Câu chuyện của người mẹ bế con khóc giữa sân trường khiến nhiều người xót thương. Hiệu trưởng đă ném học bạ vào mặt rồi bắt người mẹ tội nghiệp bế con về. Chị hiện đang là Phó chủ tịch Câu lạc bộ gia đ́nh trẻ tự kỷ Hà Nội.
21 năm, một người mẹ đă âm thầm chiến đấu để đưa người con mắc hội chứng tự kỷ ḥa nhập cuộc sống. Cuộc chiến ấy đă lấy đi của chị không ít nước mắt. Chị là Nguyễn Tuyết Hạnh - Phó chủ tịch Câu lạc bộ gia đ́nh trẻ tự kỷ Hà Nội.
"Em thèm ôm con kinh khủng…"
Mở đầu câu chuyện, chị Tuyết Hạnh nói: “Mười mấy năm qua, với người khác là những tháng ngày ấm áp bên con, niềm tự hào chứng kiến con khôn lớn từng ngày nhưng với tôi lại là những kí ức kinh hoàng…”.
Năm 1996, bé Phạm Hạnh Chi ra đời trong niềm hạnh phúc vô bờ của gia đ́nh chị Hạnh. Nhưng niềm vui chẳng tày gang, khi con được 3 tháng, chị mơ hồ cảm thấy có những điều khác thường. Bé không cho chị và mọi người xung quanh bế, chỉ thích nằm một ḿnh.
Chỉ những lúc bé ngủ say, chị mới có thể ôm con được một lúc. Đến nỗi chị Hạnh phải thốt lên với chồng: “Anh ơi, em thèm ôm con kinh khủng”.
Nỗi lo lắng của chị càng được củng cố khi bé Chi càng lớn càng “khước từ” mọi sự giao tiếp với thế giới bên ngoài. Bé thường đi nhón chân, quay ṿng như quạt trần và không biết bi bô như trẻ khác.
Chị Hạnh cho biết, năm 1999, tự kỷ là một danh từ c̣n xa lạ, kể cả với những người làm chuyên môn như bác sĩ.
Chính v́ vậy nhiều phụ huynh như chị dù cảm nhận được sự khác thường ở con nhưng vẫn không thể có đủ thông tin để hiểu biết.
Đôi mắt rưng rưng lệ, chị kể: “Nếu gặp tôi ở thời điểm đó bạn sẽ thấy tôi không khác ǵ một bà già khắc khổ, cáu kỉnh. Đó cũng là h́nh ảnh chung của các bà mẹ có con bị tự kỷ khi ấy. Họ rất tuyệt vọng, khủng hoảng, không hiểu chuyện ǵ đang xảy ra với con ḿnh".
Chị đưa con đi khắp nơi chữa trị, từ tây y đến đông y, nhưng đều không có kết quả.
T́nh cờ, chị gặp được một chuyên gia người Pháp. Nghe chị kể về t́nh trạng của Hạnh Chi, chuyên gia này bảo chị đưa con tới kiểm tra. Suốt 3 tháng trời, ngày nào bác sĩ cũng lắc đầu v́ con không chịu hợp tác. Lúc đó chị cảm giác tuyệt vọng vô cùng.
Nhưng hy vọng của người phụ nữ ấy được hồi sinh khi một ngày, vị chuyên gia mở cửa pḥng, ôm chị và nói rằng Chi đă chịu hợp tác với cô.
Từ đó, chị quyết tâm giúp con ḥa nhập cuộc sống. Chị mày ṃ t́m hiểu, mua sách, tự lập giáo án riêng để dạy con.
Chị tâm sự: “Ở thời điểm cách đây 16 năm, ḿnh cũng như cha mẹ có con mắc chứng tự kỷ ở trong trạng thái rất bơ vơ về mọi mặt cả y tế lẫn giáo dục”.
Khi Hạnh Chi được 5 tuổi, chị sinh con thứ 2. Sức khỏe yếu, chị phải nằm viện cả tháng trời. Trong thời gian đó, Chi dù rất muốn gặp mẹ nhưng con không biết diễn tả thế nào cho bố và mọi người hiểu.
Con được bố đưa lên bệnh viện thăm mẹ. Nh́n con gầy, yếu chị xót xa đến quặn thắt trái tim. Chồng đưa con về, bé giăy giụa không muốn về. Chị khóc, con cũng khóc. Đó cũng là lần đầu tiên Chi chịu cho mẹ ôm vào ḷng.
May mắn cho chị, bé thứ 2 phát triển hoàn toàn b́nh thường và chính cô em này đă “luyện” cho Chi tập nói. Nhưng giống như chiếc máy ghi âm, em gái nói ǵ Chi phát âm lại đúng câu đó.
Không biết bao nhiêu lần bị nhà trường từ chối
Trẻ tự kỷ thường bị rối loạn về mặt hành vi và cảm xúc, nhưng có thời gian, chị Hạnh cũng như nhiều phụ huynh khác chỉ tập trung dạy con kĩ năng về hành vi.
Khi ấy, Chi bắt nhịp khá tốt, tiến bộ rất nhanh. Nhưng một tai nạn nhỏ với con gái thứ 2 đă khiến chị thay đổi cách suy nghĩ và cách dạy con.
Lần đó, Chi gần 6 tuổi c̣n em gái 2 tuổi. Hai chị em chơi với nhau trong sân th́ bỗng nhiên chị Hạnh nghe tiếng khóc của con gái thứ hai.
Chị chạy lại và hốt hoảng khi thấy con ngă vỡ đầu, máu chảy ṛng ṛng. Tuy nhiên bé Chi bên cạnh lại 'trơ như đá', chỉ đứng nh́n mà không có cảm xúc. Chị Hạnh cảm giác con như một người máy.
Chị giật ḿnh, hóa ra bấy lâu nay chị mải dạy con cách thực hiện hành vi mà quên mất rằng con không có cảm xúc.
Chị bỏ phương pháp cũ, thay vào đó chị dạy bé Chi các cung bậc cảm xúc của con người như hỉ, nộ, ái ố bằng phương pháp h́nh ảnh, tranh vẽ và các câu chuyện. Chị giải thích cho con v́ sao người ta lại khóc, v́ sao lại cười hay ngạc nhiên th́ khuôn mặt sẽ thế nào…
Trong quá tŕnh chị Hạnh dạy con, Chi không bao giờ nh́n thẳng vào mặt mẹ. Bé không thể hiện cảm xúc, không phản hồi. Chị cảm giác ḿnh gần như phát điên, thất vọng, chị nghĩ rằng măi măi con gái ḿnh sẽ không bao giờ nhận biết được cảm xúc… Cho đến một ngày, giọt nước mắt của chị đă thức tỉnh trái tim con.
Lúc đó, chị mang thai cháu thứ 3 và sắp đến ngày sinh nở. Thời gian đó, Chi học cấp 1, cứ học ở đâu khoảng 1 tuần đến 1 tháng là ban lănh đạo trường lại gọi chị đến. Họ trả học bạ và từ chối nhận Chi v́ không thể dạy và sợ Chi gây ảnh hưởng đến các bạn khác.
Lần đó, Chi học ở một trường tiểu học mới ở Hà Nội. Sau 1 tuần, bé rất thích đi học ở đây. Nhưng một lần nữa, nhà trường lại gọi điện yêu cầu chị đón con về.
Chị đến trường, cô hiệu trưởng ném quyển sổ học bạ vào mặt chị và mắng té tát. Hiệu trưởng bảo: "Chị không biết dạy con, con chị không ra ǵ. Trường này không nhận những đối tượng như thế. Chị muốn đưa con đi đâu th́ đi".
Nghe cô hiệu trưởng nói, tự nhiên trong ḷng người mẹ ấy trào lên một nỗi tủi thân.
Chị tâm sự: "Khi đấy tôi vừa uất vừa thương con. Tôi thấy tuyệt vọng với ḿnh, với con, với cuộc đời. Tôi không nói được ǵ, chỉ cầm quyển sổ học bạ nhẹ nhàng bảo Chi: "Đi thôi con ạ". Chi ngạc nhiên, v́ con rất thích ngôi trường đó, con liên tục hỏi tôi: "Đi đâu hả mẹ?".
Ra đến băi giữ xe, ngưỡng chịu đựng của người mẹ khốn khổ đă quá giới hạn. Chị thấy tương lai của con tăm tối quá, trong lúc này, chị lại bụng mang dạ chửa sắp đến ngày sinh, chị khóc ̣a. Chị khóc như một đứa trẻ ngay giữa sân trường.
Đúng lúc ấy, một tờ khăn giấy trắng phấp phới trong gió được ch́a ra trước mắt chị. Chị cầm lấy và định quay lại cảm ơn một người lạ đă có cử chỉ quan tâm ḿnh. Nhưng không ngờ người đó là con gái chị.
Chị bất ngờ vừa xúc động. Đang khóc, chị bật cười, rồi một cảm giác hạnh phúc ngập tràn ùa lấy chị. Bấy lâu nay, con chị không có cảm giác đau buồn nay cháu bắt đầu cảm nhận thấy nỗi đau người khác.
Chị hét lên: "Sống rồi". Chị nghĩ con ḿnh c̣n có khả năng cải thiện hội chứng. Cháu sẽ ḥa nhập với cộng đồng, như những đứa trẻ khác.
"Tôi hiểu rằng những ǵ ḿnh dạy con không hề uổng phí. Năm đó con 8 tuổi", chị nói.