Là một trong những quốc gia có khí hậu nóng và khó chịu nhất thế giới, người dân đất nước Đông Nam Á này không thể không phụ thuộc vào điều ḥa nhiệt độ.
Khi nhiệt độ tăng vọt lên 37 độ C vào tháng trước, cư dân Singapore có tên Chee Kuan Chew chỉ thấy một lựa chọn duy nhất: hủy bỏ tất cả các kế hoạch và ở trong nhà với máy điều ḥa nhiệt độ.
"Bạn không thể sống thiếu điều ḥa ở Singapore," Chee nói. "Với sức nóng như vậy, đó là điều bất khả thi".
Chàng sinh viên đại học 20 tuổi sống cùng gia đ́nh trong một căn hộ 4 pḥng ngủ ở Ang Mo Kio, một quận sầm uất từng gây chú ư ở thành phố Đông Nam Á này khi nhiệt độ của nó đạt mức cao nhất trong ṿng 40 năm qua trong một đợt nắng nóng gần đây. Rất may, Chee cho biết, nhà anh có 5 máy điều ḥa – mỗi pḥng ngủ có một chiếc và một chiếc lớn hơn ở pḥng khách.
"Tôi đă uống nhiều nước, tắm nước lạnh và bật điều ḥa suốt cả ngày cuối tuần. Đó là cách tôi chống lại cái nóng", Chee nói.
Lựa chọn hít thở trong cái mát lạnh của điều ḥa không phải là điều ǵ vô lư ở Singapore. Nằm cách đường xích đạo khoảng 136 km về phía bắc, quốc đảo này nổi tiếng nóng và ẩm, với nhiệt độ cao kéo dài quanh năm. Loại khí hậu này khiến nó trở thành một trong những quốc gia có số máy điều ḥa nhiệt độ cao nhất trên thế giới, với số lượng điều ḥa trên b́nh quân đầu người cao hơn bất kỳ nước láng giềng Đông Nam Á nào.
Thật vậy, ở Singapore, điều ḥa nhiệt độ gần như đă trở thành một lối sống đặc thù. Một văn pḥng hoặc trung tâm mua sắm mà không có điều ḥa gần như là điều không tưởng; 99% chung cư tư nhân và phần lớn các ṭa nhà công cộng đều được trang bị điều ḥa.
Lư Quang Diệu, cố thủ tướng được coi là "người sáng lập" đất nước Singapore, từng gọi điều ḥa không khí là "phát minh vĩ đại nhất của thế kỷ 20" và ghi nhận nó đă giúp biến ḥn đảo này từ một thuộc địa lạc hậu của Anh trở thành một trong những trung tâm tài chính ưu việt nhất thế giới.
"Không có điều ḥa, bạn chỉ có thể làm việc vào sáng sớm hoặc chiều muộn," ông Lư Quang Diệu từng chia sẻ. "Việc đầu tiên tôi thực thiện khi trở thành Thủ tướng là cho lắp đặt điều ḥa nhiệt độ trong các ṭa nhà làm việc của những cơ quan dân sự."
"Đây là một trong những ch́a khóa tạo nên thành công của chúng tôi," ông nói. Ngày nay, Singapore cũng nằm trong nhóm quốc gia có mức lương b́nh quân đầu người cao hàng đầu.
Dù vậy, việc sử dụng điều ḥa quá nhiều ở Singapore cũng gây ra một rắc rối cho quốc gia này: thời tiết càng nóng, càng nhiều người dùng điều ḥa - càng nhiều người dùng điều ḥa, thời tiết lại càng nóng.
Nghịch lư nóng lên toàn cầu
So với những chiếc ô tô ngốn xăng và những đàn ḅ lớn, máy điều ḥa thường không bị liệt kê vào danh sách những thủ phạm gây nóng lên toàn cầu. Nhưng chúng vẫn là một yếu tố thúc đẩy biến đổi khí hậu.
Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ước tính rằng - nếu không được giảm thiểu - khí thải nhà kính liên quan đến điều ḥa không khí có thể gây ra mức tăng nhiệt độ toàn cầu lên tới 0,5 độ C vào cuối thế kỷ này.
