Trong mấy ngày qua, tin tức từ thủ đô Hoa Thịnh Đốn đă xoay quanh vấn đề các cơ quan t́nh báo Hoa Kỳ từng nhận được những thông tin cho thấy Nga đă thưởng tiền cho lực lượng Taliban mỗi khi chiến binh Taliban giết được lính Mỹ hoặc lính đồng minh Âu Châu tại Afghanistan. Khi các viên chức t́nh báo tường thuật lại cho Tổng Thống Donald Trump biết về những thông tin này, ông đă không làm ǵ hết mà c̣n ém nhẹm tin đó, theo lời kể của các viên chức. Nay Ṭa Bạch Ốc c̣n t́m cách phủ nhận sự việc tổng thống từng được báo cáo về việc Nga có dính líu đến việc thưởng quân Taliban mỗi khi Taliban triệt hạ được lính Mỹ.
Tổng Thống Donald Trump và Tổng Thống Vladimir Putin tại Hội Nghị Thượng Đỉnh APEC được tổ chức tại Đà Nẵng ngày 11 tháng 11, 2017. (Mikhail Klimentyev/ Sputnik/ AFP via Getty Images)
Trong những bài viết mới, tờ The Guardian cho rằng sự việc Tổng Thống Trump không làm ǵ để bảo vệ các chiến sĩ Mỹ là chuyện dễ hiểu, v́ từ bấy lâu nay ông đă cho thấy thái độ xem thường quân đội Hoa Kỳ. C̣n tờ New York Times th́ nêu ra những nguồn tin t́nh báo, tiết lộ về những ngân khoản đă được Nga chuyển cho Taliban để cho thấy bằng chứng Nga đă gián tiếp giết lính Mỹ.
Báo Guardian viết rằng từ trước đến nay Tổng Thống Trump đă không làm được ǵ để bảo vệ lính Mỹ. Đối với Trump, ông luôn luôn xem ḿnh là người ưu tiên hàng đầu, c̣n ai chết mặc ai, không phải chuyện của ông.
Trong thời chiến Việt Nam, ông Trump đă viện lư do gót chân bị gai xương để tránh quân dịch. Trong thời gian tranh cử tổng thống năm 2016, ông đă bày tỏ sự khinh thường đối với Nghị Sĩ John McCain, người từng lái chiến đấu cơ bị bắn rơi ở Bắc Việt và bị cộng sản bắt làm tù binh, hành hạ trong nhà giam Hanoi’s Hilton. Vào năm 2015 Trump nói rằng McCain không phải là người hùng v́ người hùng th́ không để cho đối thủ bắt làm tù binh. Bị xem thường bởi một kẻ tránh quân dịch, hay nói cách khác là trốn lính, không làm nghĩa vụ công dân như Trump th́ một sĩ quan có binh nghiệp oai hùng như ông McCain không thể nào tha thứ. V́ vậy ông McCain đă yêu cầu gia đ́nh không mời Trump đến dự lễ an táng của ông.
Cũng trong mùa tranh cử năm 2016, ông Trump luôn tuyên bố rằng ông sẵn sàng hậu thuẫn quân đội Hoa Kỳ để đánh kẻ thù ở khắp mọi nơi trên thế giới. Trong tháng Sáu này, năm 2020, ông lập lại câu tuyên bố trên trong bài diễn văn trước các sĩ quan mới tốt nghiệp tại trường quân đội West Point.
Thế nhưng những tường tŕnh mới đây cho thấy ông Trump đă bỏ ngoài tai những lời khuyến cáo từ các viên chức t́nh báo, khi họ báo cho ông biết rằng cơ quan t́nh báo quân đội Nga, gọi tắt là GRU, đă rao thưởng cho các chiến binh Taliban để các chiến binh này t́m giết những quân nhân Mỹ và Anh đang chiến đấu tại Afghanistan.
Ban đầu ông Trump không phủ nhận sự việc ông từng được báo cáo về tin t́nh báo nói trên trong tháng Hai năm nay, hoặc có thể sớm hơn nữa trong năm 2019. Thế nhưng khi được hỏi tại sao Trump không làm ǵ hết để bảo vệ mạng sống của người Mỹ, th́ lúc đầu Ṭa Bạch Ốc nói là tin t́nh báo c̣n mơ hồ, chưa đáng tin tưởng. Thế nhưng khi các thông tin khác được nêu ra để chứng minh tin tức t́nh báo rất đáng tin tưởng, th́ Trump lại nói là ông chưa bao giờ được nghe báo cáo. Vậy th́ đâu là câu trả lời của ông?
