Một bóng hồng giữa các bộ đồ lớn - Lê Phan

[florida80]

Nếu chúng ta xem các cuộc họp báo truyền hình hàng ngày của Toán đặc nhiệm về coronavirus của Tòa Bạch Ốc thì hẳn không ai có thể không thấy nổi bật lên giữa những bộ đồ tây đậm màu, luôn có bóng dáng của một tà áo, một chút màu sắc. Bóng hồng đó là Bác sĩ Deborah Birx.

Vào ngày mà bà đứng lên để trình bày cho nhân dân Hoa Kỳ sự thực phũ phàng của những mô hình đại dịch về tương lai, bà đã mặc một bộ đồ kiểu quân sự nhưng kèm theo một cái khăn quàng màu sắc rực rỡ. Bộ đồ nghiêm nghị kiểu quân phục là để nhấn mạnh đến tính chính xác và khoa học của những dự báo mà bà trình bày, nhưng cái khăn quàng khẳng định người trình bày là một phụ nữ, một phụ nữ phi thường.

Đã có lần bà bác sĩ nhưng cũng là một nhà ngoại giao đã vắng mặt trong cuộc họp báo hàng ngày. Bà đã không ở vị trí bình thường, đằng sau bục giảng và bên trái Tổng thống Donald Trump. Hôm đó bà không có mặt với thái độ bình tĩnh, và giải thích những liên hệ nhân quả, hành động của chúng ta về khoảng cách xã hội hôm nay phải vài tuần nữa mới có kết quả. Bà đã không có mặt với sự thẳng thắn nhưng xoa dịu, một khả năng chuyên môn trấn an và đặc biệt lối ăn mặc đã khiến bà khác hẳn các bộ đồ lớn và các quan chức thường đứng quanh bà.

Tối Thứ hai sau đó, bà Birx giải thích là bà hơi bị sốt khi trở về nhà thành ra bà đã nghỉ không đến dự họp báo. Bà đã sử dụng một trong những bộ thử nghiệm khó tìm và đã thử âm tính. Khi bà giải thích điều này cho nhóm nhà báo nhỏ tụ tập, tổng thống đã vội bước xa ra với một nụ cười gượng gạo khi bà nhắc đến bị sốt. Bà đã phản ứng trước cử chỉ của ông với một cái trợn mắt và một cái vẫy tay, như một người lớn với một đứa trẻ.

Bà Birx không phải là bác sĩ duy nhất thường xuyên xuất hiện trước ống kính truyền hình. Bác sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Nghiên cứu Quốc gia về Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm, cũng thường xuất hiện. Nhà miễn dịch học tóc bạc đeo mắt kính thường đứng cạnh Bác sĩ Birx. Cộng đồng y khoa đã có một liên hệ sóng gió với vị tổng thống dễ đụng chạm vốn thường thích tạo ra thực tế của riêng ông thay vì đối phó với những thực tế dựa trên dữ liệu. Bác sĩ Fauci đưa ra những dữ liệu không thêu dệt và giữ niềm tin là chúng sẽ có thể vượt trên chính trị. Bác sĩ Birx ít nhất công nhận là đôi khi cử tọa cần một chút khuyến khích để ‘nuốt’ sự thực.

Trong hai bác sĩ, ông Fauci quen thuộc với công chúng hơn. Sau sáu đời tổng thống, ông đã nổi tiếng nói ngôn ngữ của khoa học chứ không phải đoán mò. Ông có thể khá ngoại giao –trừ một số phỏng vấn trong giai đoạn khủng hoảng đại dịch này khi ông tỏ ra hơi bực mình. Ông nghiêm chỉnh nhưng không bi quan.

Ngược lại, Bác sĩ Birx tỏ ra nhanh nhẹn hơn trong việc đối phó với phản ứng tình cảm của con người. Bà làm vậy qua cái gật đầu khuyến khích và cánh tay mở rộng. Nếu có ngầm ý trong cử chỉ của bà, đó là “Ráng lên. Quý vị có thể làm được. Tôi đặt niềm tin vào quý vị.”

Giọng của bà thường nhẹ nhàng nhưng vững chãi. Với khả năng của một nhà ngoại giao, bà có tài sử dụng điều mà các nhà ngoại giao gọi là ‘vũ khí mềm’ –cái nghệ thuật khiến người ta làm điều mình muốn họ làm nhưng lại để cho người ta nghĩ đó thực sự là sáng kiến tuyệt vời của họ. Bà nổi bật trên sân khấu đầy những bộ đồ tây lớn: Phụ nữ vốn là thiểu số trong những cuộc trình diễn tập thể này. Nhưng bà cũng nổi bật vì lối ăn mặc của bà.

Bà Birx không ăn mặc như là một nữ chính trị gia trong những bộ suit cứng ngắc với những món nữ trang nổi bật. Bà không mặc những bộ áo ‘quyền lực’, những bộ áo thon gọn nhưng cứng cỏi vốn là một phần của bộ đồ ‘chuyên nghiệp’ của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi. Bà không xuất hiện mặc áo choàng trắng của các bác sĩ như là bà đang tìm cách đo nhiệt độ tập thể cho toàn quốc gia. Thời trang của bà cổ điển nhưng đầy nữ tính với luôn điểm một cái khăn quàng bằng lụa nhiều màu sắc. Trông bà rõ ràng là một phụ nữ trí thức, màu sắc không rực rỡ, chỉ điểm xuyết một. Bà không bao giờ có thể tả là mờ nhạt hay chìm trong đám đông. Nhưng bà cũng không trông như là một cái máy, hay là một nhà khoa học chìm đắm trong thống kê và mô hình vi tính. Và qua sự việc đó, bà đã đưa ra một nhắc nhở kín đáo nhưng quan trọng cho mọi người là tuy cuộc khủng hoảng này rất trầm trọng và gặp gỡ khó khăn, chúng ta vẫn còn là con người. Đừng bỏ quên bản chất con người. Đừng quên mình là ai.

Lối chưng diện của bà có thể thích ứng mọi nơi. Nó là thời trang của thời multitask, khiêm nhường nhưng sành điêu. Hiện đại nhưng không chạy theo thời trang. Nó bộc lộ khả năng và sự đáng tin cậy. Lối ăn mặc của bà không phải là để nói lên quyền lực. Nó làm chúng ta nhớ đến hình ảnh của một bà y tá ở bệnh xá nhà trường hơn là một siêu anh hùng. Một sự cương quyết nghiêm chỉnh sẽ giúp chúng ta ra khỏi được đại dịch chứ không phải khoe khoang. Những anh hùng trong cuộc chiến này đeo kiếng trắng hay choàng khăn lụa.

Điều này không có nghĩa là Bác sĩ Birx không có ảnh hưởng quan trọng. Bà chỉ không khoe khoang cho toàn thế giới thấy. Tiết lộ nó ra, trên thực tế, sẽ làm giảm ảnh hưởng đó.

Thời trang của Bác sĩ Birx cho chúng ta sự khôn khéo của bà. Trong khi những cuộc họp báo toàn là những ông mặc đồ lớn hay đồng phục –loại những người vốn rất giỏi làm ra cái bộ đầy khả năng- Bác sĩ Birx làm cho người ta có cảm tưởng là bà là người sẽ tiến vào dùng khăn ướt chậm trán cho bệnh nhân đang sốt nặng trong khi mọi người khác vội rút ra. (Và rồi bà rửa tay và tự cô lập).

Bác sĩ Birx đứng trên bục như là một phần của toán của tổng thống, nhưng thời trang của bà đã làm bà khác hẳn. Bà thỉnh thoảng nói đến tổng thống, nhưng không phải lúc nào cũng nhắc đến như các viên chức khác. Bà giữ khoảng cách. Bà là một phần của thế giới của tổng thống nhưng bà vẫn là một đơn vị độc đáo. Khi bà nói nó không có tính chính trị. Nó tất cả đều về dữ liệu, dữ liệu, dữ liệu.

Khi những buổi họp báo kéo dài quá thời gian một tiếng đồng hồ, tổng thống đôi khi nói lan man, sự chú ý của người xem truyền hình đâm tập trung vào bà Birx. Bà đứng yên lặng và hoàn toàn trầm tĩnh. Chỉ dấu duy nhất của của sự khó chịu là cặp mắt chớp chớp trong khi bà nhìn thẳng như là vào khoảng không.

Bà đã trở thành một hình ảnh của khả năng, thông minh, và nhờ vậy là một sự trấn an. Một hình ảnh được gợi lên bởi những bộ quần áo, dữ liệu và thống kê.

Lê Phan
(theo Washington Post)
Apr 2020