh này thường sẽ vĩnh viễn, khó thể hồi phục lại. Dạng bệnh “liệt mềm cấp tính” được nhận ra và nghiên cứu vào năm 2000, một năm sau khi siêu vi West Nile đột nhập vào Mỹ qua ngã New York. Cũng may, đến nay hình như mới chỉ có vài trường hợp bệnh “liệt mềm cấp tính” xảy ra.

Định bệnh

Cuối hè đầu thu, vị nào bỗng dưng nóng sốt không rõ nguyên nhân, đặc biệt với các dấu chứng viêm màng óc, viêm óc, hoặc liệt mềm, chúng ta nên nghĩ đến bệnh West Nile. Nhất là khi trong vùng đang có dịch, cho chim chóc hoặc người.

Có nhiều cách để xác định đây đúng là bệnh West Nile. Cách tốt là tìm kháng thể chống siêu vi West Nile IgM trong máu hoặc nước tủy sống.

Chữa trị và phòng ngừa

Bệnh West Nile chưa có thuốc để trị.

Các bệnh siêu vi (virus) thường khó chữa, chẳng như bệnh vi trùng (bacteria), ta còn ỷ vào thuốc trụ sinh (antibiotic) [song không ít bác sĩ vẫn dùng trụ sinh để chữa bệnh siêu vi, mong vừa lòng người bệnh, làm vậy kỳ lắm].

Người bệnh West Nile, nếu có triệu chứng nhẹ như cảm thường thôi, ta dùng thuốc giúp người bệnh dễ chịu. Bệnh nặng, cần đưa vào nhà thương.

Hiện cũng chưa có thuốc ngừa bệnh West Nile.

Thế nên, cách đối phó căn bệnh hữu hiệu nhất là tránh đừng để muỗi đốt:

- Ta vào nhà khi trời sụp tối, sáng tránh ra ngoài sớm. Đây là những lúc muỗi hoạt động mạnh nhất, trong cảnh tranh tối tranh sáng.

- Xem lại các cửa lưới còn tốt không; chúng giúp ngăn muỗi khỏi vào nhà.

- Tát khô hết các vũng nước ứ đọng quanh nhà, trong hũ, chậu, bánh xe cũ phế bỏ ngoài sân, v.v..

- Mặc quần áo dài tay, dài chân che phủ thân thể khi ra ngoài trời. Muỗi thích đốt người mặc mầu sậm, nên chúng ta mặc quần áo mầu sáng tốt hơn.

- Xịt thuốc chống muỗi mòng (insect repellant) DEET 30-35% vào da, phần để lộ ra ngoài và cả trên quần áo.

- Báo động với cơ quan y tế công cộng nếu thấy chim chết bất thường hay gia tăng. Không nên tự mình bốc xác chim chết, mặc dù nguy cơ bị nhiễm siêu vi West Nile trực tiếp từ xác chim rất hiếm.

Đời chẳng lúc nào yên, mùa nào bệnh nấy. Thôi đành vậy, đang lúc căn bệnh West Nile trên đà hoành hành, chúng ta chịu khó theo dõi báo chí, truyền hình truyền thanh, cẩn thận nghe theo lời khuyên của giới chức y tế.

. Các loại thực phẩm chức năng giúp giảm cân có dán nhãn tự nhiên hay thảo dược đều an toàn và hiệu quả.

Sai - Hầu hết các loại thuốc giảm cân đều ức chế cảm giác ngon miệng, vì thế nếu định dùng thuốc, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để có thể giảm cân an toàn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, hầu hết các thực phẩm chức năng giúp giảm cân đều không có tác dụng lâu dài, nên việc tập luyện và ăn uống có khoa học sẽ hiệu quả hơn cả.

5. Béo có di truyền
Sai - Đừng đổ lỗi cho thế hệ đi trước nếu bạn bị béo phì, vì thói quen ăn uống, tập luyện là của chính bạn. Nếu bạn chậm giảm cân, hãy cho cơ thể thời gian và điều chỉnh lại thực đơn cũng như chế độ tập luyện để việc giảm cân hiệu quả hơn. Còn nếu bạn đã đạt được cân nặng ưng ý rồi, hãy tiếp tục duy trì thói quen đó, đừng trượt về lối sống cũ và sau đó lại đổ tại tạng người hay do di truyền.

6. Chỉ ăn khi đói
Sai - Vì khi đói bạn hay có xu ướng ăn nhiều để bù lại bữa ăn đã mất. Lúc đó, lượng calo thừa sẽ lưu lại trong cơ thể khiến bạn tăng cân nhanh chóng. Thực tế đói là một dấu hiệu tốt, nếu sau 3-4h mà bạn thấy cồn cào thì chứng tỏ cơ thể bạn đã đốt cháy calo rất hiệu quả. Tuy nhiên, nên tránh để cơ thể rơi vào tình trạng này, thay vào đó hãy chia nhỏ bữa ăn và đặc biệt không bỏ bữa sáng là cách an toàn nhất để bạn có đủ năng lượng và không bị tăng cân.

7. Chỉ có thể giảm cân khi tập luyện đổ mồ hôi

Sai - Không có mối liên quan giữa mồ hôi và cân nặng. Bởi mồ hôi chỉ là việc cơ thể đang tự làm mát. Mỗi người đều có cơ chế đổ mồ hôi khác nhau. Và như thế không phải tập luyện với cường độ cao trong thời gian ngắn lại có tác dụng tốt hơn tập luyện nhẹ trong thời gian dài hơn.

Cách tốt nhất để giảm cân nhanh là kết hợp chế độ ăn kiêng với tập luyện. Tập luyện buổi tối cũng rất tốt vì nó giúp bạn đốt cháy calo, tránh tình trạng tăng cân sau một đêm.

8. Không có thực phẩm giúp giảm béo

Đúng - Bạn đã nghe tới chuyện giảm cân bằng bưởi, trà xanh, cần tây. Tuy nhiên, thực tế nó chỉ hỗ trợ bằng cách tăng quá trình trao đổi chất chứ không tác động tới cả quá trình giảm cân. Các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo, việc tiêu thụ quá nhiều một loại thực phẩm với mục đích giảm cân đôi khi khiến cơ thể mất cân bằng, làm ảnh hưởng tới cơ quan tiêu hóa. Lời khuyên dành cho bạn vẫn là tập luyện, ăn uống khoa học và tăng cường hoa quả tươi.

9. Ăn chậm để giảm cân

Đúng - Các nhà khoa học khẳng định việc ăn quá nhanh khiến cơ thể bạn chưa nhận đủ tín hiệu về việc đủ no hay chưa. Vì thế, bạn sẽ ăn quá mức cần thiết, khiến cơ thể tăng cân nhanh chóng. Cách tốt nhất để giảm cân là hãy ăn từ từ để lượng thức ăn nạp vào cơ thể. Bạn cũng nên nhai kỹ trước khi nuốt và hãy chờ đợi vì 20 phút sau dạ dày mới thông báo cho não rằng bạn đã no và nên ngừng ăn.

10. Thiếu ngủ làm tăng cân

Đúng - Thiếu ngủ khiến bạn căng thẳng, và khi đó hooc-mon stress cortisol sẽ tăng cao, khiến bạn dễ có nguy cơ hình thành mỡ bụng. Các nghiên cứu cho thấy đây là loại mỡ rất khó để điều trị, vì thế phòng ngừa sẽ tốt hơn là chữa nó. Một giấc ngủ 8 tiếng vào mỗi đêm sẽ là lời khuyên hữu ích nhất để việc giảm cân dễ dàng hơn.

Ăn cho ...IQ


Muốn có bộ não khoẻ mạnh, thông minh, trí nhớ tốt, hay thân hình khoẻ mạnh, trẻ lâu... trước tiên là do bẩm sinh. Tiếp đến, chúng còn phụ thuộc rất nhiều vào chế độ ăn uống, luyện tập đầy đủ, hợp lý.

Như vậy, khẩu phần ăn hàng ngày của bạn cũng ảnh hưởng nhiều đến cơ thể lẫn trí tuệ. Mỗi loại thức ăn có công dụng tẩm bổ riêng. Những thực phẩm quen thuộc hàng ngày lại có nhiều công dụng độc đáo, rất tốt cho cơ thể.





Những bạn không có trí nhớ trời phú, hay thân hình dẻo dai, khoẻ mạnh chớ vội buồn. Điều chỉnh chế độ dinh đưỡng hàng ngày vẫn có thể giúp bạn có được những gì mình muốn.

Để có bộ não luôn sung sức, khoẻ mạnh

Các nhà thần kinh học đã kết luận: Cái gì tốt cho tim thì sẽ tốt cho não. Não bộ chiếm khoảng 2% trọng lượng cơ thể, nhưng nó sử dụng hơn 20% thể tích ôxy. Bộ phận "ham ăn" này phụ thuộc rất nhiều vào lượng ôxy từ tim chuyển lên. Vì thế, để não bộ khoẻ, tim phải khoẻ. Muốn vậy, độ cholesterol trong máu phải không vượt quá mức quy định. Các loại rau xanh rất tốt cho tim mạch và não bộ vì làm giảm cholesterol trong máu. Rau xanh còn giúp cho thân hình thon thả, hệ bài tiết hoạt động tốt.

