Cô Ba Sài G̣n sống giản dị như một thôn nữ, khác xa đám mỹ nhân thị thành nhưng cuối đời vẫn phải chịu kết cục bi thảm chỉ v́ hai chữ gia đ́nh.
Nhắc tới danh hiệu mỹ nhân Sài G̣n xưa hẳn không ai có thể quên được những cái tên như Ba Trà, Tư Nhị, Sáu Hương… những nhan sắc đ́nh đám đă làm si mê biết bao công tử nhà giàu. Tuy nhiên, họ đều nổi danh v́ sự phóng khoáng trong lối sống và sự phong lưu trong t́nh ái.
Những mỹ nhân này ăn mặc sang trọng, ngày rong chơi, đêm đi nhảy đầm, đánh bạc bằng tiền những người t́nh đại gia cung phụng. Nhiều người tán gia bạn sản v́ theo các cô, trong đó nổi tiếng nhất là Hắc, Bạch công tử của miền Tây.
Ngoài những người đó, Sài G̣n xưa c̣n truyền tai nhau cái tên của một phụ nữ khác là Cô Ba Thiệu, cũng là tuyệt sắc giai nhân, hoa hậu đầu tiên của xứ Nam kỳ với lối sống thanh khiết nhưng cho đến cuối đời, cô vẫn phải chịu kết thúc bi thảm là cái chết thương tâm.

H́nh ảnh được cho là cô Ba Thiệu, người đẹp nổi danh đất Sài G̣n xưa.
Đăng quang hoa hậu Miss Sài G̣n
Cuộc thi hoa hậu đầu tiên ở Sài G̣n, năm 1865, có tên gọi Miss Sài G̣n. Không giới hạn trong phạm vi "Ḥn ngọc Viễn Đông", cuộc thi c̣n cho phép những mỹ nhân từ các vùng phụ cận tham dự. Cuối cùng, vượt qua gần 100 cô gái, vương miện Hoa hậu thuộc về cô Ba Thiệu, con thầy Thông Chánh, quê gốc Trà Vinh.
Trước vẻ mỹ miều của cô Ba, nhiều người Pháp đă đề nghị cô chụp ảnh để đăng báo ở chính quốc. Họ rất muốn chụp cô trong trang phục áo tắm nhưng cô không đồng ư. Chân dung cô sau đó được vẽ rồi in thành tem Nhà thơ Dây thép (Bưu điện) với số lượng phát hành lớn chưa từng có ở Đông Dương. Cô là phụ nữ đầu tiên ở Việt Nam xuất hiện trên con tem.
Trong cuốn Sài G̣n năm xưa, học giả Vương Hồng Sển cho rằng trong giới huê khôi mà ông được kể lại vào thời Pháp mới đến th́ cô Ba Thiệu đẹp không ai b́. "Cô đẹp tự nhiên, không răng giả, không ngực cao su nhân tạo. Tóc dài chấm gót, bới ba ṿng một ngọn, mướt mượt và thơm phức dầu dừa mới thắng. Đẹp không v́ son phấn giả tạo, đẹp đến nỗi nhà nước in h́nh vào con tem Bưu điện", học giả viết.

