Vaccine của Trung Quốc vấp phải những lo ngại về hiệu quả khi cho thấy tỷ lệ bảo vệ thấp hơn so với các loại vaccine khác. Điều này có thể ảnh hưởng đến vị thế dẫn đầu của Bắc Kinh trong cuộc đua ngoại giao vaccine, khiến một vấn đề khác là nhiều nước đang cho rằng Bắc Kinh sử dụng vaccine để gây áp lực ngoại giao với các nước. Sau khi Yury Yarmolinsky, nhà phân tích của Viện Nghiên cứu Chiến lược Belarus, cho biết trong cuộc đua ngoại giao vaccine, tỷ số giữa Trung Quốc so với nhóm Quad là 1-0.
Tỷ số: Trung Quốc 1 - 0 Quad
Khi Gayle Smith, điều phối viên toàn cầu của Bộ Ngoại giao Mỹ về Covid-19 trả lời các phóng viên hôm thứ Tư về kế hoạch phân phối vaccine của Washington, một câu hỏi liên tục xuất hiện: trong số 80 triệu liều mà Tổng thống Mỹ Joe Biden cam kết chia sẻ với thế giới, liệu có dành cho các nền kinh tế châu Á chẳng hạn như Ấn Độ, Đài Loan và Việt Nam - hay nguồn cung sẽ được phân phối bởi chương tŕnh chia sẻ vaccine Covax?
Vaccine chống Covid-19 Sinopharm được chuyến đến sân bay quốc tế Phnom Penh, Campuchia. Ảnh: Xinhua.
Smith cho biết bà không thể xác nhận quy tŕnh tại thời điểm này, nhưng nhấn mạnh rằng Mỹ đang đánh giá việc phân bổ hiệu quả nhất dựa trên nhu cầu của các quốc gia.
Mỹ đang phả đối mặt với áp lực chia sẻ vaccine thừa của ḿnh, khi các ca bệnh Covid-19 trong nước đă giảm và gần 60% người Mỹ trên 18 tuổi đă được tiêm ít nhất một liều vaccine.
Tại châu Á, Mỹ và các thành viên khác của liên minh Quad là Úc, Ấn Độ và Nhật Bản - đă đưa ra kỳ vọng rằng họ sẽ đóng vai tṛ quan trọng trong việc phân phối vaccine.
Cụ thể, Mỹ, Nhật Bản và Úc tài trợ cho Ấn Độ, nhà sản xuất vaccine số 1 trên thế giới, sản xuất tới 1 triệu liều để phân phối đến châu Á - chủ yếu là Đông Nam Á - vào cuối năm tới.
Nhưng số ca mắc bệnh Covid-19 đă tăng lên ở Ấn Độ, buộc chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi đóng băng việc xuất khẩu vaccine.
Viện Huyết thanh của Ấn Độ, nhà sản xuất vắc xin lớn nhất thế giới, đă không thể thực hiện cam kết sản xuất vắc xin Oxford-AstraZeneca cho Covax và gần đây cho biết nước này chỉ có thể bắt đầu xuất khẩu sang các quốc gia khác vào cuối năm nay. Cho đến nay, Covax mới chỉ xuất xưởng 68 triệu liều đến các quốc gia đang phát triển, trong mục tiêu 2 tỷ liều trong năm nay.
Trong khi đó, Trung Quốc đă vận chuyển khoảng 265 triệu liều vaccine Covid, nhiều hơn tất cả các quốc gia khác cộng lại, với cam kết cung cấp thêm 440 triệu liều.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh cho biết ngoài việc cung cấp thêm vaccine, Trung Quốc sẽ cung cấp thêm 3 tỷ USD viện trợ trong 3 năm tới để hỗ trợ ứng phó với đại dịch và phục hồi kinh tế ở các nước đang phát triển. Ông Tập cho biết Bắc Kinh cũng sẽ hỗ trợ các công ty vaccine Trung Quốc chuyển giao công nghệ và thực hiện sản xuất chung với các nước đang phát triển.
Các nhà phân tích nói rằng vẫn c̣n phải xem liệu khoản tài trợ đă hứa từ Mỹ có thể giúp Quad chơi bắt kịp hay không. Hannah Elyse Sworn, nhà phân tích cấp cao của Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam (RSIS) tại Đại học Công nghệ Nanyang của Singapore, cho rằng khi các nước Quad có thể thực hiện lời hứa về vaccine của họ trong hai năm tới, người dân trong khu vực có thể đă chuyển sang vaccine của Trung Quốc.
Yury Yarmolinsky, một nhà phân tích của Viện Nghiên cứu Chiến lược Belarus, cho biết trong cuộc đua ngoại giao vắc xin, tỷ số giữa Trung Quốc so với Bộ tứ là 1 - 0, nghiêng về Trung Quốc.
Mỹ vào cuộc?
Tuy nhiên, vaccine của Trung Quốc vấp phải những lo ngại về hiệu quả khi cho thấy tỷ lệ bảo vệ thấp hơn so với các loại vaccine khác. Điều này có thể ảnh hưởng đến vị thế dẫn đầu của Bắc Kinh trong cuộc đua ngoại giao vaccine.
Một vấn đề khác là nhiều nước đang cho rằng Bắc Kinh sử dụng vaccine để gây áp lực ngoại giao với các nước.
Tuần trước, Đài Loan cáo buộc Trung Quốc đang t́m cách sử dụng vaccine để trục lợi chính trị sau khi một đồng minh ngoại giao của Đài Loan là Honduras cho biết họ đang xem xét mở văn pḥng tại Trung Quốc trong một nỗ lực mua các loại vaccine rất cần thiết.
Tháng trước, Bắc Kinh cũng bị cáo buộc cung cấp vaccine do Trung Quốc sản xuất để gây áp lực buộc Paraguay cắt đứt quan hệ với Đài Loan.
Các nhà phân tích cho biết Bắc Kinh có thể mở rộng lợi thế hiện tại của ḿnh nếu họ cho các nước đối tác thấy rằng họ tập trung vào việc giúp ngăn chặn sự lây lan tức thời của Covid-19
Khi Washington quyết định cách phân bổ 80 triệu vaccine từ kho dự trữ của ḿnh, Youde cho biết việc gửi nguồn cung qua Covax vẫn sẽ gửi một "thông điệp mạnh mẽ" đến thế giới.
Ông nói: "Đó sẽ là bằng chứng thêm về việc Mỹ sẵn sàng tham gia trở lại với hệ thống y tế toàn cầu sau nhiệm kỳ tổng thống của Trump".