Để nhanh nhẹn trong suy nghĩ và công việc

Tay chân cử động được một phần là nhờ các tín hiệu truyền qua, truyền lại từ não bộ. Tín hiệu chạy càng nhanh, cơ thể càng nhanh nhẹn hơn. Muốn trở thành người năng động, phải tẩm bổ cho màng của tế bào não. Bởi vì nếu bộ phận này không khoẻ, các tín hiệu từ não có nguy cơ... tịt ngòi ngay bên trong. Đồng thời, tín hiệu truyền về cơ quan chỉ huy cũng sẽ bị chắn lại bên ngoài. Màng não cần nhiều chất béo, cụ thể là omega-3 và omega-6s.Omega - 6s thường có nhiều trong dầu ăn. Hơn nữa, thói quen ăn uống của người Việt là thích những món chiên, xào, kho... nên lượng omega -6s khá đầy đủ. Ngược lại omega-3s chỉ có ở một số thực phẩm. Chúng có nhiều trong các loại cá nước lạnh, trong đó cá hồi có chứa nhiều omega -3s nhất.

Để thông minh và có một trí nhớ tốt

Cả hai điều cơ bản mà bộ não thực hiện mỗi ngày: Học và ghi nhớ. Các loại vitamin B rất cần thiết trong việc chuyển tiếp nơ-ron trong não, đồng thời tăng cường thêm khả năng ghi nhớ. Các vitamin B có nhiều trong trứng cút, gà, vịt, gan động vật và đậu nành....


Theo Tiếp Thị & Gia Đình

Ăn chay và những điều cần biết




"Ăn chay" là cụm từ được dùng để chỉ những người không bao giờ dùng bất cứ thực phẩm nào chế biến từ động vật.

Thực đơn của họ bao gồm rau quả, dầu thực vật, ngũ cốc, trái cây, đậu, đỗ, các loại hạt như vừng, lạc. Những người ăn chay thường thì nhiều lý do



khác nhau, có người vì lý do tôn giáo, có người vì lý do sức khoẻ, có người muốn giảm cân.

Thực đơn của những người ăn chay thường có lợi cho sức khoẻ. Các nghiên cứu cho thấy nhưng người ăn chay thường ít khi mắc phải những bệnh tim mạch, một số bệnh ung thư, tiểu đường, cao huyết áp, béo phì, sỏi mật. Điều đó không chỉ hoàn toàn do chế độ ăn, mà có thể còn do lối sống, vì những người ăn chay thường không hút thuốc lá.

Hiện trên thế giới có rất nhiều hình thức ăn chay khác nhau và có ba nhóm chính như sau:

Nhóm 1: Không ăn thịt nhưng vẫn ăn cá và các loại động vật.
Nhóm 2: Không ăn thịt, cá, gia cầm nhưng vẫn ăn trứng và các chế phẩm từ sữa bò.
Nhóm 3: Không ăn thịt, cá, gia cầm, trứng nhưng vẫn ăn các chế phẩm từ sữa bò.

Tuy nhiên, việc không ăn các loại động vật không có nghĩa là cơ thể bạn sẽ hoàn toàn khoẻ mạnh. Vì vậy, những người ăn chay dù thuộc bất kỳ nhóm nào, cũng cần phải trang bị cho mình đầy đủ những kiến thức về dinh dưỡng để bảo bảo rằng những thực phẩm mà mình lựa chọn cung cấp cho cơ thể đầy đủ carbohyrate, các loại vitamin và khoáng chất.

Những điều cần biết


- Những người ăn chay cần biết kết hợp các loại thực phẩm giàu protein trong các bữa ăn. Mỗi loại đồ ăn thực vật bản thân chúng không thể cung cấp đủ acid amin mà cơ thể đòi hỏi. Vì vậy, cần phải kết hợp chúng với nhau để đảm bảo cơ thể được bổ sung đầy đủ lượng acid amin cần thiết. Bánh mì với đậu lăng, sanwich với bơ và hạt dẻ, cơm nếp với đỗ, cháo đậu xanh đều là những món ăn đảm bảo cung cấp đầy đủ lượng protein cần thiết cho cơ thể.


