Quốc đảo Thái B́nh Dương có nguy biến mất hoàn toàn. Nông nghiệp ở quốc đảo Thái B́nh Dương Tuvalu trở nên bấp bênh, và nghề đánh cá phát đạt một thời cũng bắt đầu suy sụp khi nước biển dâng.
Funafuti, đảo chính của Tuvalu, nh́n từ trên cao. Ảnh chụp tháng 10/2011 (Ảnh: AP).
Tuần trước, Ngoại trưởng Tuvalu Simon Kofe đă gây xôn truyền thông thế giới với ảnh bức chụp ông ghi h́nh bài phát biểu trước hội nghị thượng đỉnh khí hậu của Liên Hiệp Quốc COP26, với nước biển ngập đến đầu gối. Bức ảnh đă được chia sẻ rộng răi trên các mạng xă hội những ngày gần đây, nêu bật thực trạng nhức nhối mà quốc đảo Thái B́nh Dương này đang phải đối mặt, và cũng cho thấy quốc đảo nhỏ bé vốn đang nỗ lực thúc đẩy các hành động tích cực nhằm hạn chế ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
"Không ai nghĩ rằng bức h́nh đó sẽ lan truyền như thế vài ngày qua. Điều này khiến chúng tôi hài ḷng và hy vọng rằng nó mang đến một thông điệp cũng như nhấn mạnh những thách thức mà Tuvalu đang phải đối mặt", Kofe nói.
Quốc đảo Tuvalu có dân số khoảng 11.000 người, điểm cao nhất ở đây chỉ là 4,5 m so với mực nước biển, trong khi độ cao trung b́nh so với mực nước chưa đến 2 m. Kể từ năm 1993, mực nước biển ước tính đă tăng khoảng 0,5 cm mỗi năm, theo một báo cáo năm 2011 của chính phủ Australia.
Bộ trưởng Tài chính Tuvalu Seve Paeniu đă chứng kiến nước biển dâng và gặm nhấm quê hương của ḿnh như thế nào. "Tuvalu đang ch́m dần", ông nói trong một cuộc phỏng vấn với Yahoo News.
"Có những trận ngập lụt do thủy triều. Nước biển xâm nhập cả vào mạch ngầm, những nơi trước kia nước không chảy qua giờ th́ đều bị ngập. Có những đợt sóng lớn trào lên khi ṿi rồng ập đến và cuốn bay mọi thứ trên đất liền... Điều đó trước đây chưa bao giờ xảy ra", Paeniu khẳng định. Ông nói thêm: "Chúng tôi từng có những vùng đất nông nghiệp và thảm thực vật, nay đă bị nhấn ch́m hoặc biến mất".
Không có sông hoặc giếng để lấy nước ngọt, người dân Tuvalu phải hứng nước mưa để sử dụng hoặc nhập khẩu máy khử muối chạy bằng dầu diesel, mặc dù giải pháp thứ hai rất tốn kém. Khi nước biển dâng lên, nông nghiệp trở nên bấp bênh hơn, và nghề đánh cá phát đạt một thời cũng bắt đầu suy sụp.
"An ninh lương thực đang bị đe dọa nghiêm trọng, và thậm chí cả nghề cá truyền thống. Chúng tôi thấy san hô bị tẩy trắng và đại dương bị axit hóa, tất cả ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn cung thực phẩm", ông Paeniu nói.
Tồi tệ hơn nữa, các cơn băo nhiệt đới ngày càng mạnh lên nhờ nhiệt độ đất liền và đại dương tăng, khiến Tuvalu và các quốc đảo khác gặp nguy cơ lớn hơn.
"Băo Tino tấn công vào tháng 1/2020, một cơn băo cấp độ 4 khá nghiêm trọng", ông Paeniu nói. "Đối với những ngôi nhà không có cột chống, nó đă quét sạch nhà cửa lẫn đồ đạc. Cơn băo cũng phá hủy các ruộng khoai môn đầm lầy, cây trồng chính của chúng tôi. Lớp thực vật bị bóc sạch nên nước biển tràn vào, và toàn bộ vụ mùa mất trắng".
Cựu Tổng thống Barack Obama nhắc đến Tuvalu trong bài phát biểu tuần trước tại COP26. "Quần đảo là con chim hoàng yến trong mỏ than ở t́nh huống này. Hiện họ đang gửi đến một thông điệp, rằng nếu chúng ta không hành động - và không kiên quyết hành động - th́ sẽ là quá muộn".
Nguy cơ biến mất hoàn toàn
Tuvalu có nguy cơ biến mất trên bản đồ nếu nước biển tiếp tục dâng lên (Ảnh: Youngpioneertours).
Thực trạng của Tuvalu nghiêm trọng tới nỗi đất nước Thái B́nh Dương này đang phải nghiên cứu các biện pháp để giữ lại quyền sở hữu các vùng biển và tư cách là một quốc gia, ngay cả khi quốc đảo ch́m hẳn dưới biển.
Ngoại trưởng Simon Kofe nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn: "Chúng tôi thực sự đang tính đến t́nh huống xấu nhất khi người dân buộc phải di dời hoặc toàn bộ đất đai bị nhấn ch́m."
"Tuvalu đang xem xét các lộ tŕnh pháp lư, nơi chúng tôi có thể duy tŕ quyền sở hữu các vùng biển của ḿnh, duy tŕ sự công nhận tư cách quốc gia theo luật pháp quốc tế. Đó là những bước chúng tôi chuẩn bị cho tương lai về sau", ông nói thêm.
VietBF@ sưu tập