Bí ẩn xác ướp 2.100 năm tuổi nằm sâu dưới lòng đất được phát hiện da dẻ vẫn còn mềm mại, mái tóc vẫn đen nhánh và dày, thậm chí các khớp tay chân vẫn có thể co duỗi bình là Đại Phu Nhân tên Xin Zhui, hay còn gọi là Lady Dai. Vợ của Hầu ước Đại, sống ở triều đại Nhà Hán (206 Trước Công Nguyên - 220 Sau Công nguyên).
Năm 1971, công nhân ở thành phố Trường Sa, tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc) đang đào đất thì bất ngờ phát hiện một ngôi mộ đồ sộ. Sau khi các nhà khoa học và khảo cổ học đến kiểm tra và xem xét, họ choàng váng ngỡ ngàng trước bí ẩn kì lạ của xác ướp nằm bên trong.
Được biết, danh tính của xác ướp là Đại Phu Nhân tên Xin Zhui, hay còn gọi là Lady Dai. Vợ của Hầu ước Đại, sống ở triều đại Nhà Hán (206 Trước Công Nguyên - 220 Sau Công nguyên). Bà Xin Zhui được xác định qua đời khoảng 50 tuổi, vào năm 163 TCN, đồng nghĩa với việc xác ướp của bà đã có niên đại hơn 2000 năm tuổi. Quãng thời gian không hề nhỏ để cơ thể con người bị phân hủy, dù là có được bảo quản bằng hóa chất hay nhiệt độ.
Không chỉ mộ của Xin Zhui, các nhà khảo cổ còn tìm thấy 1000 cổ vật được bảo quản hoàn toàn xung quanh mộ cổ. Các đồ tạo tác được tìm thấy trong lăng mộ của bà cho thấy bà là một phụ nữ giàu có. Tuy nhiên, không phải những thứ quý giá và quần áo đẹp đẽ ngay lập tức thu hút sự chú ý của các nhà khảo cổ học; thay vào đó, chất lượng hài cốt được bảo quản đặc biệt tốt đã khiến giới nghiên cứu "sốc nặng".
Theo báo cáo, da dẻ người phụ nữ này vẫn khá mềm mại, mái tóc vẫn đen nhánh và dày, thậm chí các khớp tay chân vẫn có thể co duỗi bình thường. Điều đáng kinh ngạc hơn cả là trong tĩnh mạch của xác ướp này vẫn còn có máu chảy. Từ đó đến nay, thi thể của bà Xin Zhui đã được công nhận rộng rãi là xác ướp được bảo quản tốt nhất trong lịch sử và cũng là xác ướp bí ẩn nhất trên thế giới.
Thi thể bà được quấn trong 20 lớp áo lụa, ngâm trong loại chất lỏng đặc biệt, đặt bên trong quan tài 4 lớp đóng kín, xen lẫn các lớp than củi và bịt kín bằng đất sét nhằm tránh vi khuẩn xâm nhập.
Khả năng bảo quản xác ướp cao đến mức, các nhà khảo cổ chỉ ra rằng cơ thể của bà Xin Zhui sau hơn 2 thiên niên kỷ ở trong tình trạng tương tự với một người vừa mới qua đời. Tuy nhiên, phần da của bà Xin Zhui ngay lập tức bị tổn thương khi lượng oxy trong không khí chạm vào cơ thể bà, tạo ra hiện tượng oxy hóa và làm xác ướp xấu đi so với ban đầu.
Nhờ phát hiện máu bên trong thi thể vẫn còn nguyên, nhóm nghiên cứu xác định được vị phụ nhân cao quý thuộc nhóm máu A.
Qua khám nghiệm, người phụ nữ sống cách đây hơn 2.000 năm gặp phải các vấn đề sức khỏe như: sỏi mật, cholesterol cao, huyết áp cao và bệnh gan. Người ta tìm thấy 138 hạt dưa chưa tiêu bên trong dạ dày và ruột của bà. Thông thường, những hạt dưa mất một giờ để tiêu hóa. Vì vậy, có thể coi đây là món ăn cuối cùng của vị phu nhân trước khi bà qua đời.
Các nhà khoa học cũng phát hiện những cục máu đông trong tĩnh mạch, lý giải nguyên nhân cái chết của bà là do lên cơn đau tim đột ngột.
Thi thể và lăng mộ của Xin Zhui được nhiều người coi là một trong những phát hiện khảo cổ quan trọng nhất của thế kỷ XX. Nhờ việc bảo quản tốt thi thể, tất cả những gì khai quật được từ ngôi mộ của Xin Zhui đã cung cấp nhiều chi tiết về cuộc sống thời Hàn mà trước đây chưa từng được tiết lộ.
Hiện, xác ướp Xin Zhui được đặt tại Bảo tàng tỉnh Hồ Nam.