- Nên sử dụng những thực phẩm có chất béo bão hoà đơn khi chế biến đồ ăn như dầu hạt cải, dầu lạc, dầu olive hoặc bơ. Những thực phẩm này có thể phòng bệnh tim mạch. Không nên sử dụng quá nhiều dầu thực vật khi nấu ăn vì chúng có thể làm tăng cân.

- Nên ăn nhiều những thực phẩm giàu tinh bột như bánh mì, cơm, khoai tây, các loại ngũ cốc và các loại đậu, đỗ, rau củ, đậu nành là những thực phẩm cung cấp carbohydrate. Nên ăn nhiều loại rau và trái cây mỗi ngày. Hãy chọn đa dạng nhiều rau trái với nhiều màu sắc. Chúng là nguồn cung cấp các vitamin A, C, E, selenium và lycopene.

- Nguy cơ bị thiếu hụt vitamin B12 ở những người ăn chay là rất cao, vì những vitamin này chủ yếu chỉ có trong các thực phẩm từ động vật. Vitamin B12 cũng có ở một số chế phẩm từ thực vật như men bia, một số loại rau giàu protein, sữa đậu nành, đậu hũ, bột ngũ cốc. Trong một số trường hợp, nên bổ sung thêm vitamin B12 dưới dạng tế bào.

- Những người ăn chay có thể bị thiếu canxi do không ăn những thực phẩm làm từ sữa bò. Nguồn cung cấp canxi khác ngoài sữa bò là sữa đậu nành và các thực phẩm chế biến từ đậu nành, các loại rau có lá xanh, bánh mì, cam và quả mơ.

- Những người ăn chay cũng có nguy cơ bị thiếu sắt, vì nguồn cung cấp sắt là những loại động vật có thịt màu đỏ. Có thể bổ sung sắt từ đậu nành, bột ngũ cốc, rau xanh, các loại hạt. Nếu dùng kết hợp những thực phẩm này với các đồ uống giàu vitamin C thì sẽ làm tăng lượng chất sắt hấp thụ được.

- Hàm lượng kẽm trong cơ thể những người ăn chay rất thấp. Vì vậy hãy bổ sung kẽm từ ngũ cốc các loại rau như đậu, đỗ và các loại hạt như vừng, lạc.

Khẩu phần lý tưởng cho ngừơi ăn chay

Ngũ cốc: 50%
Rau và trái cây: 33%
Các loại thực phẩm khác: 17%

Ăn chay giảm cân

Có một thực tế là chúng ta hoàn toàn có thể khoẻ mạnh mà không cần phải ăn thịt. Nhưng một chế độ ăn kiêng thịt chưa chắc đã mang lại cho chúng ta một thân hình mảnh mai và cơ thể khoẻ mạnh. Để có thể thành công trong việc giảm cân, bạn cần phải tuân thủ những điều sau.


- Không ăn vặt. Các thức ăn vặt như bánh ngọt, khoai tây chiên có thể khiến bạn tăng cân vì chúng thường có hàm lượng chất béo cao.

- Không sử dụng quá nhiều chất béo khi chiên, xào đồ ăn.

- Hãy có nhiều món ăn cho mỗi bữa, bởi vì không có loại thực phẩm thực vật nào giàu protein và dưỡng chất như thịt. Nếu bạn không ăn thịt, hãy kết hợp các loại rau củ khác nhau trong một bữa ăn để cơ thể được cung cấp đầy đủ dưỡng chất. Các chất dinh dưỡng có trong thịt mà ít có trong các loại thực phẩm khác bao gồm: sắt, canxi, vitamin D, vitamin B12, kẽm và protein.

- Bổ sung vitamin và các khoáng chất. Một chế độ ăn chay khoẻ mạnh phải cung cấp cho bạn đầy đủ các dưỡng chất mà cơ thể đòi hỏi. Nếu vì một lý do nào đấy mà chế độ ăn của bạn không cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho bạn, hoặc bạn cảm thấy mệt mỏi, có thể hỏi ý kiến tư vấn của các chuyên gia dinh dưỡng để dùng thêm một số vitamin hỗn hợp. Nhưng tuyệt đối không dùng chúng thay thế cho các bữa ăn.

