Một cuộc điều tra kéo dài 1 tháng cho thấy dự án nhà đất đă hủy hoại trái phép hơn 90% bề mặt ngọn núi Changyao ở phía nam hồ Dianchi, biến vùng đồi xanh tốt trước đây trở thành một "núi bê tông". Sau khi các đội ngũ và thiết bị phá dỡ được cấp tập cử đến một khu bảo tồn thiên nhiên để san bằng dự án vi phạm đang khiến giới chức trung ương Trung Quốc nổi giận.
Chỉ thị của ông Tập bị phớt lờ
Hơn 1.000 villa và căn hộ mọc lên ở một khu bảo tồn tự nhiên đă bị phá dỡ sau khi dự án phát triển nhà đất này lọt vào tầm ngắm của Bắc Kinh. Dự án mọc lên bên bờ hồ Dianchi (Điền Tŕ) ở thành phố Côn Minh, tỉnh Vân Nam, bị chỉ ra sai phạm trong báo cáo hồi tuần trước của thanh tra Bộ Sinh thái và Môi trường Trung Quốc.
Cuộc điều tra kéo dài 1 tháng cho thấy dự án nhà đất đă hủy hoại trái phép hơn 90% bề mặt ngọn núi Changyao ở phía nam hồ Dianchi, biến vùng đồi xanh tốt trước đây trở thành một "núi bê tông".
Báo cáo điều tra này là một trong những chỉ trích công khai ở mức cao nhất đối với một chính quyền địa phương Trung Quốc liên quan đến sai phạm về môi trường, kể từ sau vụ Bắc Kinh xử lư giới chức tỉnh Thiểm Tây vào ba năm trước do phớt lờ các chỉ thị của Chủ tịch Tập Cận B́nh về phá dỡ các villa xây trái phép ở khu vực bảo hộ của vùng núi Tần Lĩnh.
Trái với các quan chức Thiểm Tây, Bí thư tỉnh ủy Vân Nam Ruan Chengfa và Tỉnh trưởng Wang Yubo nhanh chóng thúc giục nhà chức trách Côn Minh phá dỡ 813 villa và 294 căn hộ xây trên diện tích 230 hecta.
Hàng chục máy xúc được triển khai và 1.700 công nhân được huy động để trồng cây non tại những khu đồi trọc bị hủy hoại - tờ Nhật báo Côn Minh đưa tin.
Dianchi là hồ lớn nhất ở vùng tây nam Trung Quốc với diện tích 330 km2. Đây cũng là thắng cảnh hàng đầu ở thành phố Côn Minh, nhưng đang đối mặt với t́nh trạng sinh thái xuống cấp.
Ông Tập Cận B́nh từng thị sát khu vực hồ này vào tháng 1/2020 và chỉ thị các quan chức bản địa không "đánh đổi môi trường để theo đuổi phát triển kinh tế ngắn hạn".
Giới chức Côn Minh nhanh chóng tổ chức phá dỡ dự án trái phép quy mô lớn ở hồ Dianchi (Ảnh: SCMP)
H́nh ảnh dự án ở Dianchi đă thổi bùng làn sóng giận dữ trên mạng Internet ở Trung Quốc.
"Thật là những cảnh tượng gây sốc! Một sự lăng phí to lớn!" - một người dùng mạng viết trên nền tảng Sina.
"Các quan chức ở đâu khi lô nhà này bắt đầu xây dựng?" - một người khác chất vấn. "Họ cần phải bị truy cứu trách nhiệm v́ làm tổn hại môi trường và lăng phí tài nguyên."
Các villa được phát triển bởi Northstar Group, một doanh nghiệp quy mô lớn ở địa phương kinh doanh trong nhiều lĩnh vực - từ bất động sản tới ngọc và trà Phổ Nhĩ. Công ty nằm dưới quyền kiểm soát của Ren Huaican, sinh năm 1951, một doanh nhân ít tên tuổi và là công dân Canada.
Quá tŕnh xây dựng nhà ở tại Dianchi được bắt đầu từ tháng 1/2015 và dự án được quảng bá như một chương tŕnh phát triển "du lịch quốc tế và bổ sung sức khỏe" nhờ vào vị trí đắc địa cận hồ. Hầu hết các căn nhà ở đây - với giá cao nhất lên đến hơn 20 triệu nhân dân tệ - đă được bán.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh thị sát khu vực hồ Dianchi, tỉnh Vân Nam, tháng 1/2020 (Ảnh: Xinhua)
Bảo vệ môi trường đang là tiêu chí ngày càng quan trọng trong đánh giá kết quả hoạt động của giới chức các địa phương ở Trung Quốc. Dianchi bị ô nhiễm nghiêm trọng sau ba thập kỷ tăng trưởng kinh tế nóng từ thập niên 1980, cùng với tăng trưởng dân số.
Hồi tháng 2/2015, ông Tập Cận B́nh cũng thị sát Côn Minh và thúc giục các quan chức làm sạch nguồn nước. Ông cảnh báo hồ Dianchi đă trở thành "vết sẹo" của cả Côn Minh lẫn tỉnh Vân Nam.
Từ năm 2018, chất lượng nước ở Dianchi đă bị xếp hạng ở Mức 4 - mức tồi tệ thứ hai trong thang tiêu chuẩn nước của Trung Quốc. Tuy nhiên, đây vẫn là kết quả tốt nhất mà địa phương đạt được trong ba thập kỷ.
Dự án nhà đất ở Dianchi bị Bộ Môi trường Trung Quốc chỉ trích là biến vùng núi xanh tốt thành "núi bê tông" (Ảnh: SCMP)
Tân Hoa Xă hôm 7/5 đưa tin, Bộ Môi trường đă nhắc nhở chính quyền địa phương về vấn đề phát triển nhà đất vào năm 2016, nhưng các chỉ đạo này đă bị bỏ ngoài tai.
Bài xă luận của Tân Hoa Xă nhấn mạnh "cần phải bảo vệ hồ Dianchi như là đôi mắt của chúng ta. Thế nhưng chính quyền địa phương lại chọn cách mắt nhắm mắt mở."
"Một dự án phát triển quy mô lớn như vậy th́ tại sao chính quyền không nh́n thấy?" - hăng tin nhà nước nêu. "Có bao nhiêu người dính líu và mức độ tham nhũng sau vụ sai phạm này nghiêm trọng đến đâu? Ai đă đánh lừa cả công chúng và cấp thẩm quyền cao hơn?"
Vụ sai phạm ở Dianchi tương tự "cơn băo" nổ ra ba năm trước ở tỉnh Thiểm Tây, khi 1.200 villa mọc lên trái phép giữa khu bảo tồn tự nhiên núi Tần Lĩnh của tỉnh này. Hàng trăm quan chức bị điều tra sau khi phớt lờ 6 chỉ thị trực tiếp từ Chủ tịch Tập Cận B́nh.