Ảnh hưởng của chúng đối với sự nóng lên toàn cầu là gấp đôi. Thứ nhất, giống như tủ lạnh, nhiều máy điều ḥa nhiệt độ ngày nay sử dụng một loại chất làm mát được gọi là hydrofluorocarbons, hay HFC, là loại khí nhà kính có hại.
Thứ hai, và có lẽ c̣n là vấn đề lớn hơn, máy điều ḥa nhiệt độ có xu hướng sử dụng một lượng lớn điện năng, được tạo ra từ việc đốt cháy nhiên liệu hóa thạch.
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), điều ḥa nhiệt độ và quạt điện chiếm khoảng 10% tổng lượng điện tiêu thụ toàn cầu.
Là một quốc gia tương đối nhỏ, Singapore – với dân số khoảng 5,4 triệu người và diện tích nhỏ hơn một chút so với Thành phố New York – chỉ thải ra một phần nhỏ lượng HFC và nhu cầu điện làm thúc đẩy sự nóng lên toàn cầu.
Ngay cả với mức sử dụng b́nh quân đầu người cao, tổng lượng khí thải của Singapore vẫn thấp hơn so với Nhật Bản và Mỹ - nơi có khoảng 90% hộ gia đ́nh sử dụng điều ḥa nhiệt độ theo WEF.
Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là Singapore sẽ không phải chịu hậu quả khi trái đất nóng lên. Là một quốc gia vốn đă nóng và vẫn đang nóng lên nhanh chóng, Singapore có ít lựa chọn hơn so với một số quốc gia khác trước khi nhiệt độ trở nên không thể chịu đựng được.
Theo dữ liệu chính phủ công bố vào năm 2019, thành phố này đă nóng lên nhanh gấp đôi so với phần c̣n lại của thế giới trong sáu thập kỷ qua. Các quan chức cảnh báo nhiệt độ tối đa hàng ngày cũng có thể đạt mức cao 37 độ C vào năm 2100.
Phá vỡ ṿng lặp
Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết vẫn có nhiều cách để phá vỡ ṿng lặp mâu thuẫn của điều ḥa.
Theo Bản sửa đổi, bổ sung Kigali của Liên hợp quốc, được thống nhất vào năm 2016, nhiều quốc gia đang loại bỏ dần HFC – những chất làm mát có hại được sử dụng trong nhiều máy điều ḥa không khí – và thay thế chúng bằng các lựa chọn thân thiện với khí hậu hơn, chẳng hạn như hydrofluoroolefin hoặc HFO.
Những động thái tương tự đă có tác dụng trong quá khứ. Bản sửa đổi Kigali là bản cập nhật của Nghị định thư Montreal đă giúp loại bỏ dần Chlorofluorocarbons phá hủy tầng ozone, hay CFC, vào những năm 1980.
Các chuyên gia cho biết cũng có nhiều cách để cắt giảm vấn đề thứ hai với máy điều ḥa không khí – chúng sử dụng bao nhiêu năng lượng – bằng cách sử dụng các phương pháp khác để giữ mát.
Radhika Khosla, phó giáo sư tại Trường Doanh nghiệp và Môi trường Smith thuộc Đại học Oxford, đề xuất sử dụng các không gian xanh, bóng mát, các hệ thống nước và hệ thống thông gió thông minh.
"Mặc dù có nhiều trường hợp cần điều ḥa không khí, do sự kết hợp của nhiệt độ nóng và độ ẩm cao, điều quan trọng là luôn cân nhắc các lựa chọn không sử dụng điều ḥa trước thay v́ biến điều ḥa không khí thành giải pháp duy nhất để giảm bớt nhiệt độ quá cao", bà Khosla nói.
"Singapore, với nhiệt độ và độ ẩm cao, có thể làm gương cho các quốc gia khác trong việc xác định, thúc đẩy và nhân rộng các giải pháp làm mát bền vững".
VietBF@Sưu tầm