Trung Quốc giống như "gã găng tơ" trên tay vung vẩy xấp tiền 100 USD, luôn khoe khoang sự giàu có và tiêu tiền như nước, nhưng số dư ngân hàng lại không tương xứng.
Ánh sáng Vành đai và Con đường chợt tắt?
Từ cách đây 6 năm, những người theo dõi Trung Quốc đã dự báo nguồn lực của nước này đang gặp nguy hiểm. Các khoản vay quá cao và các dự án lớn công bố trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) đang vượt quá khả năng tài chính của Bắc Kinh.
Một báo cáo của AidData cho thấy, Trung Quốc đã cho vay 843 tỷ USD để tài trợ hơn 13.000 dự án cho 165 quốc gia trong vòng 18 năm. Sau quãng thời gian Covid-19 kéo dài, chuỗi ngày vinh quang của BRI đã kết thúc, theo The Diplomat.
Nhìn từ xa, sự trỗi dậy trên mọi mặt trận hiện nay của Trung Quốc tạo ấn tượng về một cường quốc đang trỗi dậy.
Bắc Kinh có những giao tranh biên giới với Ấn Độ, quân sự hóa vùng biển khu vực, gây sức ép với Đài Loan, đối đầu với Nhật Bản - tất cả diễn ra trong lúc nước này vất cả chống đỡ dịch bệnh.
Đồng thời, Trung Quốc đang đầu tư hàng tỷ USD trong nỗ lực thống trị các công nghệ mới nổi như trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử và chất bán dẫn tiên tiến.
Sáng kiến Vành đai và Con đường, chương trình trị giá 1 nghìn tỷ USD nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông cho một thế giới lấy Trung Quốc làm trung tâm rõ ràng là một gánh nặng.
Điều hành một đế chế siêu cường toàn cầu là một công việc kinh doanh tốn kém. Mỹ vẫn được biết đến là quốc gia chi tiêu quốc phòng hơn cả 10 quốc gia xếp sau cộng lại, nhưng chừng đó vẫn bị coi là chưa đủ cho vai trò siêu cường toàn cầu của nước này.
Nếu Mỹ - một nền kinh tế lớn hơn Trung Quốc khoảng 50% và GDP đầu người cao hơn sáu lần - không đủ khả năng duy trì vị thế siêu cường toàn cầu, thì làm sao Trung Quốc có thể đủ khả năng làm tốt điều đó?
Câu trả lời đơn giản là không thể. Ngay cả trước khi dịch bệnh tấn công, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đã chậm lại từ tốc độ hai con số vào đầu những năm 2000 xuống còn 6,1% vào năm 2019.
Thậm chí con số này còn đang bị cho là bị phóng đại lên trung bình 1,7% mỗi năm.
Vấn đề tài chính của Trung Quốc thể hiện rõ ràng hơn trong ngân sách quân sự. Các phân tích từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho thấy chi tiêu quốc phòng thực sự của Trung Quốc có thể đã giảm theo điều kiện thực tế trong năm 2020.
Tốc độ gia tăng các hoạt động quân sự gần đây đang gây áp lực nghiêm trọng lên ngân sách.
Không ai rõ nội tình bên trong như thế nào, nhưng có một số bằng chứng cho thấy nhiều chương trình vũ khí lớn của Trung Quốc đang triển khai chậm chạp.
Ví dụ, Trung Quốc được cho là chỉ chế tạo được khoảng 50 máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ năm J-20. Chương trình J-20 dường như đang gặp vấn đề nghiêm trọng về phát triển, hạn chế sản xuất trong tương lai gần.
Con số này là ít ỏi khi so với kho dự trữ 195 chiếc F-22 và 134 chiếc F-35 thế hệ thứ năm của Mỹ, cũng như khả năng tiếp tục sản xuất hàng năm hơn 100 chiếc F-35, bất chấp ảnh hưởng của Covid-19.
Tương tự, Trung Quốc đã từng lên kế hoạch triển khai sáu nhóm tác chiến tàu sân bay giống kiểu Mỹ vào năm 2035. Ngoài tàu sân bay Liêu Ninh cổ điển, Trung Quốc hiện chỉ có một tàu sân bay loại thường tự sản xuất và chiếc thứ hai đang được đóng.
Các kế hoạch cho bốn tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân đã bị trì hoãn vô thời hạn do "những thách thức kỹ thuật và chi phí cao".
Trung Quốc tuyên bố sẽ phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm triển khai trên tàu sân bay. Trong khi đó, các máy bay chiến đấu tàng hình F-35C được tối ưu hóa cho tàu sân bay của Mỹ đã được huấn luyện để triển khai trong năm nay.
Đối đầu với Ấn Độ bằng gậy và đá trên nơi biên giới thì rẻ tiền, nhưng chuẩn bị đối đầu với Mỹ ở Tây Thái Bình Dương thì lại là một kế hoạch rất đắt đỏ.
Tờ Foreign Policy mô tả Trung Quốc giống như "gã găng tơ" trên tay vung vẩy xấp tiền 100 USD, luôn khoe khoang sự giàu có và tiêu tiền như nước, nhưng số dư ngân hàng lại không tương xứng.
Chứng kiến tốc độ tăng trưởng thần kỳ trước đây, nhiều người tin rằng nguồn tài chính của Trung Quốc là vô hạn, có thể đáp ứng mọi tham vọng quân sự chính trị quy mô lớn.
Nhưng chẳng có quốc gia nào có ngân sách không đáy và Trung Quốc đang gần chạm đáy sau những ảnh hưởng của dịch bệnh.
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc có thể cứu vãn phần nào đó tình thế trong nước, nhưng khi cuộc khủng hoảng kết thúc, Mỹ vẫn sẽ là một siêu cường toàn cầu vững chắc, trong khi Bắc Kinh có thể buộc phải đón nhận một tương lai ít tham vọng hơn.
VietBF @ Sưu tầm