Lý do giữ giá trần, bỏ giá sàn vé máy bay

[Romano]

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc giữ quy định về giá trần và bỏ quy định về giá sàn đối với dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa là cần thiết.

Tiếp tục Kỳ họp thứ năm, chiều 23/5, Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề còn có ý kiến khác nhau của Dự thảo Luật Giá (sửa đổi).

Lần đầu tiên với một dự án luật không quá lớn mà báo cáo tiếp thu, giải trình dài tới 112 trang, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình) nhận xét.

Quá trình thảo luận tại Kỳ họp thứ tư, một trong những vấn đề còn kiến khác nhau là giá dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa.

Một số ý kiến cho rằng, không nên áp dụng giá trần vì dịch vụ này chưa thật sự phù hợp tiêu chí Nhà nước định giá, việc này không phù hợp nguyên tắc thị trường. Lý do nữa là, giá trần do cơ quan quản lý Nhà nước quy định trong một số trường hợp thấp hơn chi phí đầu tư.

Việc điều chỉnh giá trần của Nhà nước thường rất chậm, thua lỗ lớn cho doanh nghiệp, làm mất đi nguồn lực, tài nguyên, nguồn thu ngân sách nhà nước. Quy định giá trần, nhưng không có giá tối thiểu dẫn đến việc cạnh tranh không lành mạnh, làm hạn chế kinh doanh phân khúc chất lượng cao, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách (cơ quan thẩm tra dự án luật) Lê Quang Mạnh phản ánh ý kiến đại biểu.

Tuy nhiên, ông Mạnh cho biết quan điểm của Chính phủ là đề nghị giữ quy định giá trần và bỏ quy định về giá sàn đối với vận chuyển hành khách hàng không nội địa.

Đa số đại biểu cũng tán thành việc cần giữ quy định về giá trần; bỏ quy định về giá sàn đối với dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc giữ quy định về giá trần và bỏ quy định về giá sàn đối với dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa là cần thiết, ông Mạnh báo cáo Quốc hội.

Về bỏ giá sàn, ông Mạnh giải thích, trên cơ sở tổng kết Luật Hàng không dân dụng, Bộ Giao thông - Vận tải đề xuất bỏ quy định về giá sàn nhằm tạo cơ chế khuyến khích cạnh tranh, giảm giá dịch vụ, bảo vệ lợi ích người tiêu dùng, nhất là đối tượng có thu nhập thấp được tiếp cận các dịch vụ hàng không; giảm chi phí xã hội, thúc đẩy kinh tế phát triển.

Việc bỏ giá sàn mở cơ hội cho doanh nghiệp cạnh tranh, nhưng hoàn toàn không đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có quyền cạnh tranh không lành mạnh, vì doanh nghiệp có hạ giá bán thì vẫn phải tuân thủ các quy định tại Luật Cạnh tranh.

Về tác động thực tế, thực chất việc bỏ giá sàn không gây tác động đến các doanh nghiệp hàng không do trong các năm qua, giá sàn trong khung giá được quy định bằng 0 (khoản 2 Điều 3 Thông tư số 17/2019/TT-BGTVT) của Bộ Giao thông - Vận tải.

Về tác động đối với thu ngân sách nhà nước, việc bỏ giá sàn sẽ mang lại nhiều cơ hội cho người dân, thúc đẩy phát triển thị trường hàng không nội địa, tạo cạnh tranh sôi động; từ đó, tăng số lượng người dân sử dụng dịch hàng không, góp phần tăng doanh thu, lợi nhuận cho các hãng hàng không, theo đó tăng thu ngân sách nhà nước.

Ông Mạnh cũng giải thích 4 lý do giữ quy định giá trần.

Một, căn cứ điểm d khoản 1 Điều 21 Dự thảo Luật thì dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa đáp ứng các tiêu chí luật định là loại hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, là: “hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, có tính chất độc quyền trong mua bán hoặc có thị trường cạnh tranh hạn chế và ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội, đời sống người dân, hoạt động sản xuất kinh doanh”. Hiện nay, khi xã hội ngày càng phát triển, dịch vụ này là thiết yếu, tác động với phạm vi rất lớn đến đời sống người dân, đến sản xuất - kinh doanh.

Hai, cùng với đề xuất bỏ giá sàn, nếu không quy định giá trần đồng nghĩa với việc Nhà nước bỏ công cụ điều tiết và để doanh nghiệp cung cấp dịch vụ toàn quyền quyết định giá dịch vụ. Các hãng hàng không hoàn toàn có thể đưa ra giá dịch vụ, trong đó có giá vé máy bay ở mức cao, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng, đến sản xuất - kinh doanh, tác động đến xã hội.

Ba, cần phân định rõ vướng mắc do tổ chức thực hiện hay do pháp luật. Theo quy định hiện hành, để bảo đảm tính chủ động, linh hoạt, kịp thời, thẩm quyền điều chỉnh khung giá đã được giao cho Chính phủ. Nếu giá khung giá có thời điểm chưa phù hợp với thực tiễn thì nguyên nhân là do khâu tổ chức thực hiện chưa kịp thời; không phải do quy định của Luật.

Vì vậy, trường hợp nhận thấy giá trần chưa phù hợp thì các đối tượng chịu tác động có quyền đề nghị Chính phủ kịp thời điều chỉnh. Thời gian qua, nhiều hãng hàng không thua lỗ là do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chính là do tác động tiêu cực từ đại dịch Covid-19.

Bốn, việc bỏ quy định về giá trần là vấn đề lớn, thay đổi một chính sách quan trọng và theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải được đánh giá tác động kỹ lưỡng; trong khi chưa đánh giá tác động thì chưa đủ căn cứ sửa đổi, ông Mạnh nêu quan điềm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Luật Giá (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 5 này.

Có ý kiến đề nghị cần xem xét mối quan hệ giữa Luật Giá với các quy định tại pháp luật về cạnh tranh, chống bán phá giá khi có hãng hàng không định “mức giá 0 đồng. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích, căn cứ vào hệ thống pháp luật hiện hành thì các chính sách về chống bán phá giá chỉ áp dụng đối với thương mại quốc tế (giữa các quốc gia). Do vậy, không có mối quan hệ với giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa.