Nói về chiến tranh đă để lại quá nhiều đau thương th́ kể không hết. Bà Nguyệt ôm đau buồn mà mất sớm, trước 24 năm khi đứa con gái lạc nhà t́m thấy cha. Bà mất khi tâm nguyện t́m lại bé Nga năm xưa chưa viên thành…
Cây cầu găy và phút buông tay chia cắt nửa thế kỷ
Đầu tháng 4/1975, ông Bùi Văn Tường dẫn vợ con di tản theo Quốc lộ 1 từ Nha Trang về hướng Tháp Chàm. Vợ ông, bà Ngô Thị Thu Nguyệt, là tiểu thư con gái phó giám đốc Thảo Cầm Viên Sài G̣n, dắt theo con gái nhỏ.
Chị Nga và ba mẹ thời c̣n trẻ.
Thời điểm này ở Ba Ng̣i, Cam Ranh cực kỳ hỗn loạn, những trận bom phá hủy cầu đường liên tục nă xuống. Cầu Trà Long cũng bị đánh sập, được đặt tên là cầu găy.
Trong hỗn loạn, bà Nguyệt không thể đi qua cầu găy. Gặp một người đàn ông đi xe Honda 67, ngỏ ư chở bé Nga qua sông giùm cho, bà để con lên xe rồi bơi theo sau. Bơi qua đến bờ sông bên kia th́ không c̣n thấy con đâu, người đàn ông kia cũng mất dạng...
Ông Tường đi qua cây cầu găy, không hề biết con gái ḿnh vừa lạc ở đó. Chỉ khi về đến nhà ở Phan Rang, gặp vợ vừa quá giang xe về đến nơi, ông mới hay tin bà Nguyệt làm lạc mất con gái.
Cầu Trà Long - nơi một cái buông tay thay đổi số phận của cả gia đ́nh.
Ông bà sốt ruột đi t́m, chờ đến khi chính quyền cách mạng tiếp quản th́ lên tŕnh báo, xin ra Nha Trang đi t́m con. “Hơn chục ngày sau tôi đi t́m, hỏi chỗ này chỗ kia xem có ai nuôi con nuôi không, rồi thời gian trôi, tôi nghĩ con tôi chết rồi. Tôi nhớ con bé tóc dợn dợn, mập, thấp thấp. Tôi t́m hỏi hàng ngàn, hàng trăm người mà không ai thấy…”, xúc động, ông Tường nhớ lại.
Hiện tại, ông Tường sống ở phường Bảo An, thành phố Phan Rang Tháp Chàm, Ninh Thuận, cách nơi lạc con 50km.
Đứa trẻ lạc nhà được cưu mang
Gia đ́nh cụ Lưu Địch có 6 người con, 5 gái 1 trai, đă sống lâu đời tại Ba Ng̣i, cách cây cầu găy không xa. Mấy tuần lễ quân Việt Nam cộng ḥa liên tục ném bom khu vực Ba Ng̣i, người dân chạy trốn, di tản gần hết. Chị Thiện, một trong những người con của cụ Địch đi bộ qua cầu đến nhà d́ trú ẩn.
Chị gặp một người bạn cũng tới đó, dẫn theo một đứa bé đi lạc. Em bé đó chính là Bùi Thị Nga, năm ấy 6 tuổi. “Em Nga dễ thương vô cùng, nh́n là cưng liền. Khả năng là gia đ́nh cũng khá giả v́ Nga khi đó mặc áo đầm. tóc cắt kiểu bum bê, mà tóc nhiều lắm.
Tôi hỏi th́ bạn kể là lượm em Nga ở chợ Ba Ng̣i, ngay bến xe Phan Rang. Nó nói là Nga đứng một ḿnh bên đường, khóc thét như kiểu đang t́m cha mẹ. Ngay gần đó có một chiếc xe Jeep có ông lính bị bom chết. Xung quanh bom đạn dữ lắm. Nó thấy tội nghiệp nên dắt Nga theo.
Không biết con bé là người ở đâu tới, nếu là người ở Ba Ng̣i th́ chúng tôi biết liền. Tôi ở nhà d́ mấy bữa trốn bom rồi đem Nga về nhà nuôi. Gia đ́nh tôi đủ khả năng nuôi, không nghĩ ngợi ǵ hết.”.
