Nam nhạc sĩ Đức Huy chia sẻ rằng, gia đ́nh chúng tôi nhắc nhở nhau từng điều nhỏ nhất hàng ngày. Sống với tôi, giờ vợ suy nghĩ trước tuổi của ḿnh. Chúng tôi không c̣n nhiều nhu cầu ganh đua trong cuộc sống xối xả* này nữa, và không có ǵ nhiều để khoe nhưng tôi luôn sung sướng, hạnh phúc với những ǵ ḿnh đang có.
- Đi qua 75 mùa xuân, xuân 2021 trong anh có c̣n đặc biệt?
Ô, mùa xuân là thời gian đặc biệt, năng lượng của vạn vật xung thiên. Gia đ́nh tôi đang chuẩn bị đón xuân đây. Cây đào trong góc nhà đă vừa nở hoa rất đẹp. Sáng nào, chúng tôi cũng ngồi nh́n hoa nở. Chiều đến, Thư đón các con đi học về, chúng lại reo mừng khi gặp ba. Chỉ vậy thôi, ḷng tôi như đă rộn ră mùa xuân! Với tôi, xuân không phải là sự đợi chờ đến một thời điểm đă định ta mới dọn dẹp nhà cửa, ăn bánh chưng, mặc áo mới và mang tâm hồn tươi vui như Tết.
Tôi không có ǵ nhiều để khoe nhưng tôi luôn sung sướng, hạnh phúc với những ǵ ḿnh đang có. Tôi nh́n cành đào đâm chồi, đàn cá bơi trong bể, thầm tri ân sự sống đang hiện diện ở đây trong và quanh tôi, và tôi c̣n đủ minh mẫn, khỏe khoắn để nhận ra điều đó.
Gia đ́nh chúng tôi nhắc nhở nhau từng điều nhỏ nhất hàng ngày. Sống với tôi, giờ Thư suy nghĩ trước tuổi của ḿnh. Chúng tôi không c̣n nhiều nhu cầu ganh đua trong cuộc sống xối xả* này nữa. Thư giúp tôi rất nhiều trong việc quân b́nh với cuộc sống chậm lại, nhận biết rơ được ḿnh là ai, đang ở đâu.
Tôi nghĩ rằng tôi đang ở vị trí đúng nhất của đời ḿnh. Tôi đón xuân trong niềm hân hoan tươi trẻ cùng gia đ́nh. Chúng tôi đặt may áo mới, sửa soạn chụp bộ h́nh, cả nhà mặc áo dài truyền thống màu vàng, mua đồ chơi cho các bé và thể hiện những lời hứa nho nhỏ với nhau. Chúng tôi tự tạo những mini-xuân, mỗi ngày đều là một mini-xuân. Sáng hôm nay, mini-xuân của tôi là gặp bạn, và bạn cười nhiều lần rồi đấy nhé! Tôi xin nhận năng lượng tươi vui đó. Cảm ơn bạn.
- Những mùa xuân xưa khi anh ở Mỹ có ǵ đáng nhớ?
Hơn 40 năm ở Mỹ như một cuốn tạp chí, tôi có thể nhớ cảm giác ḿnh lật từng trang nhưng không thể nhớ chúng viết ǵ. Song có lẽ, hơn 40 mùa xuân ấy, tôi chỉ ăn Tết cho có. Tết Âm lịch ở Mỹ chỉ dành cho thiểu số. Tôi ở trong cộng đồng người Việt ở Mỹ, sống gần nhau, có nhà ăn Tết sớm, nhà muộn. Ngày Tết, người ta bày những gian hàng ở hội chợ rất “gọi là”.
Vui th́ có vui nhưng trong thâm tâm, tôi chấp nhận rằng đây không phải là quê hương. Đại khái là tôi bằng ḷng, ít hay nhiều cũng được. Hồi 5 - 6 tuổi ở Việt Nam, tôi nhớ nhất pháo Tết. Mùi pháo đặc trưng, tiếng pháo nổ gịn như in vào tâm trí tôi, không quên được. Câu: Tôi yêu hương vị Tết ngày xưa (ca khúc Và tôi cũng yêu em – PV) chính xác là mùi pháo Tết. Năm tôi 15 – 16 tuổi, người ta cấm đốt pháo Tết. Với những đứa trẻ như chúng tôi, Tết mà không đốt pháo th́ thiếu, lén đốt th́ không sướng. Pháo chỉ sướng khi cả nước cùng đốt.
- Mùa xuân nào thiếu thốn của anh?