Bảng phân loại dưỡng chất

Sắt: hạt điều, cà chua, cam, đậu hũ, đậu Hoà Lan, đậu xanh
Canxi: các thực phẩm chế biến từ sữa, sữa đậu nành, nước can, đậu hũ, bông cải xanh.
Vitamin D: sữa tươi, sữa đậu nành, bột ngũ cốc.
Vitamin B12: trứng, các thực phẩm là từ sữa bò, đậu tương, ngũ cốc.
Kẽm: gạo nguyên cám, lúa mì, lúa mạch, trứng, các thực phẩm chế biến từ sữa, đậu hũ, các loại rau có lá xanh, các loại rau củ.
Protein: đậu Hoà Lan, thực phẩm chế biến từ đậu tương, các loại hạt.

Có nên kiêng "Chuyện ấy" khi mang bầu?




(aFamily) - Tôi thường nghe “bạn bè đi trước” nói rằng cần phải “kiêng” hoàn toàn quan hệ trong những ngày mang bầu. Tôi mới “có lần đầu” nên không hiểu biết lắm, rất lo lắng.

Trả lời:
Thật ra thì bạn có thể “làm chuyện ấy” bất kỳ lúc nào trong những ngày tháng mang thai. Bởi vì thai nhi được bảo vệ rất kỹ lưỡng bởi túi màng và nước ối. Nhưng nhớ là với điều kiện bạn không có tiền sử bất thường nào đối với việc mang bầu như là đã từng sẩy thai, sinh non, hoặc bệnh đa xơ cứng chẳng hạn.



Tuy nhiên, thông thường thì các Bs sẽ khuyên bạn nên kiêng cữ trong khoảng 3 tháng đầu của thai kỳ. Và ở ba tháng cuối, khi thai đã lớn, việc quan hệ cũng nên cẩn thận, vì khả năng thai nhi bị ảnh hưởng cũng là khá lớn.


Bạn cần đặc biệt quan tâm, và nên kiêng cữ trong trường hợp bạn có các dấu hiệu của những chứng sau:

- Nhau thai quấn quanh cổ thai nhi
(thường được gọi là tràng hoa quấn cổ)
- Ra máu âm đạo bất thường, không rõ nguyên nhân
- Bị chuột rút nhiều
- Cổ tử cung yếu
- Âm đạo mở sớm.

Trong quá trình quan hệ, bạn cần quan tâm và chú ý tới những bất thường (nếu có) xảy ra cho cơ thể. Ví dụ như chảy máu âm đạo… và cần ngay lấp tức tới gặp BS để được tư vấn.

Một điều nữa cũng quan trọng không kém, đó là các tư thế quan hệ phù hợp. Bạn không nên sử dụng các tư thế “truyền thống” mà có thể tham khảo một số các tư thế dưới đây, và lựa chọn cho mình tư thế thích hợp nhé.

- Người vợ ở bên trên: Nếu ở bên trên, bạn có thể điều khiển được sức ép của bạn lên bụng và cảm nhận được độ nông sâu của sự thâm nhập.

- Quay lưng về phía chồng. Tư thế này chồng bạn sẽ ôm bạn từ phía sau, giữ cho bụng bầu tránh được những tác động và giảm những “cú hích” mạnh của ông xã. Giai đoạn này thích hợp khi người vợ đã mang bầu to.

- Vợ quỳ bằng cách chống tay xuống, chồng quỳ đằng sau vợ. Tư thế này sẽ khiến cho cả hai cảm thấy dễ chịu hơn.

- Vợ nằm ngửa ở mép giường, người chồng có thể đứng dưới giường. Tư thế này giúp vợ không bị sức ép của chồng lên bụng.

- Chồng ngồi trên ghế, vợ ngồi trên chồng, quay mặt đối diện hoặc quay lưng lại, chân để dưới sàn nhà. Tư thế này giúp người vợ điều khiển được mức độ thâm nhập của ông xã.


Phòng khám aFamily

Cách chữa chảy mũi, nghẹt mũi, ho
hết nhanh không cần thuốc



Mưa nắng là chuyện thường tình của trời đất, cũng như cảm mạo, ho, sổ mũi là chuyện thường tình của con người. Nhất là vào mùa mưa sắp đến này, sự thay đổi bất thường của thời tiết chắc hẳn sẽ gây khó dễ cho rất nhiều bạn vì nắng không ưa mưa không chịu. Đôi khi vài viên thuốc tây không thể cắt đứt cơn ho ngay, hay mũi nghẹt, mũi chảy nước cũng không chịu dừng hẳn dù chúng ta đã dùng thuốc cả ngày.
Bạn nghĩ gì khi cái khó chịu của cơn ho, hay nghẹt mũi, sổ mũi không thể nhập vào bạn quá 10 phút. Ở trang này Cherry xin giới thiệu với các bạn vài động tác đơn giản có thể giúp các bạn cắt đứt nhanh cơn ho, sổ mũi, chãy mũi do cảm lạnh bất thường.

