Ngày 24/1, Ṭa án Tối cao Mỹ đă ra quyết định không xét xử hai đơn kiện, đồng thời chỉ thị các ṭa án cấp dưới hủy các quyết địnhh trước đó chống lại cựu tổng thống Donald Trump v́ ông không c̣n tại nhiệm. Phán quyết được đưa ra mà không có b́nh luận hoặc bất đồng quan điểm nào.
Hai vụ kiện, do nhóm Công dân v́ Trách nhiệm và Đạo đức ở Washington (CREW) và các tổng chưởng lư của thủ đô Washington và bang Maryland đệ tŕnh, là một phần của nỗ lực pháp lư cáo buộc Trump vi phạm Điều khoản Lương bổng được quy định trong Hiến pháp bởi ông tiếp tục sở hữu đế chế kinh doanh khi c̣n đương chức.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump lên trực thăng rời Nhà Trắng hôm 20/1. Ảnh: AFP.
Trước khi Trump nhậm chức, các ṭa án chưa bao giờ xem xét đơn kiện liên quan nhận quà cáp, lợi ích trong nước và nước ngoài. Tuy nhiên, Trump nắm giữ chức vụ tổng thống trong khi vẫn giữ lợi ích kinh doanh tư nhân là chưa từng có trong thời hiện đại.
Ba vụ kiện về Điều khoản Lương bổng đă được đệ tŕnh chống lại Trump trong nhiệm kỳ của ông với cáo buộc mạng lưới kinh doanh của ông cho phép ông chấp nhận các khoản thanh toán vi hiến từ chính phủ nước ngoài, nơi có các nhà ngoại giao lưu trú tại khách sạn của Trump, mở ra tầm ảnh hưởng tiềm tàng từ nước ngoài đối với tổng thống.
Vụ kiện thứ ba, do hơn một trăm thành viên đảng Dân chủ đưa ra, đă bị Ṭa án Tối cao bác bỏ năm ngoái.
"Quyền sở hữu liên tục của Tổng thống Trump đối với đế chế kinh doanh toàn cầu khiến ông có mối quan hệ sâu sắc với một nhóm thành viên chính phủ nước ngoài và trong nước, vi phạm Hiến pháp, đặt câu hỏi về nhà nước pháp quyền và tính toàn vẹn hệ thống chính trị của đất nước", theo đơn kiện tháng 9/2017 từ tổng chưởng lư ở thủ đô Washington và bang Maryland.
Đơn kiện này cho rằng Trump đă vi phạm Hiến pháp khi chấp nhận thanh toán từ các chính phủ nước ngoài và trong nước thông qua Khách sạn Quốc tế Trump ở thủ đô Washington. Quan chức bang và nước ngoài có thể chọn làm ăn với các thực thể mà tổng thống có lợi ích tài chính để được ưu ái.
Trọng tâm của đơn kiện là Điều khoản Lương bổng, vốn rất ít được cơ quan tư pháp giải thích kể từ khi được ban hành gần 250 năm trước. Điều khoản cấm tổng thống nhận "thù lao" hoặc lợi nhuận từ bất kỳ "vua, hoàng tử hoặc nhà nước nước ngoài" nào trừ khi quốc hội đồng ư. Điều khoản cho phép một tổng thống chỉ nhận được mức lương và các quyền lợi do quốc hội ấn định trước, nhưng cấm ông nhận "bất kỳ lợi ích nào khác ngoài Mỹ".
*VietBF@sưu tập