Trong tần này, dự luật hạ tầng và chi tiêu xă hội mang tính bước ngoặt có thể được thông qua. Chúng sẽ giúp Biden hiện thực hóa lời hứa tranh cử.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi, thành viên đảng Dân chủ của Tổng thống Joe Biden, ngày 24/10 cho biết Hạ viện đang "tiến khá gần" tới mục tiêu thông qua dự luật cơ sở hạ tầng trị giá 1.000 tỷ USD vào ngày 27/10 hoặc 28/10, sau đó tŕnh lên Tổng thống Biden kư thành luật.
Hồi tháng 8, dự luật cơ sở hạ tầng đầy tham vọng do Biden đề xuất được 50 thượng nghị sĩ Dân chủ và 19 thượng nghị sĩ Cộng ḥa nhất trí thông qua tại Thượng viện, sau đó chuyển qua bỏ phiếu tại Hạ viện.
Tuy nhiên, tại Hạ viện, kế hoạch của Biden lại vấp phải rào cản từ chính đảng Dân chủ của ông, khi các nghị sĩ cấp tiến trong đảng tuyên bố sẽ không ủng hộ dự luật hạ tầng nếu nó không đi kèm một gói chi tiêu xă hội. Trong khi đó, không nghị sĩ Cộng ḥa nào ủng hộ gói chi tiêu lên tới 3,5 ngh́n tỷ USD này, khiến số phận của dự luật hạ tầng bị đe dọa.
Một số thành viên đảng Dân chủ cũng không đồng ư với gói chi 3,5 ngh́n tỷ USD. Thượng nghị sĩ Joe Manchin, người mang quan điểm ôn ḥa, từng đề xuất giảm khoản ngân sách này xuống c̣n 1,5 ngh́n tỷ USD.
V́ vậy, phe Dân chủ đang cố gắng thảo luận những điều khoản sửa đổi, thu hẹp tham vọng của gói chi tiêu xă hội. Trong một dấu hiệu dường như cho thấy Biden đang kiểm soát t́nh h́nh, ông đă tới gặp Manchin tại nhà riêng ở thành phố Wilmington, bang Delaware hôm 24/10. Nhà Trắng cho biết hai người bạn lâu năm dùng bữa sáng cùng lănh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer và tiếp tục đạt được tiến bộ.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tại buổi hỏi đáp hôm 21/10 ở thành phố Baltimore, bang Maryland. Ảnh: Reuters.
Gói chi tiêu xă hội dự kiến có quy mô nhỏ hơn nhiều so với mức đề xuất 3,5 ngh́n tỷ USD. Các nguồn tin tiết lộ Manchin hiện đồng ư với mức 1,75 ngh́n tỷ USD. Dự luật bị thu hẹp có nghĩa là Biden phải nhượng bộ bằng cách bỏ một số đề xuất mà ông vận động, như miễn học phí các trường cao đẳng cộng đồng. Như Tổng thống đă giải thích hôm 21/10, cần phải thỏa hiệp để thông qua các dự luật.
Hiện chưa rơ nội dung chính xác của dự luật chi tiêu xă hội, bởi các cuộc đàm phán đều được tổ chức kín. Tuy nhiên, phe Dân chủ dường như vẫn quyết theo đuổi các mục tiêu như miễn phí cho giáo dục mầm non, mở rộng chương tŕnh Medicare (hỗ trợ chi phí chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi và khuyết tật).
Nếu dự luật cơ sở hạ tầng và chi tiêu xă hội khổng lồ được thông qua, đây sẽ là bước ngoặt đánh dấu việc Biden đạt được một trong những di sản lập pháp quan trọng nhất đối với bất kỳ tổng thống thời hiện đại nào. Chúng có thể giúp Biden hiện thực hóa mục tiêu sử dụng quyền lực chính phủ để chuyển cán cân của nền kinh tế về tay người lao động.
"Quy mô dự luật hẹp hơn so với dự kiến của chúng tôi, nhưng vẫn lớn hơn bất cứ biện pháp nào mà chúng tôi từng đưa ra để giải quyết nhu cầu cho những gia đ́nh người lao động Mỹ", Pelosi cho hay.
Ngoài ra, nếu đảng Dân chủ đạt đồng thuận về cấu trúc dự luật và Biden đưa được vào hàng tỷ USD tài trợ cho kế hoạch chống biến đổi khí hậu, ông sẽ nắm lợi thế lớn khi lên đường công du từ ngày 28/10 để dự hội nghị thượng đỉnh G20 ở Rome và hội nghị khí hậu của Liên Hợp Quốc tại Scotland.
