Tổng thống Mỹ Joe Biden đến phát biểu trong ngày khai mạc cuộc họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ở New York, và sau đó chủ tịch Trung Quốc lên tiếng qua video thu sẵn được gởi đến, khiến hai nhà lănh đạo Joe Biden và Tập Cận B́nh hôm nay 21/09/2021 sẽ đối đầu tại Liên Hiệp Quốc.
Tổng thống Joe Biden trong buổi tiếp tổng thư kư Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres tại khách sạn Intercontinental Barclay, New York, Hoa Kỳ, ngày 20/09/2021. AP - Evan Vucci
Theo phát ngôn viên Jen Psaki, ông Biden trong lần đầu tiên dự họp Liên Hiệp Quốc, sẽ tuyên bố « không t́m cách tiến hành một cuộc chiến tranh lạnh với bất kỳ nước nào », và quan hệ với Trung Quốc không phải là xung đột, mà là cạnh tranh. Bắc Kinh cũng phản đối ư tưởng « chiến tranh lạnh mới », nhưng đây là điểm giống nhau duy nhất giữa hai đại cường, mà quan hệ đang rất căng thẳng.
Đối với tổng thống Dân Chủ, diễn đàn đa phương này là cơ hội để nhấn mạnh đến « sự trở lại » của nước Mỹ sau bốn năm dưới thời Donald Trump. Tuy nhiên, việc rút quân trong hỗn loạn khỏi Afghanistan mà không phối hợp với các đồng minh, và khủng hoảng với Pháp trong thương vụ tàu ngầm Úc, đang làm mờ đi thông điệp của Biden, trong bối cảnh phương Tây t́m phương cách đối phó với Bắc Kinh.
Tổng thống Biden coi việc so găng với Trung Quốc là ưu tiên lớn nhất của nhiệm kỳ, nhấn mạnh sự đối đầu giữa các nền dân chủ và chế độ độc tài. Sự thành lập liên minh AUKUS nằm trong chiến lược này. Về phía Paris và một số nước châu Âu muốn có thái độ mềm dẻo hơn.
Ngày khai mạc không như dự kiến của Biden
Bài diễn văn của Joe Biden hôm nay là một trong những phát biểu được chờ đợi nhất tại cuộc họp thứ 76 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, thế giới muốn hiểu thêm về việc rút quân khỏi Afghanistan và dự định tiếp theo của Hoa Kỳ. Tổng thống Mỹ cũng muốn đặt vấn đề khí hậu làm tâm điểm. Tuy nhiên, từ bốn ngày qua mọi sự đă thay đổi, và không khí ngày khai mạc sẽ không như dự kiến, theo giải thích của thông tín viên Carrie Nooten tại New York :
« Trước hết, chương tŕnh đọc diễn văn vốn được xếp theo một số quy tắc lẫn thứ tự t́nh cờ, chừng như dành ưu tiên cho tổng thống Mỹ, không có diễn giả nào được qua mặt.
Tuy nhiên có sự thay đổi : Tập Cận B́nh gởi đến một thông điệp sẽ được phổ biến trong buổi sáng, nên bỗng dưng hai cường quốc chia sẻ diễn đàn. Tổng thư kư Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres sẽ đề cập đến sự đối đầu giữa hai lănh đạo Mỹ-Trung, mà theo ông « nguy hiểm hơn cả Chiến tranh lạnh ».
Ngoài ra, các nhà lănh đạo châu Âu mà ông Joe Biden sẽ gặp gỡ bên lề hội nghị rất tức giận với Washington. Ngoại trưởng 27 nước châu Âu tại New York hôm qua đă phản đối cách xử sự với Pháp, nạn nhân của liên minh AUKUS. Tóm lại, đó là một công chúng rơ ràng ít ủng hộ tổng thống Mỹ hơn dự kiến. Cuối cùng, Iran từ chối một cuộc họp ở New York nhằm tái thúc đẩy đàm phán về hồ sơ hạt nhân.
Thế nên, dù có tin là tổng thống Mỹ sẽ loan báo đóng góp khoản tiền rất lớn cho vấn đề khí hậu, lời hứa của ông có nguy cơ bị thời sự địa chính trị nhấn ch́m ».
Phiên họp Đại Hội Đồng : Bước tiền trạm cho COP26
Biến đổi khí hậu cũng là một chủ đề trong chương tŕnh nghị sự của khóa họp Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc lần này, khi chỉ c̣n sáu tuần nữa là diễn ra Hội nghị Khí hậu COP26 tại Glasgow, Scotland ( 31/10-12/11/2021 ).
Mọi sự chú ư dồn vào bài phát biểu hôm nay, 21/09/2021, của tổng thống Joe Biden, dự trù sẽ thông báo những « tin tốt lành » về tài trợ cho những nước nghèo chống biến đổi khí hậu.
AFP cho biết, hôm qua, một cuộc họp kín đă được tổ chức giữa tổng thư kư Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres, thủ tướng Anh Boris Johnson và đặc phái viên về khí hậu của tổng thống Mỹ John Kerry.
Năm 2009, tại hội nghị Copenhague, các nước phát triển đă cam kết đóng góp 100 tỷ đô la cho giai đoạn 2020 – 2025, hỗ trợ các nước phía nam thích ứng với những tác động của biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính.
Tuy nhiên, ông Guterres lấy làm tiếc rằng kế hoạch tài trợ, dự trù sẽ được thông báo trong hội nghị COP26, đă bị chậm trễ. Tổng thư kư Liên Hiệp Quốc nhấn mạnh : « Năm 2019-2020, chúng ta đă thất bại, những tính toán từ Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OCDE) cho thấy vẫn c̣n thiếu đến 20 tỷ đô la. » Lănh đạo định chế cao nhất của thế giới cảnh báo nguy cơ « xói ṃn niềm tin giữa các nước phát triển và đang phát triển ».
Liên Hiệp Quốc cho rằng để thuyết phục giới chính khách, cần phải đánh động công luận. Năm nay, Liên Hiệp Quốc đă triển khai nhiều phương tiện lớn và cho mời BTS, nhóm nhạc pop nổi tiếng của Hàn Quốc. Năm rồi, màn tŕnh diễn của ban nhạc này đă làm quá tải trang mạng Internet của Liên Hiệp Quốc.