Được dịch từ:
https://www.bbc.com/news/world-asia-55728575
Các tầng lớp chính trị của Việt Nam đang tập hợp để lựa chọn lănh đạo đất nước trong 5 năm tới trong bối cảnh cuộc chiến chống lại Covid-19 phần lớn thành công và nền kinh tế đang bùng nổ.
Ở hầu hết các quốc gia khác, chúng tôi sẽ xem xét điều ǵ đó dọc theo ranh giới của một cuộc tổng tuyển cử.
Nhưng Việt Nam có một chính phủ cộng sản, và việc lănh đạo được thực hiện khác.
Hăy nghĩ về sân khấu chính trị được dàn dựng chặt chẽ mà người ta thấy tại các đại hội đảng của Trung Quốc hoặc Bắc Triều Tiên, và bạn sẽ có ư tưởng tương tự về nó.
Việt Nam có rất nhiều thứ như vậy, mặc dù hơi nhỏ hơn một chút.
Tại sao Việt Nam lại quan trọng?
Đất nước này là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu Á và là nền tảng của sự ổn định trong khu vực. Giống như Trung Quốc, về cơ bản nó là một cường quốc tư bản đang bùng nổ dưới lớp áo cộng sản.
Chính phủ đă thiết lập thành công quan hệ với cả Trung Quốc và Mỹ, đưa đất nước này vào một vị trí chiến lược rất tốt.
Về mặt kinh tế, Việt Nam có quan hệ tốt với cả hai siêu cường đó - và tranh chấp thương mại hiện tại giữa Bắc Kinh và Washington đă đưa nước này vào một vị thế thậm chí c̣n tốt hơn.
Nhiều công ty đa quốc gia hiện đang hoạt động tại Việt Nam, bao gồm cả những gă khổng lồ công nghệ toàn cầu như Apple và Samsung.
Đây cũng là quốc gia duy nhất ở Đông Nam Á đă giảm thiểu thiệt hại kinh tế do Covid-19 gây ra và tăng trưởng vừa phải trong năm qua.
Về mặt quân sự, nước này cũng đang tế nhị ranh giới giữa Trung Quốc và Mỹ. Nó đă từng xảy ra các cuộc chiến chống lại cả hai nhưng trong những năm gần đây, đặc biệt là mâu thuẫn với Bắc Kinh về các tuyên bố xung đột ở Biển Đông.
Việt Nam được lănh đạo như thế nào?
Không giống như Trung Quốc hay Triều Tiên, đất nước này không có một cường quốc nào đứng đầu. Có bốn công việc chính mà tập thể đang điều hành chương tŕnh: Tổng Bí thư Đảng Cộng sản, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch nước và Chủ tịch Quốc hội.
Phiếu bầu cho bốn công việc đó di chuyển lên trên theo một kim tự tháp. Cứ sau 5 năm, khoảng 1.600 đại biểu bầu khoảng 200 thành viên vào Ban Chấp hành Trung ương. Ủy ban đó sau đó chọn bộ chính trị khoảng 20. Trong số đó, bốn công việc hàng đầu được đề cử.
Mặc dù điều này giống như một quá tŕnh dân chủ từ dưới lên, nhưng thường có sự điều động chính trị sâu rộng từ trước và các lựa chọn đă được xác định trước.
Các vụ bố ráp và bắt bớ người bất đồng chính kiến
Cũng như việc chuyển đổi chính trị được kiểm soát và quản lư chặt chẽ, bất cứ điều ǵ được coi là chỉ trích của các nhà chức trách cũng vậy.
Điều đó không có ǵ mới ở Việt Nam - dù ǵ th́ nó cũng là một nhà nước độc đảng không có tự do truyền thông thực sự.
Tuy nhiên, trong những tháng qua đă có một cuộc đàn áp mới đối với những người bất đồng chính kiến. Tổ chức Ân xá Quốc tế và hăng tin Reuters đều cho biết đă có một số lượng kỷ lục tù nhân chính trị và thời hạn tù dài hơn đối với các nhà hoạt động.
