Tổng thống Biden để ngỏ khả năng đóng cửa nhà tù Guantanamo. Sau gần 2 thập niên giam giữ, Tổng thống Joe Biden thông qua thả tự do cho 3 tù nhân tại Vịnh Guantanamo (Cuba). Từ đó đã dấy lên nghi ngờ nhà lãnh đạo Mỹ có thể sẽ đóng cửa nhà tù Guantanamo.
Cổng nhà tù tại Guantanamo. Ảnh: AFP
Hãng thông tấn AFP (Pháp) cho biết một ủy ban kiểm tra cấp cao vào ngày 17/5 đã thông qua việc thả 3 tù nhân tại Guantanamo, trong đó có tù nhân cao tuổi nhất trong 40 người đang bị giam giữ là doanh nhân Pakistan Saifullah Paracha (73 tuổi).
Mặc dù bị bắt và đưa tới Guantanamo trong giai đoạn 2001-2003 nhưng 3 tù nhân này giống như hầu hết các tù nhân khác tại đây, đều chưa từng bị xét xử.
Nhà tù quân sự của Mỹ tại Guantanamo được thiết lập tháng 1/2002 là nơi chuyên giam giữ các đối tượng tình nghi khủng bố. Cơ sở này xuất hiện sau vụ khủng bố 11/9/2011 do Al-Qaeda thực hiện. Nhà tù Guantanamo bị dư luận quốc tế lên án về cách đối xử tàn bạo đối với những người bị giam giữ, trong đó có cả các biện pháp tra khảo dã man.
Năm 2009, khi ông Biden giữ chức Phó Tổng thống, Tổng thống Barack Obama đã ra lệnh đóng cửa nhà tù Guantanamo trong 2 ngày. Cựu Tổng thống Obama cho rằng có những đối tượng liên quan đến vụ khủng bố 11/9 cần được xét xử tại tòa án dân sự Mỹ. Tuy nhiên Quốc hội Mỹ đã bác bỏ đề xuất này.
Trong 8 năm sau đó, cựu Tổng thống Obama đã thả hàng trăm tù nhân tại Guantanamo sau khi Uỷ ban kiểm tra định kỳ Guantanamo (PRB) xác nhận họ không có tội. Nhưng hoạt động này chấm dứt kể từ khi ông Donald Trump bước chân vào Nhà Trắng năm 2017.
Tháng 4 vừa qua, khi nhận câu hỏi liệu Tổng thống Biden có đóng cửa nhà tù Guantanamo hay không, Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki trả lời rằng nhà lãnh đạo Mỹ vẫn “duy trì cam kết” để thực hiện điều này.
Bà Daphne Eviatar tại Tổ chức Ân xá Quốc tế đánh giá: “Tổng thống Biden không thể yêu cầu những quốc gia khác phải tôn trọng nhân quyền nếu bản thân ông không đóng cửa Guantanamo”.
Trong 40 người bị giam giữ tại Guantanamo, có 9 người trong danh sách có thể được thả; 6 người khác được coi là vô tội dưới thời cựu Tổng thống Obama nhưng trường hợp của họ bị đóng băng dưới thời cựu Tổng thống Trump. Còn 12 người vẫn mắc kẹt trong hệ thống tòa án quân sự chậm chạp của Mỹ. Mới chỉ có 2 người bị kết tội trong gần 2 thập niên qua. 19 trường hợp khác ở trạng thái bị lãng quên, chưa từng bị khởi tố hoặc được PRB thông qua để thả tự do.
Ông Shayana Kadidal tại Trung tâm Quyền Hiến định đánh giá Tổng thống Biden sẽ không đi theo con đường của cựu Tổng thống Obama là công khai ý định muốn đóng cửa Guantanamo. Theo ông Kadidal, Tổng thống Biden có thể để PRB nhận vai trò này.
Nhưng ông Kadidal cũng đề cập rằng một số nhân vật cấp cao tại Lầu Năm Góc vẫn muốn duy trì hoạt động của Guantanamo trong trường hợp xảy ra các cuộc xung đột trong tương lai.
VietBF@ sưu tập