Ngày 18-7, Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin đã đến thủ đô Tokyo, bắt đầu chuyến công du Nhật Bản lần đầu tiên kể từ khi nhậm chức. Chuyến thăm kéo dài 3 ngày, được kỳ vọng sẽ góp phần cải thiện mối quan hệ Nhật - Hàn vốn xấu đi trong những năm gần đây liên quan các vấn đề thời chiến.
Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin. Ảnh: Yonhap/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin dự kiến hội đàm với người đồng cấp Nhật Bản Yoshimasa Hayashi, trong đó hai bên sẽ thảo luận để tìm kiếm tiếng nói chung trong việc giải quyết các vấn đề tồn tại đang cản trở quá trình cải thiện quan hệ giữa hai nước thời gian qua.
Quan hệ Nhật - Hàn xuống đến mức thấp nhất kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai bắt đầu từ khi Tòa án Tối cao Hàn Quốc tháng 10-2018 ra phán quyết một doanh nghiệp Nhật Bản phải bồi thường 400 triệu won (tương đương 350 ngàn USD) cho các công dân Hàn Quốc bị cưỡng bức lao động trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng. Sau đó, một tòa án cấp thấp hơn tại Hàn Quốc đã chấp thuận yêu cầu tịch thu tài sản tại Hàn Quốc của doanh nghiệp này.
Trước lập trường cứng rắn của Seoul, tháng 7-2019, Chính phủ Nhật Bản đã quyết định thắt chặt kiểm soát xuất khẩu sang Hàn Quốc 3 loại vật liệu công nghệ cao dùng trong sản xuất chíp điện tử và màn hình - các lĩnh vực mũi nhọn của Hàn Quốc. Đáp trả, phía Hàn Quốc cảnh báo chấm dứt Hiệp định Đảm bảo thông tin quân sự chung (GSOMIA) với Nhật Bản. Tuy nhiên, chỉ vài giờ trước khi GSOMIA hết hiệu lực, Chính phủ Hàn Quốc đã quyết định gia hạn kèm theo một số điều kiện sau khi Mỹ đề nghị Seoul duy trì hiệp định này.
Đầu năm 2021, Tòa án trung tâm Seoul đã ra phán quyết yêu cầu Nhật Bản phải bồi thường thiệt hại cho các nạn nhân người Hàn Quốc từng bị cưỡng ép “mua vui” cho binh sĩ Nhật trong Chiến tranh Thế giới thứ hai. Phía Nhật Bản cũng khẳng định phán quyết này trái với hiệp định hai nước đã ký năm 1965 giải quyết các vấn đề tài sản và yêu sách liên quan thời kỳ Nhật Bản đô hộ Bán đảo Triều Tiên (1910-1945).
Quan hệ Nhật - Hàn có dấu hiệu khởi sắc khi Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol nhậm chức vào tháng 5 vừa qua với chủ trương thúc đẩy cải thiện quan hệ song phương với Tokyo. Mặc dù chưa có một hội nghị thượng đỉnh song phương nhưng hai bên đã có một loạt các cuộc tiếp xúc quan trọng mang tính khởi động như chuyến thăm Nhật Bản của phái đoàn Hàn Quốc ngay sau khi ông Yoon Suk-yeol đắc cử Tổng thống vào cuối tháng 4, cũng như chuyến thăm và tham dự lễ nhậm chức của tân Tổng thống Hàn Quốc của Ngoại trưởng Nhật Bản Yoshimasa Hayashi với tư cách đặc phái viên của Thủ tướng Fumio Kishida.
Mỹ có một vai trò quan trọng đối với các động thái trên, với tư cách là đồng minh của hai quốc gia Đông Bắc Á này. Cuối tháng 5 vừa qua, Tổng thống Mỹ Joe Biden lần lượt thăm Nhật Bản và Hàn Quốc cũng như thúc đẩy triển khai một loạt hội nghị 3 bên Mỹ - Nhật - Hàn ở nhiều cấp độ chỉ trong thời gian ngắn vừa qua. Điều này không chỉ củng cố hợp tác 3 bên ứng phó với vấn đề tên lửa và hạt nhân của Triều Tiên mà còn góp phần thúc đẩy tiến trình cải thiện quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc.