Theo như một cuộc điều tra đã kết luận rằng tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Seawolf USS Connecticut của Mỹ đã va phải một ngọn núi ngầm chưa được xác định trên bản đồ biển, sau khi tàu ngầm Mỹ "đánh đông dẹp bắc" khắp nơi nhưng vẫn chịu thua trước chướng ngại vật dưới biển. Phải chăng chi ra 3 tỷ USD là quá lãng phí?
Tàu ngầm 3 tỷ USD vẫn đâm "ổ gà"
Mặc dù không xảy ra thường xuyên, nhưng tàu ngầm đôi khi cũng va chạm thứ gì đó dưới mặt biển. Tháng trước, một tàu ngầm tấn công của Hải quân Mỹ đã đụng phải vật thể lạ dưới Biển Đông, gây thiệt hại nặng nề.
Một cuộc điều tra đã kết luận rằng tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Seawolf USS Connecticut của Mỹ đã va phải một ngọn núi ngầm chưa được xác định trên bản đồ biển.
Vụ va chạm gây ra thiệt hại chưa xác định và làm bị thương hàng chục thành viên thủy thủ đoàn.
Connecticut là một trong ba tàu ngầm lớp Seawolf, nằm trong số những tàu ngầm mạnh nhất và có năng lực nhất của Hải quân Mỹ. Được chế tạo với chi phí hơn 3 tỷ USD mỗi chiếc cho mục đích săn tàu ngầm Liên Xô ở vùng biển sâu.
Vậy chính xác thì làm thế nào mà một chiếc tàu ngầm trị giá hàng tỷ USD được trang bị những khả năng cao cấp lại đâm phải một ngọn núi dưới biển, như thể một chiếc ô tô va phải ổ gà trên đường?
"Rất hiếm khi điều này xảy ra", Bryan Clark, cựu sĩ quan tác chiến tàu ngầm của Hải quân Mỹ và là chuyên gia quốc phòng tại Viện Hudson, nói với Insider. "Với các hoạt động ngầm, luôn có rất nhiều kế hoạch cẩn thận, tỉ mỉ được đưa ra".
"Bạn cần lập kế hoạch tỉ mỉ để tìm xem đâu là những bản đồ hoặc biểu đồ tốt nhất về khu vực, như độ sâu ở nơi hoạt động là bao nhiêu, có rủi ro gì chưa được biết đến ở phía dưới không, cho dù đó là một vỉa núi ngầm, một đống container hay thứ gì đó tương tự. Làm thế nào để tránh những khu vực có những rủi ro nguy hiểm như vậy", Clark nói.
Tai nạn sẽ xảy ra vì đôi khi có những tình huống bất ngờ buộc phải thay đổi kế hoạch, hoặc biểu đồ không được như ý muốn, thậm chí là sai lầm hiếm khi mắc phải của thủy thủ.
Biển Đông là vùng biển có môi trường hoạt động đặt ra nhiều thách thức đối với tàu ngầm vì nơi đây rất nông, hạn chế độ sâu mà tàu ngầm có thể hoạt động an toàn, nguy cơ bị phát hiện hoặc va phải vật chướng ngại vật.
"Các biểu đồ địa hình ở một nơi như Biển Đông có thể không chi tiết như bạn muốn", chuyên gia này nói thêm.
Núi ngầm dưới biển là dạng địa hình gây khó cho hoạt động của tàu ngầm.
Nếu một tàu ngầm đi vào trạng thái im lặng để tránh bị phát hiện, nó có khả năng phải xuống thấp dưới đáy và không dựa vào sonar, thứ có thể cảnh báo tàu ngầm về bất kỳ mối nguy hiểm tiềm tàng nào, chẳng hạn như thuỷ lôi trên đường đi cũng như tàu đối phương đến gần.
Vì vậy, trong tình huống đó, "bạn không thể trông chờ vào sonar". Clark nói. "Và, tất nhiên, bạn không nhận được những dấu hiệu trực quan về thứ đang ở phía trước".
Các tàu ngầm có sonar thụ động, nhưng hệ thống này chỉ phát hiện những thứ đang phát ra âm thanh. Clark giải thích: "Nếu bạn có thứ gì đó ở phía trước mà không gây ra bất kỳ tiếng động nào, chẳng hạn như một vỉa núi ngầm, bạn có thể không biết nó đang ở đó cho đến khi va phải".
"Bạn có thể bật máy đo độ sâu của nước ở bên dưới con tàu. Nó có chùm tia khá hẹp nên khó bị phát hiện ", chuyên gia giải thích thêm. "Nhưng vấn đề là máy chỉ đo được độ sâu bên dưới con tàu chứ không phát hiện ra phía trước có gì".
Sonar hướng từ đáy đó có khả năng phát hiện sự khác biệt trong biểu đồ và những thay đổi rất nhỏ về độ sâu nhưng nó cũng không thể giúp tàu đi qua điểm mù, nơi có đặc điểm địa hình chưa được khám phá có thể nhô lên cao so với đáy đại dương.
Chuyên gia giải thích rằng đây là những thách thức mà tàu ngầm phải đối mặt cho dù chúng có tiên tiến đến đâu. Các tàu ngầm cố gắng tránh những rủi ro này bằng cách hoạt động đủ cao, nhưng đôi khi điều đó không phải lúc nào cũng là một lựa chọn.
Không rõ chính xác điều gì đã xảy ra với tàu Connecticut, vì kết quả chi tiết cuộc điều tra hiện vẫn chưa được công bố. Tuy nhiên, với việc phải di chuyển trên mặt nước suốt một chặng đường dài về Guam sửa chữa, con tàu 3 tỷ USD này có lẽ đã gặp vấn đề không nhỏ.