[Romano]

Các vụ xả súng nghiêm trọng và liên tiếp buộc lưỡng viện Quốc hội Mỹ vào cuộc bàn siết việc kiểm soát súng nhưng kết quả thế nào còn chưa rõ.
Những ngày này, nước Mỹ đang nóng với các vụ xả súng hàng loạt liên tiếp, cực kỳ nghiêm trọng và thương tâm.

Mới nhất, cuối tuần rồi Mỹ xảy ra ba vụ xả súng hàng loạt làm tám người chết và 20 người bị thương. Ngày 1-6 xảy ra vụ xả súng tại một trung tâm y tế ở bang Oklahoma khiến bốn người chết. Ngày 24-5 xảy ra vụ xả súng kinh hoàng tại Trường Tiểu học Robb ở bang Texas làm 19 học sinh và hai giáo viên thiệt mạng. 10 ngày trước đó, thanh niên da trắng 18 tuổi xả súng giết 13 người, trong đó có 11 người da màu tại một siêu thị ở New York.

Nóng kiểm soát súng

Các vụ xả súng nghiêm trọng và liên tiếp này một lần nữa đặt vấn đề kiểm soát súng lên hàng đầu trong chương trình nghị sự quốc gia, vài tháng trước cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11, theo hãng tin Reuters.

Tổng thống Joe Biden nhiều lần kêu gọi cải cách lớn đối với luật kiểm soát súng của Mỹ nhưng tới thời điểm này vẫn chưa thể thuyết phục đảng Cộng hòa. Với diễn biến xả súng liên tiếp, Tổng thống Biden đang tích cực xúc tiến bàn bạc với Quốc hội về luật cải cách kiểm soát súng.

Vụ xả súng tại Trường Tiểu học Robb do Salvador Ramos (18 tuổi) gây ra với khẩu súng trường bán tự động kiểu AR-15. Theo Tổng thống Biden, “thật sai lầm” khi một “đứa trẻ 18 tuổi” được phép mua loại vũ khí tấn công.

Năm 2018, sau sự việc một thanh niên 19 tuổi dùng khẩu AR-15 được mua hợp pháp sát hại 17 người tại một trường trung học ở bang Florida, Tổng thống Donald Trump tán thành việc nâng giới hạn độ tuổi mua súng trường bán tự động từ 18 lên 21. Theo tờ New York Post, từ điều này có thể dự đoán ý tưởng này có thể nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng.

Tuy nhiên, mục tiêu mà Tổng thống Biden đưa ra đầu tuần này lại nhiều thách thức hơn, đó là nhắm vào súng lục cỡ nòng 9 mm. Trong buổi tiếp Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern hôm 31-5, Tổng thống Biden đề nghị nên có những hạn chế đối với súng lục cỡ nòng 9 mm - loại súng ngắn phổ biến nhất ở Mỹ.

Quốc hội đã vào cuộc nhưng không dễ

Theo đài CNN, Ủy ban Tư pháp Hạ viện đang làm việc về dự luật “Đạo luật Bảo vệ trẻ em của chúng ta” nâng độ tuổi hợp pháp để mua súng trường bán tự động từ 18 lên 21, thiết lập các tội danh liên bang mới đối với buôn lậu súng và bán trái phép băng đạn dung lượng lớn.Dự luật có khả năng sẽ qua được cửa Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát nhưng sẽ không vượt qua được sự phản đối của đảng Cộng hòa ở Thượng viện, theo CNN. Rào cản lớn nhất đối với luật kiểm soát súng mới là Thượng viện, nơi đảng Dân chủ chỉ nắm 50 ghế - nghĩa là cần 10 phiếu của đảng Cộng hòa để xóa ngưỡng 60 phiếu cần cho hầu hết các dự luật.

Tuần trước, lãnh đạo phe thiểu số Cộng hòa tại Thượng viện - nghị sĩ Mitch McConnell nói chung chung rằng đảng Cộng hòa cởi mở với những cải cách có thể “trực tiếp” giải quyết các yếu tố từ vụ xả súng hàng loạt tại trường tiểu học ở Texas.

Nhiều đảng viên Cộng hòa hàng đầu đã từ chối các lời kêu gọi siết các biện pháp kiểm soát súng, thay vào đó đề xuất đầu tư vào chăm sóc sức khỏe tâm thần hoặc thắt chặt an ninh trường học.

Phần ông Trump, dù năm 2018 từng ủng hộ nâng giới hạn độ tuổi mua súng trường bán tự động từ 18 lên 21 nhưng khi phát biểu tại một hội nghị của Hiệp hội Súng trường quốc gia ở TP Houston (bang Texas) ngày 27-5, ông đã không đề cập việc ủng hộ luật kiểm soát súng, thay vào đó kêu gọi tăng quỹ cho an ninh trường học.

Sáng 1-6, Thống đốc bang Texas Greg Abbott kêu gọi Cơ quan Lập pháp Texas thành lập các ủy ban đặc biệt để đưa ra các khuyến nghị lập pháp nhằm đối phó với tình trạng xả súng. Song, các chủ đề mà Thống đốc Abbott xác định nhằm đảm bảo “an toàn súng đạn” về cơ bản không đề cập các hạn chế về súng, mà tập trung vào chăm sóc sức khỏe tâm thần, an ninh trường học, truyền thông xã hội, đào tạo cảnh sát, theo tờ Texas Tribune.

Bản thân Tổng thống Biden dù muốn siết kiểm soát súng nhưng cũng phải thừa nhận rằng ông không thể dùng quyền hành pháp để giải quyết bạo lực súng ống: “Tôi không thể ra lệnh cho những thứ này… Tôi không thể đặt vũ khí ra ngoài vòng pháp luật…”.•