Từ bấy lâu nay người ta đă nghi ngờ ông Trump luôn luôn t́m cách ve vuốt lănh tụ Vladimir Putin v́ Putin đă “nắm” một cái ǵ đó của Trump khiến cho Trump không thể nào làm trái ư của Putin. Ông Christopher Steele, cựu nhân viên của t́nh báo Anh MI6, nói rằng Putin đă nắm giữ một bí mật về đời tư hoặc về tài chánh của Trump, nên Trump mới nhún nhường trước tổng thống Nga.
Dữ kiện chuyển ngân
Trong khi đó, theo tin của báo New York Times, các phân tích gia đă t́m ra dấu vết chuyển ngân của quân đội Nga dành cho các chiến binh Taliban, để những chiến binh này có thêm động lực diệt lính Mỹ và lính Anh tại Afghanistan.
Những nguồn tin của báo New York Times cho biết các viên chức Mỹ đă lấy được những dữ kiện điện tử cho thấy những món tiền rất lớn được chuyển từ một trương mục thuộc quân đội Nga vào một trương mục thuộc quyền kiểm soát của Taliban. Ba viên chức giấu tên đă tiết lộ tin này với báo NY Times.
Trước đây, qua những lời khai của các tù binh Taliban khi bị tra khảo, t́nh báo Hoa Kỳ đă được nghe về một chương tŕnh thưởng tiền của Nga để giết lính Mỹ. Đến khi có được những dữ kiện chuyển ngân điện tử giữa Nga và Taliban, các viên chức Mỹ mới biết chắc chắn hơn về chương tŕnh thưởng tiền.
Các điều tra viên Mỹ đă xác định danh tính của nhiều người Afghanistan liên quan đến mạng lưới chuyển ngân bí mật của Nga. Các điều tra viên đă biết tên tuổi của một người từng giữ vai tṛ môi giới và phân phát tiền của Nga cho quân Taliban, và người này hiện đang sống tại Nga.
Sự việc Hoa Kỳ lấy được những dữ kiện chuyển ngân đă giúp giải quyết sự tranh luận giữa các cơ quan t́nh báo Hoa Kỳ. Các viên chức từng bất đồng ư kiến về lời khai của các tù b́nh Taliban. Với những con số chuyển ngân giữa các ngân hàng, các viên chức đă có đủ chứng cớ đáng tin cậy để tường tŕnh đến Tổng Thống Trump. Dựa trên các chứng cớ này, có ít nhất hai viên chức đă từng báo cáo cho ông Trump biết về sự việc Nga thưởng Taliban để giết lính Mỹ vào cuối tháng Hai năm nay.
Tại Afghanistan trong tuần này, các viên chức đă tường tŕnh về sự việc bắt giữ nhiều doanh nhân trong sáu tháng qua. Những doanh nhân này đă giữ vai tṛ môi giới giữa cơ quan t́nh báo quân đội Nga GRU với lực lượng Taliban trong một hệ thống chuyển ngân bán chính thức gọi là “hawala.”
Tại nhà của một trong các doanh nhân bị bắt, nhà chức trách đă tịch thu nửa triệu Mỹ kim tiền mặt. Trước đây báo NY Times từngloan tin về sự khám phá món tiền lớn nói trên trong một cuộc hành quân tại Afghanistan. Lúc đó phóng viên chưa biết rơ tại sao trong nhà một thường dân lại có một món tiền lớn như vậy, và tại sao người này bị bắt.
Trước những nguồn tin của báo chí về chương tŕnh thưởng tiền của Nga, các viên chức tại Ṭa Bạch Ốc và Hội Đồng An Ninh Quốc Gia đều tránh đưa ra ư kiến chính thức. Họ chỉ nói những tin tức từ Afghanistan chưa được kiểm chứng.
Trong hai ngày thứ Hai và thứ Ba, trong những cuộc họp riêng biệt, một số dân biểu Cộng Ḥa, dân biểu Dân Chủ, và nghị sĩ Cộng Ḥa đă được mời đến Ṭa Bạch Ốc để nghe tường tŕnh về vụ tiền thưởng giết lính Mỹ. Những người tường tŕnh là những viên chức được ông Trump bổ nhiệm v́ sự trung thành của họ đối với ông. Họ không phải là những viên chức t́nh báo như sự mong đợi của các dân biểu và nghị sĩ.
Điều mà các vị dân cử đang thắc mắc là tại sao ông Trump vẫn nói là ông không hề hay biết ǵ về các tin t́nh báo nói trên mặc dù có chứng cớ ngược lại, và tại sao ông t́m cách gây hoang mang khi tin t́nh báo này được tiết lộ với công chúng.