CHỮA HO:

Hai cổ tay giống như hai hầu họng. Bạn cố gắng dùng ngón cái của bàn tay phải xoa mạnh vào cổ tay trái trong 3 phút, rồi chuyển qua dùng ngón cái tay trái xoa mạnh vào cổ tay phải 3 phút cho nóng lên, sau đó thoa chút dầu nóng, có người chỉ cần thế là đã hết ho. (Xem hình 1).



Nhưng cũng có người ho còn vướng đàm, hoặc đau họng khi ho, nên cần thêm chút động tác sau đây:

Ma sát vùng phản chiếu của họng, vùng này nằm trong phạm vi vòng tròn màu hồng (xem hình 2). Bạn có thể dùng cây lăn, dò huyệt của thầy Bùi Quốc Châu (có bán ở các tiệm dụng cụ y tế), dùng đầu sừng lăn nhiều vào vùng màu hồng này, tuy nhiên nếu không có dụng cụ lăn thì với cán muỗng càfé, hay cái chìa khóa xe của bạn cũng có thể cào vào chổ màu hồng cho đến khi đàm hết vướng víu và hết đau họng. Càng tác động vào vùng này nó sẽ làm thông cổ cho bạn.



CHỮA NGHẸT MŨI:

Bạn dùng 2 ngón tay, ngón giữa và ngón trỏ để song song đặt từ đầu chân tóc kéo chạm mạnh vào da trán thẳng xuống hai đầu mày. Nhớ chỉ kéo theo chiều mũi tên như trong hình, kéo khoảng 40 lần cho trán nóng lên là mũi thông ngay.
(xem hình 3) Nếu vài giờ sau có bị lại bạn cũng làm như vậy nhé!!

Bạn cũng có thể dùng cách 2 như sau:

Dùng ngón cái tay mặt ấn mạnh vào huyệt hợp cốc trên bàn tay trái, ấn và đẩy khoảng 2 phút sau đó chuyển sang tay trái cũng làm như vậy là mũi thông ngay, hết nghẽn nghẹt (xem hình 4 và 5).



CHỮA CHẢY MŨI

Cũng giống như cách chữa nghẹt mũi tuy nhiên lần này bạn dùng 2 ngón giữa và trỏ kéo ngược từ đầu mày lên chân tóc. Nhớ kéo theo chiều mũi tên như trong hình. Kéo khoảng 40 lần, kéo ma sát vào da trán cho nóng là nước mũi ngưng chảy ngay (xem hình 6) Nếu vài giờ sau có bị lại bạn cũng làm như vậy nhé!!



Bạn cũng có thể dùng cách hai:

Dùng ngón tay cái ấn mạnh vào huyệt Ấn đường giữa hai đầu mày, ấn và đẩy mạnh khoảng 3 phút. Sau đó thoa chút dầu vào huyệt này. Tiếp tục dùng 2 ngón trỏ ấn mạnh vào hai huyệt Nghinh Hương ở hai bên cánh mũi, ấn và đẩy mạnh 2 huyệt này cũng 3 phút rồi thoa dầu vào hai huyệt này, nước mũi sẽ ngưng chảy ngay. (xem hình 7)



Cherry chúc các bạn thành công khi có thể tự chữa cho mình mà không dùng thuốc.

Nguồn: cherrynguyentran

Trí Nhớ Giảm Sút Phải Làm Sao?



Đôi lúc, bạn có cảm giác mất trí nhớ tạm thời nên chẳng biết mình đang và cần làm gì? Càng lớn tuổi, con người càng hay quên. Đó là lý do bạn nên quan tâm, chăm sóc cho “bộ nhớ” của mình từ bây giờ. Trí nhớ và hoạt động trí tuệ nói chung là chức năng thần kinh cao cấp của con người. Ở mỗi người, trí nhớ lại có những phương thức hoạt động phù hợp với hoàn cảnh nghề nghiệp, gia đình, vị thế xã hội của họ. Trí nhớ ngắn hay dài hạn đều phụ thuộc vào não bộ. Người ta phân biệt hai loại trí nhớ ngắn hạn và dài hạn. Trí nhớ ngắn hạn là khả năng lưu giữ những thông tin mới tiếp nhận trong vài giây, trước khi nó được củng cố để giữ lại lâu dài. Trí nhớ dài hạn là quá trình lưu giữ các thông tin tiếp nhận được và con người có thể nhớ tới chúng sau một thời gian. Dù ngắn hay dài hạn, việc hình thành và duy trì trí nhớ đều trông cậy vào một khu vực nằm sâu trong não bộ, gọi là vùng hippocampus. Bên cạnh nó là vùng hạnh nhân (amygdala), tạo cảm xúc, in dấu những ký ức của mỗi người. Lớp ngoài của võ não lưu giữ trí nhớ dài hạn ở những khu vực khác nhau nhờ những loại hình thông tin đa dạng như ngôn ngữ, cử chỉ, cảm giác… Để những vùng nói trên hoạt động hiệu quả, các động mạch nuôi não phải thông suốt để não có đủ ô-xy, năng lượng, các chất dẫn truyền thần kinh không thiếu hụt và các “khớp thần kinh” (synase) được bảo tồn. Tuy nhiên, trong thực tế, những điều kiện đó dễ bị xâm hại do tác động của nhiều yếu tố, khiến chúng ta sa sút trí tuệ, mất trí nhớ, bị bệnh Alzheimer, Parkinson…
Những phương pháp cải thiện trí nhớ hiệu quả:

