Đài Loan đối phó thế nào nếu bị Trung Quốc đánh chiếm?

[vuitoichat]

Theo như Joseph Henrotin, giám đốc nghiên cứu trung tâm CAPRI, điểm ra ít nhất 5 lợi thế của hòn đảo mà Bắc Kinh luôn coi là một vùng lãnh thổ «bất trị» nhưng «không thể tách rời» của Hoa Lục trong phần trả lời câu hỏi liệu rằng « Đài Loan có thể cầm cự trước sức mạnh của Trung Quốc » hay không.

Đài Loan không ngừng nâng cao khả năng phòng vệ. Ảnh minh họa chụp ngày 23/05/2024 vào lúc Trung Quốc khởi động chiến dịch Liên Kiếm 2024A trắc nghiệm khả năng đánh chiếm Đài Loan. AP - ChiangYing-ying

Bắc Kinh vừa kết thúc chiến dịch Liên Kiếm 2024A và trong hai ngày tập trận 23-24/05/2024 để trắc nghiệm khả năng đánh chiếm Đài Loan, các lực lượng của Trung Quốc gần như vây kín hòn đảo này. Trong trường hợp xảy ra xung đột, Đài Loan có khả năng cầm cự được hay không ? Trên tuyến đầu, Hải Quân có những phương tiện nào và khả năng chiến đấu đến đâu ?

RFI tổng hợp các "giải pháp" qua một số nghiên cứu của trung tâm CAPRI chuyên phân tích và dự báo về rủi ro quân sự, trụ sở tại Paris và của trung tâm tư vấn châu Âu, Thomas More, tại Bruxelles. Các bài viết được tập hợp trong số đặc biệt dành để nói về khả năng phòng thủ của Đài Loan trên tạp chí Défense&Sécurité Internationale DSI tháng 4-5/2024.

Với chưa đầy 24 triệu dân, Đài Loan là một chú lùn bên cạnh ông khổng lồ Trung Quốc về mọi mặt, kể cả quân sự. Hơn nữa cùng với thời gian, hòn đảo này đã đánh mất những lợi thế so sánh so với Hoa Lục cho dù vẫn có một số là chủ bài trong tay cho phép hy vọng tránh được kịch bản xấu nhất, nghĩa là một cuộc xung đột vũ trang với Bắc Kinh.

Không chỉ có giải pháp quân sự

Trong phần trả lời câu hỏi liệu rằng « Đài Loan có thể cầm cự trước sức mạnh của Trung Quốc » hay không, Joseph Henrotin, giám đốc nghiên cứu trung tâm CAPRI, điểm ra ít nhất 5 lợi thế của hòn đảo mà Bắc Kinh luôn coi là một vùng lãnh thổ « bất trị » nhưng « không thể tách rời » của Hoa Lục. Những lợi thế gồm : Mô hình kinh tế « tự lập » của Đài Loan. Trọng lượng của hòn đảo tí hon này trên bàn cờ kinh tế và thương mại thế giới : với dân số bằng 1/3 của cả tỉnh Hồ Bắc –Trung Quốc, Đài Loan là nền kinh tế đứng hạng thứ 21 trên toàn cầu. Lợi thế thứ ba của Đài Loan là vị trí địa hình : không dễ để các lực lượng Trung Quốc đổ bộ lên hòn đảo này. Theo chuyên gia của trung tâm nghiên cứu CAPRI đây là điều giải thích vì sao Bắc Kinh đã chú trọng vào các « giải pháp thay thế », nghĩa là tập trung vào các hành vi « hù doạ, gây sức ép về mặt ngoại giao, mở rộng ảnh hưởng làm khuynh đảo » mục tiêu mà Bắc Kinh muốn nắm tới.

Ưu thế thứ tư của Đài Bắc là một số những điểm tựa quốc tế mà đứng đầu là Hoa Kỳ với luật Taiwan Relations Act. Cuối cùng Đài Loan có một sự hiểu biết khá rõ về những lằn ranh đỏ không thể vượt qua với Bắc Kinh nhưng cùng lúc các chính quyền liên tiếp tại hòn đảo này đã nỗ lực phát triển tiềm năng quân sự.

Trong trường hợp cần thiết, Đài Loan có thể nhanh chóng huy động được 1,8 triệu quân, (chuyên nghiệp và dự bị), tương đương với 7,5 % dân số và theo quan điểm của chuyên gia Henrotin, trung tâm CAPRI dù không phải là một đội quân « hiện đại nhất thế giới nhưng đây không phải là một con mồi ngon dễ dàng thâu phục ».

