Iran trả tự do cho hai tù nhân mang quốc tịch Anh, khi London trả khoản nợ hơn 515 triệu USD liên quan đến một thỏa thuận mua bán khí tài vài thập kỷ trước.
"Hai công dân Anh Nazanin Zaghari-Ratcliffe và Anoosheh Ashoori sẽ trở về từ Iran trong hôm nay", Ngoại trưởng Anh Liz Truss tuyên bố.
Trước đó, người phát ngôn cơ quan tư pháp Iran Zabiollah Khodaian, thông báo Zaghari-Ratcliffe cùng Ashoori đă được trả tự do. Hăng thông tấn Fars đồng thời đưa tin chính phủ Anh đă đồng ư "trả nợ" khoảng 515 triệu USD.
Ngoại trưởng Truss xác nhận sau nhiều tháng đàm phán, cùng hỗ trợ ngoại giao từ Oman, Anh và Iran đă đạt thỏa thuận giải quyết khoản nợ kéo dài hơn 40 năm.
Iran nhiều năm qua đ̣i Anh trả khoản nợ liên quan đến hợp đồng bán 1.500 xe tăng Chieftan và thiết giáp cho chính quyền vua Shah. Khi cách mạng Hồi giáo diễn ra khiến vua Shah bị lật đổ vào năm 1979, Anh đă đơn phương hủy hợp đồng Dịch vụ Quân sự Quốc tế (IMS) và không hoàn số tiền mà Iran đă thanh toán.
Ngoại trưởng Anh Liz Truss trả lời họp báo ngày 9/3 trong chuyến công tác tại Washington, Mỹ. Ảnh: Reuters.
Chính phủ Anh vào tháng 11/2021 thừa nhận nước này có trách nhiệm trả nợ cho Iran nhưng quá tŕnh dàn xếp "không đơn giản" do các lệnh trừng phạt quốc tế. Anh nhấn mạnh nước này không chấp nhận Iran lợi dụng Zaghari-Ratcliffe cùng Ashoori để "mặc cả ngoại giao".
Trong tuyên bố hôm nay, Ngoại trưởng Truss khẳng định thỏa thuận trả nợ cho Iran không liên quan đến quyết định trả tự do cho Zaghari-Ratcliffe và Ashoori của cơ quan tư pháp Iran. Bà mô tả hai thỏa thuận diễn ra "song song".
"Khoản nợ IMS đă được giải quyết theo đúng khuôn khổ các lệnh trừng phạt từ Anh và cộng đồng quốc tế đối với Iran, cũng như mọi ràng buộc pháp lư khác", Ngoại trưởng Anh nhấn mạnh. "Số tiền này sẽ được giám sát kỹ lưỡng và chỉ cho phép Iran mua hàng hóa phục vụ mục đích nhân đạo".
Nazanin Zaghari-Ratcliffe, 46 tuổi, mang quốc tịch kép Anh và Iran, là quản lư dự án cho Quỹ Thomson Reuters, tổ chức thiện nguyện của hăng tin tức và dữ liệu quốc tế cùng tên. Bà bị bắt tại Tehran vào năm 2016 khi thăm gia đ́nh.
Zaghari-Ratcliffe bị tuyên án 5 năm tù với tội danh âm mưu lật đổ chính phủ Iran. Ṭa án Iran năm ngoái tuyên bổ sung 12 tháng tù v́ bà từng biểu t́nh trước đại sứ quán Iran ở London năm 2009.
Anoosheh Ashoori, 68 tuổi, cũng mang quốc tịch kép Anh và Iran, là kỹ sư về hưu. Ông bị bắt khi đến Iran vào năm 2017, nhận mức án 10 năm tù với tội danh hoạt động gián điệp cho Israel. Cả Ashoori và Zaghari-Ratcliffe đều khẳng định họ vô tội. Hai người này sẽ trở về nhà của họ ở London.
Ngoài hai công dân Anh được trả tự do, Ngoại trưởng Liz Truss thông báo Iran cũng thả Morad Tahbaz, 66 tuổi, người Mỹ gốc Iran đồng thời có quốc tịch Anh bị bắt vào tháng 1/2018 với cáo buộc "thông đồng với Mỹ" và bị tuyên án 10 năm tù. Ông này đă rời nhà tù và được trở về nhà riêng ở Tehran.
"Nazanin đă bị giam tại Iran gần 6 năm c̣n với Anoosheh là gần 5 năm. Morad đă ngồi tù 4 năm. Họ sẽ sớm được đoàn tụ cùng gia đ́nh và người thân", bà Truss cho biết.