Con tem in h́nh Cô Ba nức tiếng một thời.
Lối sống b́nh dị, đậm chất gái quê
Sau khi đăng quang ngôi vị Miss Sài G̣n, nhan sắc của cô Ba nổi tiếng khắp cả Đông dương ngày ấy. Là hoa hậu nhưng cô Ba sống b́nh dị, chân chất của một gái quê. Người đẹp Trà Vinh nhận được vô số lời mời chào của nhiều thiếu gia, quan tây giàu có.
Một thời gian sau, cô Ba quyết định lấy chồng trong sự tiếc nuối của rất nhiều chàng trai. Thay v́ lấy một ông quan tây giàu có, cô Ba lấy một người đàn ông Việt Nam b́nh thường và chọn cho ḿnh một lối sống giản dị, bỏ lại đằng sau nhiều ánh hào quang.
Không ăn chơi sa đọa nhưng lại chết bất đắc kỳ tử
Những tưởng cuộc đời cô Ba Thiệu sẽ trôi qua trong yên b́nh nhưng không như vậy. Ít ai ngờ rằng, người đẹp lừng lẫy Sài G̣n một thời, người mẫu đầu tiên của thương hiệu Việt lại có một kết cục bi thảm.
Nhiều tài liệu ghi lại rằng mẹ cô Ba Thiệu tuy bước vào tuổi tứ tuần nhưng vẫn sở hữu nhan sắc mặn ṃi. Vẻ đẹp đằm thắm của mẹ cô Ba Thiệu lọt vào mắt của tên biện lư người Pháp tên Jaboin. Tên này thường xuyên ngang nhiên tới nhà cha mẹ cô Ba Thiệu để tán tỉnh, trêu ghẹo.
Phẫn nộ v́ hành vi của trên Jaboin, cha của cô Ba, thầy Thông Chánh đă rút súng bắn chết Jaboin. Người ta vẫn truyền miệng lại rằng, sau khi thầy Thông Chánh bị xử tử, cô Ba toan trả thù cho cha nhưng vừa đưa súng lên bắn th́ bị bắt giam. Cô Ba tự tử trong tù, kết thúc cuộc đời ḿnh.

Cô Ba Thiệu sống giản dị như một thôn nữ chứ không ăn chơi sa đọa như nhiều mỹ nhân chốn thị thành hồi đó.
Tuy nhiên, tác giả cuốn Hỏi đáp về Sài G̣n – TP.HCM xuất bản năm 2006 lại cho rằng, cô Ba mới là người cầm súng bắn chết tên biện lư Jaboin. Cô bị Ṭa đại h́nh Mỹ Tho kết án ngày 19/6/1893 rồi xử tử ngày 18/1/1894 tại Trà Vinh.
Những câu chuyện có thể đều là những giai thoại xưa nhưng dù theo tài liệu nào đi chăng nữa, người đẹp của Sài G̣n xưa đă có một kết cục vô cùng buồn thảm.

Cô Ba Thiệu đă phải chịu kết cục bi thảm v́ gia đ́nh.
Bí ẩn đằng sau một thương hiệu
Sau này, cô Ba Thiệu được gắn bó với cái tên cô Ba xà bông. Lư do của tên gọi này là do h́nh ảnh của cô Ba được in nổi trên các sản phẩm nổi tiếng của Hăng xà bông Việt Nam do ông Trương Văn Bền lập ra.
Những h́nh ảnh của cô Ba được xuất hiện trên các mẫu xà bông và cô đă nghiễm nhiên trở thành "người mẫu" đầu tiên gắn liền với một thương hiệu Việt Nam mới ra đời đầu thế kỷ 20.
Sự ra đời này cùng với h́nh ảnh cô Ba, theo một số nhà quan sát, đă nhấn mạnh sự có mặt của sản phẩm Việt và chấm dứt sự thao túng gần như độc quyền của Hăng xà bông Marseille của Pháp đối với người tiêu dùng Việt Nam lúc bấy giờ.
Cũng có một số tài liệu khác cho rằng h́nh người phụ nữ trên miếng xà bông không phải là cô Ba Thiệu mà là cô Ba có tên Trà, vợ của ông Trương Văn Bền. Theo lời ông Philippe Trương, cháu của ông Bền, bà Ba khi c̣n trẻ vốn là người đẹp nổi tiếng miền Nam, từng được mệnh danh là Hoa khôi Lục tỉnh. Sở dĩ ông Bền gọi thương hiệu của ḿnh là xà bông cô Ba v́ quá yêu vợ.
Mặc dù thực hư của những nguồn tin này chưa ai có thể xác thực nhưng với nhiều người Sài G̣n xưa, nhắc đến "xà bông cô Ba" là họ nghĩ ngay đến cô Ba con thầy Thông Chánh - người phụ nữ đầu tiên của Sài G̣n đăng quang hoa hậu.
VietBF@ sưu tập