Kẻ thù nguy hiểm nhất của trí nhớ là stress. Trong gia đình cũng như ngoài xã hội, mọi người đều chịu nhiều áp lực. Không ít người bị stress trầm trọng khiến cơ thể phóng thích nhiều cortisol (hormone stress), làm tổn thương vùng hippocampus. Mặt khác,stress còn làm giảm, thậm chí mất tập trung.Ngoài ra,cortisol còn thúc đẩy việc sản xuất insulin, ngăn không cho vùng hippocampus sử dụng đủ đường huyết để não có năng lượng cho việc ghi nhớ. Hơn thếstress còn gây khó khăn cho việc “truy cập” ký ức đã được lưu giữ.
Dưới đây là các cách giúp cải thiện trí nhớ.

1. Hóa giải stress bằng phương pháp thiền hay yoga. Đây là cách gỡ bỏ các áp lực, làm trùng giãn tâm thần, tăng khả năng tập trung… Ngoài ra, bạn có thể luyện tập thể lực ngoài trời như bơi lội, đi bộ, đạp xe, tập aerobic… Hoạt động thể lực chính là biện pháp đốt cháy stress, vì chúng cho tim tăng cung lượng máu tới não và các phủ tạng, khiến tinh thần phấn chấn, sảng khoái.

2. Tập thể dục cho não bằng cách đọc sách, báo, lướt các trang web lành mạnh và bổ ích. Đồng thời, bạn nên chơi các trò chơi trí tuệ như ô chữ, cờ tướng (hoặc cờ vua), học ngoại ngữ hay chơi một loại nhạc cụ nào đó… Cách này làm tăng lượng ô-xy tới não, thúc đẩy quá trình dịch chuyển từ bộ nhớ ngắn hạn sang dài hạn.

3. Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối,nhiều rau, trái cây, giúp tăng cường các chất dinh dưỡng như lecithin (có trong dầu đậu nành, trứng, lạc, mầm lúa mạch, gan), vitamin C (trong cam, chanh, rau, quả) và các vitamin nhóm B (trong gan, thận, thịt nạc, sữa, yoghurt). Tất cả các chất này hỗ trợ cho việc sản xuất chất dẫn truyền thần kinh acetylchline.
Các a-xít béo omega-3 như DHA được coi là “thức ăn của não”.. Chúng có nhiều trong các loài cá biển vùng nước lạnh như cá hồi, các trích… giúp bù đắp một lượng đáng kể chất xám của não. Chất béo trong não làm thành các màng tế bào và giữ vai trò quan trọng trong hoạt động sống còn của tế bào não. Các nơ-ron thần kinh cũng rất giàu a-xít béo omega-3 còn giúp cân bằng xảm xúc lành mạnh và tâm trạng tích cực ở người cao tuổi. DHA cũng là thành phần chính của các “khớp thần kinh”.
Nhiều công trình nghiên cứu đã cho thấy, các chất chống ô-xy hóa từ rau, trái cây, các quả mọng (mâm xôi), khoai lang, cà chua, bông cải xanh, củ cải đường, cam, nho, quả cherry, kiwi, gấc… làm giảm đáng kể nguy cơ suy giảm trí nhớ di chứng trung hòa hoặc vô hiệu hóa các gốc tự do. Ngoài ra, các chất chống ô-xy hóa còn cải thiện dòng chảy ô-xy qua cơ thể và não. Với những người cao tuổi, chế độ ăn hạn chế năng lượng xem ra rất hữu ích. Họ sẽ tránh được các nguy cơ thừa cân, béo phì, dẫn tới những bệnh mạn tính như cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch… Chúng không những đe dọa khả năng ghi nhớ mà cả sinh mạng người cao tuổi.
Não có chừng 50% nước cho nên bạn phải uống đủ nước (1.500-2.000ml mỗi ngày) để thủy hợp (hydrate hóa) não dễ dàng. Thiếu nước hoặc mất nước nhẹ có thể làm gia tăng hormone stress, khiến não bị tổn thương, giảm thiểu trí nhứ. Bạn có thể uống nước sôi để nguội hoặc nước trà. Trong trà có nhiều chất tăng thư giãn tâm thần, tăng sự lanh lợi, hoạt bát… Thế nhưng, bạn cần tránh uống trà đặc vào buổi tối vì có thể dẫn đến mất ngủ

