Chính phủ Sri Lanka đồng ư để cho tàu khảo sát Yuan Wang 5 (Viễn Vọng 5) của TQ neo đậu ở phía Nam nước này, bất chấp những sự lo ngại về an ninh của các quốc gia khác như Ấn Độ và Mỹ.
Sri Lanka hôm 14/8 cho biết họ đă đồng ư để cho tàu khảo sát Yuan Wang 5 của TQ cập cảng Hambantota ở phía Nam nước này vào ngày 16/8, chậm hơn 5 ngày so với kế hoạch ban đầu.
Trước đó, Bộ Ngoại giao Anh cho biết tàu Yuan Wang 5 ban đầu dự kiến cập cảng ở Hambantota vào ngày 11/8. Tuần trước, Ấn Độ đă nêu ra sự lo ngại mạnh mẽ khiến cho chính phủ Sri Lanka phải yêu cầu phía TQ hoăn lại kế hoạch cho tàu này cập cảng và chờ cho đến khi có thông báo mới.
Ngày 12/8, Ấn Độ đă bác bỏ thông tin cho rằng họ đă gây áp lực lên Sri Lanka để từ chối tàu TQ được cập bến cảng. Ông Arindam Bagchi, người phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Ấn Độ, cho biết:
"Chúng tôi dứt khoát bác bỏ những lời bóng gió và tuyên bố như vậy về Ấn Độ. Sri Lanka là một quốc gia có chủ quyền và tự đưa ra các quyết định độc lập của riêng ḿnh".
Tàu "do thám" Yuan Wang 5 của TQ. (Ảnh: ANI)
Việc cho tàu khảo sát của TQ neo đậu đă được chính phủ Sri Lanka thông qua vào ngày 12/7, một ngày trước khi cựu Tổng thống Gotabaya Rajapaksa bỏ trốn sau nhiều tháng khủng hoảng kinh tế đă đẩy hàng triệu người người dân vào t́nh cảnh khủng hoảng kinh tế, đời sống lao đao., khó khăn nhiều mặt.
Đại tá Nalin Herath, người phát ngôn viên của Bộ Quốc pḥng Sri Lanka, cho biết nước này đă chấp thuận yêu cầu cho phép cập cảng đối với tàu TQ dựa trên
"quy tŕnh tiêu chuẩn".
Phía TQ thông báo rằng, tàu Yuan Wang 5 chỉ cập cảng để tiếp nhận thêm nhiên liệu và một số nguồn cung cấp khác. Tuy nhiên, một số chuyên gia Sri Lanka và Ấn Độ tỏ ra nghi ngờ bởi v́ Sri Lanka đang trải qua cuộc khủng hoảng về nhiên liệu nghiêm trọng do thiếu hụt ngoại tệ.
Hải cảng Hambantota. (Ảnh: Reuters)
Theo hăng tin
Reuters, Hambantota là hải cảng ở Sri Lanka nhưng hiện do TQ trực tiếp điều hành về mặt thương mại. Sri Lanka chính thức bàn giao các hoạt động thương mại tại cảng Hambantota cho một công ty TQ vào năm 2017 theo hợp đồng cho thuê 99 năm với giá 1,12 tỷ USD.
Trong khi đó, theo nguồn tin của Ngũ Giác Đài, tàu Yuan Wang 5 hoạt động dưới sự điều hành của Lực lượng Hỗ trợ chiến lược thuộc quân đội giải phóng TQ.
Các nhà phân tích về an ninh nước ngoài mô tả con tàu Yuan Wang 5 là một trong những tàu theo dơi không gian thế hệ mới nhất của TQ, được sử dụng để giám sát các vụ phóng vệ tinh, các loại hỏa tiển tầm xa gần và đạn đạo xuyên lục địa.
Cả TQ và Ấn Độ đều cố gắng mở rộng ảnh hưởng tại Sri Lanka, quốc gia đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất kể từ lúc tuyên bố độc lập.
Trong năm 2022, Ấn Độ là quốc gia hỗ trợ giúp đỡ Sri Lanka nhiều nhất. Tuy nhiên, Ấn Độ lo ngại đối thủ lớn hơn và mạnh hơn là TQ sẽ sử dụng hải cảng Hambantota gần tuyến đường vận chuyển chính Á-Âu làm một căn cứ quân sự để giám sát các vận chuyển hải hành trong vùng Ấn Độ dương.