Năm đó ông Lưu Địch và bà Bùi Thị Bảy đă trên dưới 60, nhận nuôi chỉ v́ t́nh thương với đứa trẻ lạc nhà và với bậc cha mẹ của đứa trẻ mà ông bà không biết mặt. Bé Nga gọi ông Địch, bà Bảy là ngoại, gọi các con ông bà là anh chị.
Từ khi gia đ́nh nhận nuôi bé Nga, cũng có mấy người đến nhận nhưng Nga không chịu, nói: “Con ở với ngoại à. Đó không phải ba mẹ con. Chừng nào ba mẹ thật đón về th́ con nhận.”.
Theo kư ức của chị Thiện, bé Nga khi đó nhớ tên ḿnh, nói rằng ba tên Tường, mặc đồ lính có rằn ri, mẹ tên Nguyệt làm tóc xoăn, có sơn móng tay, nhà có đèn nhấp nháy. Nga cũng nhớ là được chở bằng xe Honda 67 qua cây cầu găy nhưng lại nghĩ là ba chở ḿnh trên xe đó. Cô bé 6 tuổi năm ấy cứ băn khoăn măi, không hiểu sao ba lại để ḿnh ở đầu cầu rồi đi mất...
Gia đ́nh thương bé Nga lắm. Nga được ngoại cho đi học nhưng học không vào. Chị không muốn học lên v́ trong thâm tâm luôn áy náy ngoại phải vất vả nuôi ḿnh. Khi gia đ́nh bán đất chia cho các cô con gái, chị Nga cũng được phần y chang. Chị cứ buồn măi v́ chưa kịp báo hiếu, ngoại đă mất. Năm 1978 ông Địch qua đời, năm 2000 bà Bảy cũng mất.
Chị Nga (ngoài cùng bên phải) cùng các chị gái ở gia đ́nh nuôi.
Lớn lên, chị Nga đi làm mành trúc, mành sứ rồi ra Nha Trang ở với chị Thân. Năm 21 tuổi chị lấy chồng, ba mẹ chồng thương chị vô cùng. Chị cũng thương họ, tại từ khi lạc nhà, tới khi đó chị mới được kêu tiếng ba, tiếng má.
Ba mẹ chồng có miếng đất tại Ḥn Xện cũng cho chị, rồi đổi lấy chung cư tại Cồn Giữa. Hai con một trai một gái rất thương mẹ, đă lập gia đ́nh, công việc ổn định. Chị Nga bán nước cũng đủ sống qua ngày.
Ngặt nỗi, chồng chị cũng bỏ chị đi sớm quá. Trong ḷng chị Nga là những nỗi buồn chưa được khỏa lấp, từ ngày chị tuột tay mẹ giữa đường. Nỗi buồn ấy, người ta nói tràn ra cả mắt, v́ chị có nốt ruồi trái bí ngay bọng mắt, nh́n như giọt lệ sầu. Chị Nga không tin tướng số, mà cũng không muốn phá đi, để làm dấu với hy vọng sau này c̣n gặp lại ba mẹ.
Gia đ́nh tan nát sau cuộc phân ly
Lại nói về ba mẹ ruột chị Nga. Sau giải phóng, ông bà đi làm kinh tế mới cách nhà 20km rồi vào Sài G̣n làm mướn. Họ có thêm con trai, sống ở ga Ḥa Hưng, rồi lại về Thị Nghè nhà ông bà ngoại ở ké.
Từ ngày buông tay lạc mất đứa con đầu ḷng, bà Nguyệt chưa bao giờ vực dậy được. Bà không nguôi nhớ bé Nga dù được an ủi khi sinh con thứ hai. Bà rầu rĩ mà lâm bệnh, mất năm 1997, khi mới có 47 tuổi.
Ông Tường ở tuổi 82, đau đáu nỗi buồn lạc con.
Đoạn đời sau của ông Tường c̣n nhiều bất hạnh nữa. Con trai theo bạn bè nghiện ngập, ông xin ba mẹ vợ bán nhà, đưa con về Phan Rang để cứu con. Nhưng sức ông không giữ được, nhà mất, con cũng không từ bỏ, sau này chết trong trại cai nghiện.
