Buổi sáng nọ, nơi góc đổ rác chung của cả khu nhà tự dưng xuất hiện một đôi giày cũ c̣n khá tốt. Giày được đặt trong một cái hộp với tờ giấy có ghi chú, với nét chữ nắn nót "đồ c̣n tốt, ai cần xin cứ tự nhiên".
Sài G̣n – Đường Trần Hưng Đạo năm 1968. (Ảnh: flickr manhhai)
Ở mấy nước tư bản, việc đem bỏ đi đồ dùng c̣n xài tốt không có ǵ lạ lẩm, nhưng cách nhường lại cho người khác sử dụng với tất cả sự ân cần là một cung cách đáng ngưỡng mộ. Đôi giày cũ khi đặt vào hộp, gửi tặng mơ hồ vào cơi nhân gian, được chủ nhân ân cần đi đánh xi lại, mới và đẹp, ai nh́n cũng thấy thú vị.
Vậy mà mấy ngày sau mới có anh Mễ làm nghề đổ rác đến lấy hộp giày đi, rồi để lại chữ
"cám ơn". Đôi giày nằm liên tục mấy ngày ở đấy, v́ những người trong khu nhà chung cư này không ai muốn giành lấy phần của người có hoàn cảnh sống khó khăn hơn ḿnh.
Thỉnh thoảng thấy trong đời có sự ân cần làm lay động ḷng người, làm chợt nhớ về Sài G̣n với tất cả không gian đă từng rất ân cần, ấm áp của nó, một không gian mà giờ đây khi nhắc lại, như một thứ của quư hiếm đang mất dần, phai dần, dư niệm của nhiều thế hệ qua.
Sài G̣n ân cần trong trí nhớ thật đơn giản lạ. Đôi khi chỉ là chuyện người qua đường xin trú mưa được chủ nhà mời vào nhà v́ sợ kẻ lạ bị ướt. Đôi khi v́ một thùng trà đá để trước cửa để giúp cho bá tánh bị lỡ đường có được giải khát lúc trưa hè. Có đi đến tận những thành phố, hỏi thăm đường đi th́ bị tính tiền, mới biết rơ, Sài G̣n đă từng ân cần với thiên hạ như thế nào. Sài G̣n ân cần và vô tư đến mức khi thấy người say nắng ngất xỉu bên đường, không ai biết ai lại cứ xúm vô cạo gió, lấy thuốc cho uống để giúp khách qua đường có đủ sức đi tiếp.
Người dân châm nước cho b́nh trà đá phục vụ miễn phí ở ngă tư Vơ Văn Tần - Nguyễn Thượng Hiền (Ảnh tư liệu)
Mới hôm rồi, may mắn đọc được một câu chuyện của người Sài G̣n mà ḷng thấy mát dịu. Lại thấy thương người đất miền Nam không quen nói trôi chữ, chỉ có tấm ḷng chân thật dể thương lạ kỳ.
Một anh trên Facebook kể rằng anh đi làm thêm kiếm tiền đi học, chạy bàn rửa chén cho một đôi vợ chồng ở Sài G̣n.
Một hôm lỡ tay làm bể hết nguyên chồng tô dĩa, anh lưnh quưnh không biết phải làm sao th́ bất chợt bà chủ chạy vô nh́n thấy.
Bà sững người, chưa kịp la đă dặn:
"Nếu chồng cô có xuống thấy th́ nói tại cô làm bể, chứ không ổng chửi chết!".
Vừa quay lưng th́ ông chủ chạy từ trên lầu xuống, nh́n đống tô dĩa nát bấy mà thất thần, rồi dặn:
"Nếu vợ chú vô hỏi, th́ nói chú làm bể nghe, chứ không bả chửi chết!".
Người làm công đó mang cái kỷ niệm ngọt ngào và xúc động đó kể lại trên nhật kư của ḿnh, làm không biết bao người đọc thấy rưng rưng, tŕu mến.
Sự ân cần là cách mà con người thấu hiểu đời sống, đối đăi bằng tấm ḷng chân thành của ḿnh. Bước đi vài dặm trong một đất nước, có thể thấy rơ sự ân cần cho con người đang ở mức nào.
Việt Nam hôm nay có những thành phố lớn hơn, con người cao sang hơn, đại lộ đi bộ to rộng hơn… nhưng sự xua đuổi người nghèo khó cũng quyết liệt hơn. Sự ân cần như chỉ c̣n trú ngụ loanh quanh với giai cấp dưới, ở những thị dân ít học được thói cao sang.
Nhiều cao ốc được dựng lên, nhưng không mấy cái có lối đi của người khuyết tật. Nhà vệ sinh công cộng tuy xây dựng đắt tiền như tượng đài, nhưng hầu như không có cái nào dành cho phụ nữ có thai hay cho người già yếu.
Trong sự rực rỡ của đất nước này hôm nay, đă chứng kiến sự nhạt phai sự ân cần giữa người với người. Sự chói lọi về chỉ số phát triển vẫn kèm theo khoảng tối đen mù ḷa sau lưng nó.
Người Sài G̣n luôn năng động, hào sảng và luôn chào đón, chấp nhận những cái mới.
Hơn nữa, người Sài G̣n cũng khá dễ chịu, ít chấp nhặt.