Câu hỏi này khá khó với ông già 74 tuổi như tôi. Nó giống như câu: Anh ưng ư ca khúc nào nhất trong các sáng tác của ḿnh?, làm sao tôi nhớ xuể! Xuân 2021 là mùa xuân sung túc và hạnh phúc nhất của tôi. Tôi cũng có vài mùa xuân thiếu thốn nhưng có lẽ không đủ thiếu thốn để lưu vào bộ nhớ. Kư ức trong tôi đều là những mùa xuân đẹp. Ngay cả khi ấy, mùa xuân có thể không đẹp th́ trí năo chúng ta cũng có xu hướng tô hồng dĩ văng. Điều này tốt hơn nhiều so với việc chúng ta cứ bóc vết thương cũ ra để có cớ nhắc lại những thương đau.
- Gia đ́nh anh năm nay đón Tết ra sao?
Gia đ́nh tôi có lệ ở nhà trong dịp Tết hoặc các ngày lễ lớn v́ không muốn chen chúc, đường sá kẹt xe, dịch vụ hạn chế. Năm nay, có thể chúng tôi không về quê vợ thăm họ hàng. Mấy cháu nhà tôi có vài người bạn thân quanh đây, chúng tôi định tổ chức cho mấy cháu họp mặt cũng vui.
Việc tôi vào bếp nấu ăn hay gia đ́nh chăm sóc lẫn nhau ngày Tết không có ǵ khác mọi ngày. Tôi thường nấu thịt kho trứng cút mà các cháu thích. Tôi có mối quen trên Gia Lai, thịt heo của họ ngon tuyệt. Kho một nồi thịt ngon với trứng cút đâu cần đợi Tết? Bánh chưng cũng vậy, tôi không thiếu mối bánh ngon. Quan trọng nhất là cái tâm của chính chúng ta. Tết có mặt ở đây nhưng liệu ta có mặt ở đây cho Tết hay không?
Từ cửa sổ pḥng tôi có thể nh́n ra hoàng hôn rất đẹp mỗi ngày. Khoảng 17h20 mỗi chiều, tôi thành thói quen như một nghi lễ nhỏ là gọi vợ con cùng đứng ngắm. Hoàng hôn xuống thật đẹp nhưng cũng thật chậm. Tôi có gửi đến vợ tôi một lời nhắn: Ba cũng như hoàng hôn, đang từ từ đi xuống chân trời. Ngay cả khi đang đi xuống, Ba vẫn là một hoàng hôn đẹp. Mẹ hăy chấp nhận rằng tới một lúc nào đó, Ba sẽ lặn xuống, khuất mất khỏi chân trời, và chỉ c̣n lại một khoảng tối mà thôi. Đó là Ba đang chuyển hóa sang một ngày mới. Nếu một ngày dậy sớm, Mẹ sẽ thấy Ba trong ánh nắng b́nh minh.
- Anh nói điều này với chị từ bây giờ rồi sao?
Có lần, bé nhỏ của tôi ngây thơ hỏi: Ba sẽ chết trước mẹ đúng không? Tôi đáp rằng: Đúng rồi con, ba sanh trước mẹ lâu lắm nên chết trước là chắc rồi con yêu! Nhưng này con, trên đời này ai rồi chẳng chết đi? Ai cũng chẳng thể sống măi được.
- Những ngày đầu năm mới chúng ta đề cập về cái chết, liệu có hơi bi quan chăng?
Người quen của tôi bên Mỹ qua đời khá nhiều v́ bệnh tật, tuổi già, trầm cảm, bế tắc… Tôi chấp nhận chúng như sự thật, như một phần tất yếu của cuộc sống. Chúng ta ai chẳng chết, chỉ là khác nhau ngày giờ, nơi chốn và chết như thế nào thôi. Tôi nghĩ ta không nhất thiết phải né tránh sự thật. Chúng ta nói nhiều về nó sẽ thấy b́nh thường.
- Anh chuẩn bị ǵ để có lỡ ra đi cũng đỡ nặng ḷng lo cho vợ con?
Với cương vị người cha, tôi đang làm tất cả những ǵ có thể để chuẩn bị cho tương lai của 2 đứa bé. Tôi tin rằng các con tôi lớn lên trên nền tảng của sự yêu thương sẽ có niềm tin và hiểu biết về cuộc đời vô thường này. Chúng ta luôn mong ước điều tốt đẹp nhất nhưng không biết trước cái ǵ sẽ xảy ra. V́ vậy, tốt nhất chúng ta sống trọn vẹn từng ngày với nhau trong t́nh yêu thương và sự quan tâm đến hạnh phúc và an vui của những người ḿnh yêu quư.