Năm 2000, ông Tường trắng tay, cô độc, sống ở căn nhà bỏ không của người ta, bán vé số tự ḿnh mưu sinh. Ông bằng ḷng với cuộc sống nghèo khó, cố sống để mong gặp con. Bao nhiêu biến động xảy ra trong 46 năm xa cách, nhưng ông luôn chấp nhận số phận. Ông viết thư cho chương tŕnh Như chưa hề có cuộc chia ly, mong t́m được núm ruột của ḿnh.
Căn nhà nơi ông sống trong cô quạnh tuổi già.
Sau một thời gian dài t́m kiếm, chương tŕnh đă có manh mối về “bé Nga” của ông Tường. Nghe điện thoại, ông run rẩy hỏi: “Đă có tin tức ǵ về con Nga của tôi chưa? Nó có may mắn không, nó có hạnh phúc không? Nếu có thể gặp con, tôi tưởng như người chết mà sống dậy. Ước vậy chứ tuổi ḿnh càng ngày càng cao, không biết có kịp không…”.
Ngày đoàn tụ: Gặp con như sống lại
46 năm qua, chị Nga chưa từng rời xa nơi chị bị rớt lại. 46 năm, dù đi học, đi làm, lấy chồng hay khi đă thành góa phụ, chị cũng chỉ đi đi lại lại một cung đường Nha Trang - Cam Ranh ấy mà thôi.
Nhiều năm liền, chị tự nghĩ rằng ba mẹ mất rồi nên không đi t́m ḿnh. Đôi khi chị lại linh cảm gia đ́nh ḿnh vẫn c̣n, và thoáng thất vọng nghĩ là cả đời này không t́m thấy nhau nữa. Trong sâu thẳm, chị vẫn muốn là một người có cội có nguồn, chứ không phải là một cô bé bơ vơ giữa chợ, được định danh bằng một tấm giấy khai sinh danh dự.
Giữa năm 2021, sau khi khớp nối thông tin, biết chị Nga là con của ông Tường, chương tŕnh Như chưa hề có cuộc chia ly đă đưa họ về với nhau. Nh́n tấm ảnh bé Nga năm 6 tuổi chụp cùng gia đ́nh cụ Địch, ông bố 82 tuổi bật khóc.
Khóc v́ bé Nga của ông vẫn ở quanh cây cầu Trà Long đó thôi, khóc v́ 46 năm chia cách oan uổng, người ta chỉ ông sai chỗ. Khóc v́ già nửa cuộc đời đă trôi qua, v́ "Bây giờ mà đi gặp con ngoài đường chắc ba không nhận ra, gặp con khi ba c̣n khỏe c̣n sống là ba mừng quá. Mong cho hết dịch để cha con có thể gặp nhau, ôm nhau. Ba tưởng con đă mất rồi, đâu c̣n đến ngày hôm nay.".
Lạc nhau thuở con lên 6, đến khi con thành góa phụ tuổi trung niên, người cha mới gặp lại.
Thời điểm đó, cả Nha Trang và Ninh Thuận đều áp dụng giăn cách xă hội, họ chỉ có thể đoàn tụ qua màn h́nh. Đến tận cuối năm 2021, ba con họ mới thực sự gặp nhau ngoài đời. Chị Nga ̣a vào ṿng tay ba, khóc nức nở.
Sau khi bà Nguyệt và anh Đỏ mất, ông Tường và gia đ́nh bên vợ không c̣n liên lạc ǵ với nhau. Hơn 20 năm, nhân dịp t́m thấy chị Nga, họ mới nối lại tṛ chuyện. Cậu Tư của chị, mừng mừng tủi tủi gọi video call với cháu, hàn huyên những ngày xa cách.
Những kư ức đau buồn về bà Nguyệt được ông Tường nâng niu.
Ông Tư kể, cho đến khi mất, chị gái ông vẫn u ất, buồn đau không ngớt v́ đă làm lạc con. Những năm 2000, từng có một sinh viên Mỹ về Nha Trang t́m gia đ́nh thất lạc tháng 3/1975 ở Cam Ranh. Cậu và d́ chị Nga hay tin, sang tận Mỹ để nhận mặt, nhưng lại thất vọng ra về.
Họ đâu có biết, núm ruột lưu lạc của gia đ́nh vẫn ở Nha Trang ngần ấy năm; trong khi họ canh cánh trong ḷng nỗi đau của chị gái, muốn t́m cháu cho chị được yên nghỉ.
Soha (Nguồn tham khảo: Như chưa hề có cuộc chia ly)