Chi tiêu quân sự toàn cầu cao kỷ lục

[goodidea]

Chi tiêu quân sự toàn cầu đạt mức kỷ lục 2.440 tỷ USD trong năm 2023, khi loạt xung đột bùng nổ khắp thế giới.

Con số này tăng 6,8% so với năm 2022, tỷ lệ tăng cao nhất kể từ năm 2009, theo báo cáo công bố ngày 22/4 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI). 2.440 tỷ USD là mức chi tiêu quân sự toàn cầu lớn nhất trong một năm được ghi nhận kể từ khi SIPRI thành lập gần 60 năm trước.

2023 cũng là năm đầu tiên chi tiêu quân sự tăng tại tất cả 5 khu vực địa lý, trong đó chi tiêu cho vũ khí, quân sự ở Trung Đông tăng 9%, lên mức 200 tỷ USD. Đây là khu vực có tỷ lệ chi tiêu quân sự trên GDP cao nhất ở mức 4,2%, tiếp đó là châu Âu, châu Phi, châu Á - châu Đại Dương và châu Mỹ.

Hai quốc gia chi tiêu quốc phòng nhiều nhất là Mỹ và Trung Quốc, lần lượt chiếm tỷ lệ 37% và 12% tổng chi tiêu quân sự toàn cầu năm qua. Mức chi cho quân sự của hai nước này tăng 2,3% và 6% so với năm trước đó.

Theo SIPRI, chính phủ Mỹ đã chi thêm 9,4% cho các hoạt động "nghiên cứu, phát triển, thử nghiệm và đánh giá" nhằm giữ vững vị trí dẫn đầu về phát triển công nghệ quốc phòng.

Sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát cuối tháng 2/2022, Mỹ đã chuyển trọng tâm từ các chiến dịch chống nổi dậy và chiến tranh bất đối xứng sang "phát triển các hệ thống vũ khí mới có thể sử dụng trong kịch bản xảy ra xung đột với đối thủ có sức mạnh quân sự tiên tiến".


Pháo tự hành Akatsia Nga khai hôm 3/4. Ảnh: RIA Novosti

Quốc gia đứng thứ hai trong bảng xếp hạng, Trung Quốc, phân bổ khoảng 232 tỷ USD cho quốc phòng trong năm 2023. Bắc Kinh liên tục tăng chi tiêu quân sự trong 29 năm qua, song giai đoạn tăng trưởng lớn nhất là vào những năm 1990 và 2003-2014.

Việc chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc chỉ tăng một chữ số trong năm ngoái phản ánh tác động từ tình hình kinh tế kém đi gần đây của nước này, theo SIPRI.

Xếp sau Mỹ, Trung Quốc lần lượt là Nga, Ấn Độ, Arab Saudi và Anh. Chi tiêu quân sự của Moskva trong năm 2023 cao hơn 24% so với năm 2022 và tăng 57% so với năm 2014. Mức chi này tương đương 5,9% GDP và 16% tổng chi tiêu của chính phủ Nga, những số liệu cao nhất được ghi nhận kể từ năm 1991.

Ukraine là nước có chi tiêu quốc phòng lớn thứ 8 thế giới trong năm 2023, tăng 51% lên mức 64,8 tỷ USD, bằng khoảng 59% Nga. So với năm 2014, chi tiêu quân sự của Kiev đã tăng 1.270%. Viện trợ mà này nhận từ hơn 30 quốc gia cũng được đưa vào số liệu của SIPRI.

Cộng hòa Dân chủ Congo là quốc gia tăng chi tiêu quân sự nhiều nhất năm 2023, ở mức 105%. Nước này đang chìm trong xung đột kéo dài giữa các nhóm nổi dậy, chủ yếu ở các khu vực phía đông. Haiti, quốc gia cũng đang đối mặt với nạn bạo lực băng đảng, xếp thứ hai với mức tăng 78%.

Nan Tian, nhà nghiên cứu cấp cao của SIPRI, cảnh báo việc các nước chạy đua vũ trang sẽ làm tăng nguy cơ xảy ra xung đột ngoài ý muốn.

"Sự gia tăng chưa từng có về chi tiêu quân sự là động thái phản ứng trực tiếp trước tình trạng suy thoái toàn cầu về an ninh và hòa bình", Tian nhận định. "Các nước đang ưu tiên tăng cường sức mạnh quốc phòng, song điều này có nguy cơ tạo ra vòng xoáy đáp trả trong bối cảnh tình hình địa chính trị và an ninh ngày càng biến động".

VietBF@sưu tập