Khoản ngân sách đáng kể dành cho môi trường trong dự luật được đánh giá đóng vai tṛ quan trọng với mức độ tín nhiệm của Biden trên trường quốc tế, khi ông đang nỗ lực đưa Mỹ trở lại vị trí dẫn dắt toàn cầu bảo vệ hành tinh, hối thúc các quốc gia gây ô nhiễm hàng đầu khác cùng hành động. Đây là một trong những mục tiêu đối ngoại hàng đầu của Biden.
Dự luật hạ tầng 1.000 tỷ USD nếu được thông qua cũng sẽ giúp Biden hiện thực hóa lời kêu gọi đoàn kết đất nước lúc tuyên thệ nhậm chức, cũng như kêu gọi lưỡng đảng t́m ra các lĩnh vực hợp tác bất chấp khác biệt về ư thức hệ.
Giữa lúc đất nước phân cực gay gắt và thế đa số của đảng Dân chủ trong quốc hội không quá chênh lệch với đảng Cộng ḥa, việc thông qua bất kỳ dự luật lớn nào cũng được cho là khá bất thường.
Theo b́nh luận viên Stephen Collinson của CNN, việc Biden huy động được gần 3 ngh́n tỷ USD xây dựng cơ sở hạ tầng và chi tiêu xă hội, bên cạnh gói hỗ trợ Covid-19 trị giá 1,9 ngh́n tỷ USD đạt được trước đó, c̣n giúp xoa dịu cơn giận trong đảng Dân chủ, sau khi tín nhiệm của Biden giảm sút v́ cuộc rút quân hỗn loạn ở Afghanistan, Covid-19 trỗi dậy trở lại, lạm phát gia tăng, giá khí đốt lên cao, thị trường lao động bấp bênh và chuỗi cung ứng gặp khó khăn.
"Đây là cơ sở để Biden nói với người dân Mỹ rằng ông và đảng Dân chủ đă thực hiện tốt những lời hứa tranh cử, tận dụng thời cơ kiểm soát quyền lực ở Washington để thúc đẩy những thay đổi chính trị quan trọng", Collinson nhận định về bước ngoặt nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ.
Tuy nhiên, b́nh luận viên này chỉ ra rằng mức tín nhiệm lao dốc của Biden gần đây là một trong những yếu tố cho thấy ngay cả khi chương tŕnh nghị sự trị giá hàng ngh́n tỷ USD của Tổng thống Mỹ được thông qua, lợi ích chính trị có thể không xuất hiện kịp thời để bảo đảm chiến thắng cho đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đầy thử thách vào năm sau.
Collinson đánh giá tranh căi nội bộ gay gắt của đảng Dân chủ về các dự luật đă làm lu mờ những nội dung cải cách xă hội được đề xuất. Thêm vào đó, những cuộc đàm phán được tổ chức kín, khiến dư luận thắc mắc về nội dung cuối cùng trong dự luật chi tiêu xă hội, dẫn đến khó tạo được sự đồng thuận về mặt chính trị. Ngoài ra, quy mô dự luật thu hẹp c̣n 1,75 ngh́n tỷ USD có thể gây thất vọng đối với nhiều cử tri cấp tiến, làm giảm sự nhiệt t́nh của họ trong cuộc bỏ phiếu năm sau.
Các khoản ngân sách trong dự luật c̣n có thể mất tới nhiều tháng, hoặc thậm chí nhiều năm, mới thực sự chạm được đến người dân Mỹ và thay đổi cuộc sống của họ, ở mức độ đủ để định h́nh quyết định về chính trị. Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá phải chăng của cựu tổng thống Barack Obama từng mất nhiều năm mới trở nên phổ biến trong xă hội Mỹ.
Collinson đánh giá về ngắn hạn, phe Dân chủ có thể phải trả giá bằng việc đánh mất thế đa số trong quốc hội sau bầu cử giữa kỳ. Tuy nhiên, trong bối cảnh quyền lực giờ đây thường xuyên thay đổi giữa đảng Dân chủ và Cộng ḥa, Collinson cho rằng việc mỗi đảng tối đa hóa thành tựu của họ trong khoảng thời gian nắm quyền lực ngắn ngủi ngày càng quan trọng.
"Biden đang đứng trước cơ hội tiến một đoạn dài đến mục tiêu đó trong tuần tới", b́nh luận viên kết luận.
VietBF@ sưu tập