Mỗi ngày, bạn nên uống một đến hay ly rượu vang đỏ. Chúng có tác dụng làm giãn nở mạch máu. Các chất chống ô-xy hóa trong rượu còn bảo vệ tế bào não, qua đó cải thiện trí nhớ của bạn. Tuy nhiên, không nên lạm dụng rượu vì uống nhiều làm tăng cholesterol, nguy cơ xơ vữa động mạch và cản trở dòng máu tới não. Các nghiên cứu của Đại học Harvard, Mỹ, đã chứng minh, người lạm dụng rượu thường kém tập trung. Khi tham gia những thử nghiệm về nhận thức, họ kém hơn hẳn những người uống rượu vang có chừng mực.

4. Phải tạo được giấc ngủ tốt để giúp não củng cố trí nhớ ngắn hạn cũng như dài hạn. Nghiên cứ của Đại học Lubeck, Đức, đã cho thấy sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề có liên quan mật thiết đến giấc ngủ đầy đủ của mỗi người. Chứng mất ngủ hay chứng ngừng thở khi ngủ làm cho người ta mệt mỏi nên không thể tập trung.

5. Kiểm soát tốt những căn bệnh mãn tính như cao huyết áp, đái tháođường… cũng là một giải pháp hữu hiệu để tăng cường trí nhớ.

6. Lối sống tích cực, lạc quan, cởi mởcó tác động rất lớn trong việc giảm thiểu nguy cơ trầm cảm, nhất là đối với phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh và những người lớn tuổi. Đồng thời, cách này còn cải thiện đáng kể trí nhớ và các hoạt động trí tuệ nói chung.

Bài viết của hai bác sĩ Mehmet Oz và Michael Roizen Nguyễn Minh Tâm dịch.

P.Dang

Bệnh Cúm Heo










Bác sĩ Nguyễn Văn Đức

Toàn thế giới còn đang rầu vì suy thoái kinh tế, nay lại lên ruột vì bệnh cúm heo.

Bên Mễ, mới đây thôi mà đã có gần 6000 người có triệu chứng bệnh cúm heo, 159 người đã chết. Những nơi khác, 91 trường hợp bệnh được xác định ở Hoa Kỳ (trong đó có 14 trường hợp ở Cali ta, và 1 em bé 23 tháng người Mễ ở Houston, Texas, theo gia đình sang Mễ về mới chết), 13 ở Canada, 2 ở Scotland, 14 ở New Zealand, 2 ở Tây Ban Nha, và 2 ở Do Thái. Một số trường học tại New York, Texas, California, South Carolina, Connecticut, Ohio đóng cửa. Nhiều nước khuyên công dân của họ không nên du lịch đến những vùng dịch ở Mễ và Hoa Kỳ.

Với phương tiện di chuyển nhanh chóng của thời đại, người ta sợ cúm heo có thể trở thành một đại dịch khắp thế giới.

Cúm heo (swine flu) do siêu vi A H1N1 gây bệnh đường hô hấp ở heo. Bệnh xảy ra hoài ở loài heo. Thỉnh thoảng loài người chúng ta cũng bị cúm heo. Bệnh thường xảy ra ở những người tiếp xúc với heo, song nó cũng lây nhiễm từ người nọ sang người kia như bệnh cúm người (qua ho, hắt hơi, …). Tổ Chức Y Tế Thế Giới (World Health Organization) vừa nâng mức báo động về bệnh dịch lên số 4 (có tất cả 6 mức báo động, mức số 4 xác định bệnh có thể truyền từ người sang người).

Bệnh không truyền qua đường ăn uống, nên chúng ta ăn thịt heo nấu chín kỹ không sao.