Cột mốc thập niên 1990

Có điều ở bên kia góc đài, Trung Quốc đã không ngừng hiện đại hóa cỗ máy quân sự.

Thập niên 1990 là một « cột mốc quan trọng » : đó là thời điểm « về chất lượng » quân đội Đài Loan bị Trung Quốc qua mặt « cả trên bộ, trên không và trên biển ». Cán cân lại càng bất lợi hơn cho hòn đảo này sau đợt cải tổ 2016-2017 cho phép Bắc Kinh phát triển các phương tiện hải quân, hiện đại hóa không quân, vô hiệu hóa một số những hệ thống phòng thủ thiết yếu của Đài Loan »…

Tiếp tục tìm hiểu về tiềm lực quân sự của Đài Loan, tạp chí chuyên đề về quốc phòng và an ninh quốc tế DSI đã dành nhiều trang thống kê tương quan lực lượng giữa hai bên bờ eo biển Đài Loan. Philippe Langloit của trung tâm CAPRI nêu bật một số thí dụ cụ thể : Các phương tiện để xua đuổi máy bay ném bom của Đài Bắc chỉ bằng 1/5 so với của Bắc Kinh, Trung Quốc đã trang bị 160 máy bay ném bom, Đài Loan thì không.

Riêng về số lượng drone, với 28 đơn vị, chú lùn Đài Loan trên giấy tờ chính thức, dường như đã qua mặt được ông khổng lồ Trung Quốc với chừng 26 drone phục vụ cho bên Không Quân.

Nhìn đến tương quan lực lượng trên biển, đôi bên trong tư thế « châu chấu đá voi » : Trung Quốc làm chủ 2 hàng không mẫu hạm, 15 tàu ngầm hạt nhân. Đài Loan hoàn toàn đứng ngoài cuộc. Trong số các loại tàu tuần dương, số tàu của Trung Quốc nhiều hơn đến gấp 4 lần so với của Đài Loan. Khả năng tiếp liệu của Hoa Lục lớn gấp 6 lần so với của Đài Loan …

Đầu tư vào tàu rải thủy lôi

Trong điều kiện đó, chiến thuật của Đài Loan là « đẩy mạnh các phương tiện gài mìn tự vệ. Chuyên gia về lịch sử Hải Quân của Pháp, Alexandre Sheldon Duplaix trong bài viết trên tạp chí DSI phân tích về « khả năng gài mìn của Đài Loan ».

Từ 2014 Đài Bắc đã có hẳn một « kế hoạch tái cơ cấu lực lượng hải quân trong 15 năm ». Năm 2021 một tài liệu chính thức của Đài Bắc đã đặc biệt chú trọng đến « cuộc chiến tranh mìn ». Sách trắng quốc phòng Đài Loan 2023 lại càng quan tâm hơn nữa đến những « chiến thuật kềm hãm tham vọng của đối phương khởi động các cuộc đánh chiếm bằng đường biển ».

Trong giai đoạn 2016-2023 Đài Bắc đầu tư gần 250 triệu đô la tăng cường các biện pháp phòng thủ trên biển và đã trang bị thêm 4 tàu thả thủy lôi hiện đại để song hành cùng với hơn 40 chiếc sà lan sẵn có và cũng được dùng trong mục tiêu này. Vẫn theo chuyên gia Alexandre Sheldon Duplaix, trong trường hợp bị Trung Quốc đánh chiếm, Đài Loan « chỉ có 60 giờ đồng hồ để tìm cách ngăn chận đối phương đổ bộ lên lãnh thổ của mình » và trong kịch bản đó, Hải Quân Đài Loan sẽ huy động 4 tàu thả mìn hiện đại trong 4 khu vực được cho là có khả năng cao nhất để quân Trung Quốc đổ bộ.

Nhưng cũng đừng quên rằng, « tiềm năng của Hải Quân Trung Quốc trong việc sử dụng mìn cũng rất lớn và lợi hại » và một nhà nghiên cứu Trung Quốc được Alexandre Sheldon Duplaix trích dẫn từng lưu ý rằng : Năm 1945 trong Thế Chiến Thứ Hai, đương đầu với Nhật Bản, Hải Quân Hoa Kỳ từng phát động chiến dịch gài mìn và « chiến dịch đó từng được đánh giá là mang tính quyết định không kém so với hai quả bom nguyên tử » để buộc quân đội Thiên Hoàng khi đó đầu hàng.

Nguy cơ xung đột vũ trang năm 2027 ?

Trở lại với câu hỏi nếu bị Trung Quốc thôn tính, Đài Loan có khả năng kháng cự hay không ? Trong bài phân tích về « khả năng của Hải Quân Đài Loan đường đầu với cuộc tấn công Trung Quốc », Hugues Eudeline, giám đốc nghiên cứu Viện Thomas More Institut của châu Âu (hai văn phòng chính đặt tại Bruxelles và Paris) cho rằng không dễ để Bắc Kinh thâu tóm Đài Loan về mặt quân sự.

Cả hai đảng phái chính trị tại Đài Loan và Quốc Dân Đảng và Dân Tiến cùng thiên về khả năng « Quân Giải Phóng Nhân Dân Trung Quốc mở một chiến dịch ở quy mô lớn ngay từ 2027 » nhắm vào hòn đảo này, nhưng chắc chắn là phải có một sự chuẩn bị rất kỹ trước khi ra tay bởi Bắc Kinh thừa biết « nhờ có công nghệ cao Đài Loan có cả một mảng công nghiệp quốc phòng rất tiến bộ, đặc biệt là trong lĩnh vực phát triển tên lửa tầm xa và vũ khí đó có thể nhắm tới một số căn cứ » nơi lính Trung Quốc tham gia vào chiến dịch tấn công Đài Loan đồn trú.

Cũng đừng quên rằng, với sự hỗ trợ của nhiều nước bạn, Đài Loan đã tự chế tạo tàu ngầm có khả năng tác chiến rất uyển chuyển và thích hợp với địa hình của hòn đảo này. Chúng lại được trang bị vũ khí tối tân do Mỹ cung cấp cho Đài Bắc …

Do vậy chuyên gia Hugues Eudeline thiên về kịch bản nếu tấn công Đài Loan, phía Trung Quốc trước hết có thể sẽ nhắm tới một vài địa điểm như đảo Thái Bình ở khu vực Trường Sa hay Mã Tổ, Ô Khâu, Kim Môn… không quá xa đất liền.

Trong trường hợp này lính Trung Quốc không nhất thiết phải vượt eo biển Đài Loan. Bắc Kinh qua đó giảm thiểu được nguy cơ phải đối mặt với mìn và tên lửa chống hạm của Hải Quân Đài Loan.

Hơn nữa, nếu chỉ nhắm vào những hòn đảo vừa nêu, Bắc Kinh đánh cược là nếu có đáp trả, thì Đài Loan sẽ phản ứng chừng mực tránh một cuộc leo thang quân sự. Điều mà Trung Quốc ngại hơn cả, theo chuyên gia này là « tên lửa tầm xa » Đài Loan có khả năng bắn tới sẽ bắn trúng tới các cơ sở quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông. Đó là điều Bắc Kinh không muốn trông thấy. Những cơ sở, đường băng quân sự mà Trung Quốc vừa bồi đắp ở các đảo nhân tạo Subi, tại bãi Vành Khăn hay Đá Chữ Thập … nằm trong chiến lược tăng cường hiện diện của Trung Quốc ở Biển Đông. Bắc Kinh không dại tạo cơ hội cho Đài Loan để làm « suy yếu chuỗi đảo dầu tiền mang tính sống còn đối với kinh tế của Trung Quốc và làm suy yếu hệ thống phòng thủ trên biển mà Bắc Kinh đã dày công xây dựng từ nhiều năm qua.

Bắc Kinh lo Mỹ can thiệp

Một khả năng khác là phong tỏa toàn bộ Đài Loan nhưng trong trường hợp đó, theo Hugues Eudeline, chắc chắn Mỹ sẽ can thiệp. Kèm theo đó có thể sẽ là một cuộc xung đột với những hậu quả khó lường.

Do vậy « ngày nào mà Hoa Kỳ vẫn giữ nguyên trạng hiệp ước Taiwan Relations Act và vẫn duy trì được các kênh tiếp tế hậu cần cho Đài Loan, khó để cho quân đội Trung Quốc chiếm trọn được hòn đảo này ».

Đài Loan có cái may mắn là nằm trên một tuyến đường giao thương huyết mạch đối với nền công nghiệp của Trung Quốc, tức là đối với ổn định trong xã hội của quốc gia châu Á này. Nhà nghiên cứu thuộc trung tâm Thomas More kết luận : « Nếu xảy ra xung đột vũ trang, hệ thống chính trị của Trung Quốc có thể sẽ phải trả giá đắt trong trung hạn ».