Đầu tháng này, ba nhà báo tự do đă bị kết tội tuyên truyền chống nhà nước và nhận các mức án 11 và 15 năm tù. Sự ḱm kẹp ngày càng tăng đối với giới bất đồng chính kiến này một phần có thể dựa vào một đơn vị mạng quân sự đặc biệt, được gọi là Lực lượng Đặc nhiệm 47, từ năm 2018 đă nhắm vào những lời chỉ trích trên mạng.
Ông Nguyễn Khắc Giang, nhà nghiên cứu Việt Nam học tại Đại học Victoria, Wellington, giải thích: “Hầu hết những người bị bắt là nhà văn và nhà hoạt động sử dụng mạng xă hội - đặc biệt là Facebook - làm nền tảng.
"T́nh h́nh sẽ trở nên khó khăn hơn đối với những người chỉ trích v́ chính phủ dường như quyết tâm trấn áp bất kỳ dấu hiệu nào của hoạt động trực tuyến."
Vậy ai sẽ nắm quyền lănh đạo?
Trong bốn công việc hàng đầu, Tổng Bí thư là công việc quan trọng nhất.
Hiện người đang giữ công việc đó là ông Nguyễn Phú Trọng 76 tuổi. Anh ấy đang phục vụ nhiệm kỳ thứ hai của ḿnh và đă ở đại hội lần trước cần được miễn giới hạn độ tuổi b́nh thường là 65.
Điều đó sẽ khiến anh ta khó có khả năng tái tranh cử - nhưng ngày càng có nhiều suy đoán rằng anh ta có thể sẽ được miễn trừ mới cho độ tuổi của ḿnh và phá vỡ giới hạn hai nhiệm kỳ. Sau đó, anh ấy có thể ở trên đỉnh cao.
Ông Trọng được biết đến với cuộc chiến chống tham nhũng "rực lửa" được phát động vào năm 2016, khiến nhiều quan chức cấp cao trong đó có một ủy viên Bộ Chính trị bị đưa vào tù.
Tuy nhiên, nếu không, những ứng cử viên chính để kế nhiệm ông là Trần Quốc Vượng, người có thâm niên trong đảng và đương kim Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, người đă chèo lái thành công nền kinh tế Việt Nam vượt qua đại dịch.
Nhưng đừng mong đợi bất kỳ sự khác biệt rơ rệt nào giữa ba số liệu đó. Ông Nguyễn Khắc Giang giải thích: “Việt Nam là một chế độ chuyên chế được thể chế hóa cao - các quyết định chính được đưa ra dựa trên sự đồng thuận của tất cả các nhà lănh đạo.
Có những thách thức nào với CSVN?
Ban lănh đạo mới sẽ phải xem xét giai đoạn quan trọng trong 5 năm tới. Đại dịch toàn cầu dự kiến sẽ kéo phần lớn thế giới vào suy thoái và Việt Nam sẽ cố gắng duy tŕ tốc độ tăng trưởng của ḿnh.
Chỉ vào cuối năm ngoái, mục tiêu tăng trưởng cho năm 2021 đă được đặt ra ở mức 6,5% đầy tham vọng. Vào năm 2020, tốc độ này đă giảm xuống c̣n 2,9%, mức thấp nhất trong hơn 30 năm - nhưng quốc gia này vẫn đang làm tốt hơn hầu hết các quốc gia c̣n lại trên thế giới.
Tăng trưởng chậm hơn của năm ngoái tất nhiên phần lớn là do đại dịch và có vẻ như chắc chắn rằng sự tăng trưởng của năm 2021 sẽ lại bị ḱm hăm bởi virus.
Việt Nam sẽ tiếp tục t́m kiếm sự cân bằng kinh tế và địa chính trị giữa Trung Quốc và Mỹ.
Lập trường hiếu chiến của Trung Quốc được cho là sẽ thúc đẩy Hà Nội tiếp tục hướng về Mỹ. Và nếu xung đột thương mại giữa Washington và Bắc Kinh tiếp tục, Việt Nam có khả năng cũng sẽ tiếp tục thu được lợi nhuận từ đó.
@ BBC News.com
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
