Hiện nay, nhiều người nghĩ rằng thành thật là chịu thiệt. Thực ra, thành thật chẳng những không mất mát mà c̣n làm ăn thịnh vượng hơn.
Có một câu chuyện như thế này: Ngày xưa, người ta tính 1 cân là 16 lạng, nửa cân là 8 lạng, nên có cách nói bên tám lạng đàng nửa cân, ư là ngang ngửa nhau không hơn không kém.
Vào thời mà người xưa c̣n tính theo kiểu 1 cân là 16 lạng ấy, có hai hiệu buôn gạo trên phố Nam ở một huyện nọ, một hiệu buôn tên là Vĩnh Xương, c̣n hiệu buôn kia tên là Phong Dụ. Ông chủ hiệu buôn gạo Phong Dụ thấy thời buổi chiến tranh loạn lạc làm ăn khó khăn nên bèn nảy ra một sáng kiến kiếm thêm tiền. Một hôm, v́ không muốn đám đông ḍm ngó nên ông mời một bậc thầy về cân lượng đến nhà của ḿnh, và nói với bậc thầy ấy rằng: “Phiền bậc thầy chỉnh lại vạch cân sao cho 1 cân là 15 lạng rưỡi, tôi sẽ trả ngài thêm một xâu tiền.”
Chỉ v́ được thêm một xâu tiền mà bậc thầy cân lượng này đă quên đi đạo đức nghề nghiệp, lại c̣n vui vẻ đồng ư. Ông chủ hiệu buôn nói xong th́ để bậc thầy một ḿnh ở lại trong sân để chỉnh cân, c̣n ḿnh thong thả đi ra cửa hàng tiếp tục buôn bán.
Ông chủ hiệu buôn gạo có 4 người con trai, các con đều phụ giúp ông trông coi cửa hàng. Cách đây hai tháng, con trai út cưới vợ là con gái của một thầy giáo trường tư thục.
Cô con dâu mới đang may vá thêu thùa trong pḥng, t́nh cờ nghe được những ǵ cha chồng nói với bậc thầy cân lượng. Sau khi cha chồng đi rồi, cô con dâu trầm ngâm một chút, rồi vội bước nhanh ra khỏi gian pḥng, đến nói với bậc thầy cân lượng rằng: “Cha tôi già rồi chắc có chút lẩm cẩm, vừa năy nhất định nói nhầm. Thỉnh ngài chỉnh 1 cân là 16 lạng rưỡi, tôi sẽ gửi ngài thêm 2 xâu tiền nữa. Nhưng đừng để cha tôi biết nhé".
Vậy là, v́ được thêm 2 xâu tiền nữa mà bậc thầy đă đồng ư với cô con dâu. Chiếc cân với định lượng 1 cân 16 lạng rưỡi rất nhanh được hoàn tất, và bậc thầy cân lượng quả thật cũng không nói với ông chủ hiệu buôn về sự thay đổi này. V́ người chủ hiệu buôn gạo đă nhiều lần nhờ bậc thầy chỉnh sửa cân nên tin tưởng vào tay nghề của ông ấy, chẳng chút do dự, ông chủ bèn mang chiếc cân mới ra cửa hiệu sử dụng ngay trong ngày.
Chẳng bao lâu, việc kinh doanh của hiệu buôn gạo Phong Dụ phát đạt hẳn lên, ngay cả khách quen của hiệu buôn gạo Vĩnh Xương cũng ùn ùn kéo đến, hết người này đến người khác chuyển sang mua gạo ở Phong Dụ.
Qua một thời gian nữa, người ở phố Đông, người ở phố Tây, hầu như ai ai cũng đều bỏ gần t́m xa, từ mọi nẻo đường t́m đến Phong Dụ mua gạo. Lúc này, không cần phải nói, hiệu buôn Vĩnh Xương ở đối diện vô cùng vắng vẻ, nói vui một chút, trước cửa có thể giăng lưới bắt chim cũng c̣n được.
Đến cuối năm, hiệu buôn gạo Phong Dụ làm ăn phát đạt, c̣n hiệu buôn gạo Vĩnh Xương không thể duy tŕ tiếp tục được nữa, đành phải sang nhượng lại cửa hàng cho ông chủ Phong Dụ.