Tôi có cách nh́n riêng với sự ra đi. Đến bây giờ, tôi không hề nghĩ Chí Tài đă chết. Cậu ấy chỉ chuyển hóa. Làm sao một nguồn năng lượng tồn tại sống động như thế lại có thể biến mất tuyệt đối? Chẳng qua, chúng ta xem việc đặt họ vào quan tài, chôn cất hoặc hỏa táng là sự chấm dứt. Nhưng chẳng có ǵ chấm dứt ở đây cả.
Sự hiện hữu chỉ tiếp tục cuộc hành tŕnh về nguồn, đang chuyển hóa từ dạng năng lượng này sang dạng năng lượng khác mà trí năng và nhữ*ng dụng cụ đo lường c̣n thô thiển của khoa học hiện đại chưa thể nhận ra. Tôi thích câu chuyện về một đám mây sợ chết. Nó chuyển hóa thành mưa, trở thành một phần của ḍng sông, sau đó lại bốc hơi và ngưng tụ thành mây. Làm sao để bạn nói đó là đám mây nào?
Vậy vấn đề ở việc làm sao để chúng ta nói cho người thân của ḿnh rằng: Đừng khóc thương khi tôi ra đi. Được sống là hạnh phúc và hăy nhớ rằng, những ngày sống cùng nhau, chúng ta đă sống trọn vẹn với nhau th́ đừng thương tiếc cái cũ, hăy đón chờ cái mới! Giả dụ trong 7,8 tỷ người, chỉ có mỗi ông Đức Huy phải chết th́ ông ấy đáng được khóc đấy chứ. Đằng này, ai cũng chết như nhau mà. Chúng ta cố đ̣i hỏi cái bất thường, khổ tâm là phải!
- Nh́n lại 2020, anh thấy ǵ và mong ǵ trong năm mới 2021?
Là năm “lịch sử” lớn nhất của tôi. Nó tổng kết tất cả thứ tôi chiêm nghiệm với góc nh́n hoàn toàn mới. Sự sống rất mong manh và quí giá từng giây phút. Chúng ta rất dễ bị tổn thương. Một loại virus bé xíu như Covid-19 lại có thể tấn công loài người không phân biệt giàu nghèo, già trẻ lớn bé, quốc tịch, tôn giáo… Hóa ra, văn minh con người vẫn chưa là ǵ cả. Và chúng ta là một, cùng một lịch tŕnh là duy tŕ sự sống.
Phạm vi nhỏ hơn, dịch bệnh cho tôi thấy phải trân quư và sống cho từng giây phút hiện tại. Nếu tôi không quân b́nh, vợ và con tôi cũng sẽ không quân b́nh, thậm chí phát tán sự không quân b́nh của ḿnh đến những người khác. Hơn bao giờ hết, chúng ta phải nương tựa và biết thương yêu lẫn nhau. Đó là thông điệp lớn nhất là dịch bệnh cho tôi.
Sự hạn chế công việc là rơ ràng nhưng tôi yêu ḿnh hơn, biết rằng tôi đă biết cách và có thể thích ứng với hoàn cảnh mới một cách khá trơn tru như vậy.
Tôi chưa một lần chọn thái độ bi quan. Trong một bài phỏng vấn, người ta hỏi Thư: Khi anh Huy buồn, anh ấy làm ǵ? Nhưng lâu lắm rồi tôi không có khoảnh khắc buồn rầu, lo âu th́ biết trả lời thế nào đây?
Ở tuổi này, tôi trân trọng mọi mối duyên. Tôi không xem cuộc tṛ chuyện này là PR hay công việc. Tôi đă kiếm tiền, kiếm danh cả đời rồi. Ai cũng tham việc nhưng có bao giờ làm hết việc đâu? V́ vậy, tôi cố gắng quân b́nh mọi thứ, không để những bất an kết thành “khối u”, lúc ấy sợ rằng muộn phiền đă đến gơ cửa mất rồi.
Chúng ta đều là những người đi trên dây, ngả sang bên nào cũng không được mà phải luôn quân b́nh. Tôi đă buông bỏ đi nhiều trách móc, giận hờn, bực tức, cuộc đời đă ban cho tôi quá nhiều điều mơ ước. Người ta hay nói: Làm người khó quá. Thực ra, làm người có khó ǵ đâu? Chỉ cần là chính ḿnh mà thôi.