Muốn con khỏe mạnh hoặc thành công sau này, cần dạy con biết cách tự chế ngự

Muốn con khỏe mạnh hoặc thành công sau này, cần dạy con biết cách tự chế ngự

Không cần bạn có một đứa hay bảy đứa con, chắc chắn là bậc cha mẹ, bạn đã nếm ‘kinh nghiệm thương đau’ khi Cái Hĩm hay Cu Tí của bạn giở chứng la hét mà người Mỹ gọi là ‘temper tantrum’, một nỗi kinh hoàng thật sự của cha mẹ.

‘Nắng hỏng ưa, mưa chẳng chịu’ là đặc tính của cô cậu hay càu nhàu vòi vĩnh này. “Bản nhạc tantrum’ có nhiều nốt, có thể là từ tiếng khóc nhề nhệ, réo rắt như ‘tiếng vĩ cầm trong sương mù’ đến khóc òa rồi la hét, lăn đùng ra gào, tay đấm, chân đá và… cả đe dọa bằng nín thở nữa!

La hét như thế thường xảy ra từ 1 tuổi đến 3 tuổi, con trai hay gái đều ‘la như nhau’. Có đứa ‘la’ thật đều, có đứa thỉnh thoảng mới trở chứng, có đứa đột nhiên bình thường hiền lành là thế cũng ‘tru tréo’ như sói đồng hoang!

Có nhiều lý do khiến trẻ giở trò ‘quậy hết sức lực’ như thế: nó muốn được người lớn chú ý, mệt mõi, đói bụng, cảm thấy bất an vì bị hăm dọa hoặc đòi món gì yêu thích mà không được như ý.

Chế ngự sự giận dữ (ảnh minh hoạ)

Vào lứa tuổi 2 tuổi, ‘temper tantrum’ là chuyện bình thường, vì khi đó trẻ bắt đầu biết nói rồi. Nó thường hiểu nhiều hơn khả năng phát biểu và vì không ‘phát biểu tình cảm’ như mọi người, nó bèn… hét tướng lên, Các chuyên gia tâm lý nhận thấy khi đứa bé nói bắt dầu thông thạo nó ít la hét kiểu bực mình như thế.

Nhưng kết quả khảo sát mới nhất của tuần báo Time sẽ khiến cha mẹ phải chú ý, nhất là khi con cái có dấu hiệu kéo dài ‘tuổi la hét đến lúc đi học’. Khi không tự kiểm soát được trong lúc còn bé sẽ là chỉ dấu sức khỏe có vấn đề, tình hình tài chính kém cõi và thậm chí có thể phạm pháp khi đã lớn khôn.

Trong một khảo sát trên 1,000 người từ lúc mới sinh cho đến khi được 32 tuổi, các nhà khoa học nhận thấy đứa bé nào ít có khả năng tự kềm chế nhất, sẽ có khả năng cao gấp 3 lần so với những đứa biết kềm chế về sức khỏe có vấn đề khi lớn lên.

Đó là những đứa có khuynh hướng bùng nổ (impulsive) dễ dàng khi bị bất như ý, hay giận hờn, hay bắt lỗi người khác, ít kiên nhẫn, ít phục thiện, hay ganh tị, không có tinh thần đoàn kết, rất ích kỷ và không có sức chú ý lâu.

Những đứa bé này khi thành người lớn, ngoài sức khỏe không tốt, còn có thể nghiện ngập ma túy hay rượu chè, thuốc lá và chỉ kiếm được dưới 20,000 đô la/năm. Thường chúng sẽ là ‘single parent’ (ly dị sống nuôi con một mình) hay thậm chí dễ phạm pháp hơn.

Tuy nhiên các nhà khoa học cho hay cũng có ‘tin mừng’ là cái kỹ thuật tự chế, dù cho trẻ con, vẫn có thể dạy được cho trẻ. Trong báo cáo nói trên, các đứa bé nào thành công trong việc tự chế các bùng nổ cảm xúc, sau này lớn lên ít bị rối loạn sức khỏe hơn và ít phạm tội hơn so với những đứa cứ ‘thả giàn la hét’.

Vì thế nếu gia đình và học đường biết can thiệp đúng cách để dạy các cháu biết tự điều tiết cảm xúc (self-regulate) sớm sủa có thể cho ra kết quả tốt đẹp là sau này chúng trở thành những công dân lương thiện, có sức khỏe khá tốt và khá thành công trên đường đời.

Chỉ đi báo động với bác sĩ chuyên khoa nhờ giúp đỡ nếu như con cái tỏ ra thái quá như tự gây cho mình và những người thân các vết thương khi cắn xé đấm đá, tình trạng tantrum diễn ra thường xuyên hay tình trạng ‘làm mình làm mẩy’ này khiến cha mẹ cảm thấy bất lực và bất an, đồng thời trẻ không còn biết tự tin ở chốn công cộng.

Hồng Quang/Calitodaynews
(theo Time và KidsHealth)