Vào đêm giao thừa, cả gia đ́nh quây quần ăn sủi cảo. Ông chủ hiệu buôn trong ḷng phấn khởi, bèn hỏi đố mọi người, xem ai có thể đoán trúng được bí mật phát tài của ḿnh. Mọi người bàn tán xôn xao, có người cho rằng ông Trời phù hộ, có người cho rằng ông chủ quản lư tốt, có người cho rằng vị trí tốt, có người cho rằng đó là công sức của cả gia đ́nh. Ông chủ cười ha ha và nói: “Tất cả nói sai rồi. Chúng ta dựa vào cái ǵ để phát tài nhỉ? Đó là dựa vào cái cân! Cái cân của chúng ta định lượng 1 cân là 15 lạng rưỡi, cứ 1 cân gạo bán ra th́ thiếu đi nửa lạng, mỗi ngày bán vài trăm đến vài ngh́n cân th́ kiếm được thêm vài trăm đến vài ngh́n quan tiền, ngày ngày tích lũy, tháng tháng tích lũy, dĩ nhiên chúng ta phát tài rồi.”
Sau đó, ông ấy kể lại câu chuyện hồi đầu năm đă trả thêm một xâu tiền để chỉnh lại cái cân cho cả nhà nghe.
Con cháu nghe xong, ngạc nhiên đến mức quên cả ăn sủi cảo. Sau giây phút bất ngờ, cả nhà đều nói ông thật cao minh biết mấy, âm thầm kiếm được rất nhiều tiền, chẳng hề lộ tung tích, ngay cả người trong nhà cũng không hề phát giác ra chuyện này. Ông chủ hiệu buôn đắc ư, vừa cười khà khà, vừa nhàn nhă vuốt râu hết lần này đến lần khác.
Lúc này, cô con dâu thứ tư mới từ từ đứng dậy và thưa với cha chồng rằng: “Con có một chuyện muốn nói với cha, trước khi nói, mong cha hứa tha lỗi cho con ạ.” Đợi cha chồng gật đầu, cô con dâu mới từ tốn kể lại cho gia đ́nh nghe câu chuyện đầu năm đă thêm hai xâu tiền để thay đổi 1 cân thành 16 lạng rưỡi.
Cô nói: “Cha nói đúng, chúng ta kiếm tiền từ cái cân. Cân của chúng ta nhiều hơn nửa lạng, khách hàng biết rằng hiệu buôn chúng ta kinh doanh thật thà và họ đều muốn mua gạo của chúng ta, th́ tất nhiên việc kinh doanh của chúng ta sẽ phát đạt. Mặc dù mỗi cân gạo lăi ít đi một chút, nhưng lợi nhuận sẽ lớn hơn khi chúng ta bán được nhiều hơn. Chúng ta dựa vào sự thành thật mà phát tài ạ".
Mọi người càng kinh ngạc và há hốc, không gian chợt im bặt. Mọi người đưa mắt nh́n nhau, bấy giờ ông chủ hiệu buôn không tin chuyện này là thật, bèn lấy cái cân mà ḿnh bán gạo mỗi ngày ra kiểm tra thử, quả thật 1 cân 16 lạng rưỡi.
Ông ấy ngẩn cả người, không nói một lời nào, chậm răi đi vào pḥng ngủ của ḿnh. Sáng hôm sau, ngay khi cả nhà dùng bữa sáng đầu năm xong, ông chủ hiệu buôn tập hợp cả gia đ́nh lại, rồi chầm chậm tháo ch́a khóa cửa hàng ra khỏi dây thắt lưng và nói: “Ta già rồi, vô dụng rồi. Ta đă nghĩ về chuyện này cả đêm qua, nay quyết định giao lại ch́a khóa cửa hàng cho con dâu thứ tư quản lư, từ nay về sau mọi người đều nghe lời cô ấy đấy!”
Câu chuyện kết thúc thật bất ngờ, tuy nội dung đơn giản nhưng ngụ ư sâu xa, cũng nói lên rằng rằng “thiện hữu thiện báo” là có thật. Mỗi người đều là cán cân, chênh lệch giữa hai nửa lạng ấy, trong ḷng mỗi người thấu tỏ như gương. Chúng ta kinh doanh bất kể ngành nghề ǵ đều phải chú ư đến thật thà, chẳng phải làm người đều nên vậy sao?
VietBF©sưu tập