Lần đầu tiên 6 vật thể thuộc về vũ trụ cổ đại đă hiện h́nh trước mắt người Trái Đất thông qua ống kính cực nét của James Webb, kính viễn vọng không gian mạnh nhất thế giới.
Đó là 6 thiên hà thuộc về vũ trụ sơ khai, tồn tại vào thời điểm trên dưới 10 tỉ năm trước và có thể đă hoàn toàn bị hủy hoại hay chỉ c̣n là một "xác khô" trong hiện tại.
Theo Sci-News, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi giáo sư Shardha Jogee từ Trường Đại học Texas ở Austin (Mỹ) đă truy lùng trong kho dữ liệu khổng lồ mà Kính viễn vọng không gian James Webb gửi về và xác định cùng lúc 6 quái vật vũ trụ chưa từng biết đến - những thiên hà rạng rỡ thuộc về thế giới cổ xưa, khi vũ trụ chỉ khoảng 25% tuổi đời hiện tại.
6 quái vật vũ trụ sơ khai - các thiên hà c̣n nguyên các cấu trúc ban đầu của quá tŕnh tiến hóa - Ảnh: NASA/ESA/CSA
Các thiên hà này cách xa Trái Đất 8,4 tỉ đến 11 tỉ năm ánh sáng, thuộc nhóm những vật thể xa nhất mà nhân loại từng quan sát được, hiện ra rất rơ và rất sáng trong h́nh ảnh James Webb, cho thấy nó đă được quan sát vào thời điểm "thanh xuân".
Khoảng cách 8,4-11 tỉ năm ánh sáng cũng đồng nghĩa ánh sáng mất chừng đó thời gian để đến với Trái Đất, v́ vậy thứ chúng ta nh́n thấy là h́nh ảnh "xuyên không" từ quá khứ chứ không phải h́nh ảnh hiện tại của chúng.
Rất có thể nhiều cái trong số đó đă không c̣n tồn tại, hoặc hiện nay đă chấm dứt h́nh thành sao từ lâu và trở thành một "xác khô", một bóng ma trong suốt và mờ ảo như một số "thiên hà ma quái" già cỗi từng được quan sát ở khoảng không gian gần hơn.
H́nh ảnh rơ nét đến nỗi các nhà khoa học t́m thấy cả những "thanh sao" - một dải dài được tạo ra bởi các ngôi sao, trải từ trung tâm thiên hà cho đến đĩa bên ngoài.
"Các thanh sao đóng vai tṛ trung tâm trong quá tŕnh tiến hóa thiên hà bằng cách phân phối lại khối lượng và động lượng một cách hiệu quả, điều khiển các ḍng khí đi vào khu vực ṿng tṛn hạt nhân của thiên hà thông qua các mô-men xoắn và chấn động hấp dẫn" - giáo sư Jogee giải thích.
Các thanh sao này như một chuyến tàu tốc hành vận chuyển nhiên liệu thô vào trung tâm thiên hà, giúp h́nh thành các ngôi sao mới với tốc độ nhanh hơn 10 đến 100 lần so với phần c̣n lại của thiên hà, ngoài ra giúp h́nh thành và nuôi dưỡng lỗ đen siêu khối ở trung tâm thiên hà.
Các nhà khoa học đă lọc ra 6 quái vật vũ trụ sáng rơ này từ 348 vật thể sơ khai tiềm năng trong kho dữ liệu James Webb. Một số cái đă được kính viễn vọng xưa hơn 30 năm là Hubble t́m thấy, tuy nhiên không thấy được thanh sao do khả năng nh́n của Hubble thấp hơn James Webb rất nhiều.
James Webb là kính viễn vọng được điều hành chính của NASA, được hỗ trợ điều hành bởi hai cơ quan vũ trụ của châu Âu và Canada là ESA và CSA.
Phát hiện được cho là "làm rung chuyển" các kịch bản tiến hóa thiên hà, và cũng gợi ư những ǵ từng xảy ra hàng tỉ năm trước đối với các thiên hà sống động và to lớn như thiên hà chứa Trái Đất Milky Way (Ngân Hà).
VietBF @ Sưu tầm