Trước khi ký kết thỏa thuận, Ngoại trưởng Kuwait đã thông báo rằng Ả Rập Xê-út và Qatar sẽ mở cửa biên giới trên bộ, trên không và trên biển bắt đầu từ đêm 4/1, trong đó Ả Rập Xê-út, Qatar và các quốc gia vùng Vịnh khác dự kiến sẽ ký một thỏa thuận vào hôm 5/1 nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng ngoại giao tại khu vực này sau 3 năm rưỡi căng thẳng. Cố vấn cấp cao Mỹ đồng thời là con rể ông Trump, ông Jared Kushner - người có công trong quá trình đàm phán thỏa thuận.
Thỏa thuận chấm dứt khủng hoảng ngoại giao
Ả Rập Xê-út, Qatar và các quốc gia vùng Vịnh khác dự kiến sẽ ký một thỏa thuận vào hôm 5/1 nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng ngoại giao tại khu vực này sau 3 năm rưỡi căng thẳng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thái tử Ả Rập Xê-út Mohammed bin Salman
Đây là diễn biến mới nhất trong một loạt các thỏa thuận ở Trung Đông mà Washington tìm kiếm.
Thông tin từ Axios cho biết, liên minh do Ả Rập Xê-út dẫn đầu đã cắt đứt quan hệ với Qatar vào năm 2017, đồng thời đóng cửa không phận và các tuyến đường biển đối với Qatar với lý do Qatar ủng hộ các nhóm khủng bố có quan hệ với Iran. Qatar đã phủ nhận cáo buộc này và cho rằng những lệnh cấm vận có mục đích hủy hoại chủ quyền của đất nước.
Trong những tuần gần đây, Ả Rập Xê-út và Qatar đã phải chịu áp lực từ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump trong việc chấm dứt tranh chấp.
Mỹ duy trì quan hệ chặt chẽ với cả Qatar và các quốc gia đối đầu với nước này, nhưng nhiều nỗ lực trong quá khứ của chính quyền Trump nhằm hòa giải các bên đã không thành công.
Cả hai quốc gia vùng Vịnh đều coi việc ký kết thỏa thuận là hành động đáp lại những cố gắng của chính quyền ông Trump và cũng là một phần trong nỗ lực của họ nhằm "dọn bàn" đón chính quyền Tổng thống đắc cử Joe Biden sắp tới.
Theo Arab News, các nhà ngoại giao trong khu vực cho biết, Ả Rập Xê-út rất quan tâm đến việc thúc đẩy một thỏa thuận giải quyết tranh chấp để chứng tỏ với ông Biden rằng họ là những người kiến tạo hòa bình và cởi mở trong đối thoại.
Ả Rập Xê-út sẽ tham gia kí kết trong hội nghị thượng đỉnh Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) trong tuần này.
Trước khi ký kết thỏa thuận, Ngoại trưởng Kuwait đã thông báo rằng Ả Rập Xê-út và Qatar sẽ mở cửa biên giới trên bộ, trên không và trên biển bắt đầu từ đêm 4/1.
Cố vấn cấp cao Mỹ đồng thời là con rể ông Trump, ông Jared Kushner đã đến dự hội nghị thượng đỉnh GCC ở Thành phố Al Ula, Ả Rập Xê-út cùng với cố vấn Brian Hook - người có công trong quá trình đàm phán thỏa thuận.
Ông Jared Kushner. Ảnh: New York Times
Hội nghị thượng đỉnh là lần đầu tiên Tiểu vương Qatar Tamim Bin Hamad al-Thani tới thăm Ả Rập Xê-út kể từ khi cuộc khủng hoảng nổ ra vào năm 2017. Các nhà lãnh đạo Ả Rập Xê-út. Bahrain, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Oman và Kuwait cũng sẽ tham sự hội nghị.
Tiểu vương Qatar Tamim Bin Hamad al-Thani
Nhà Trắng cũng vận động UAE, Bahrain và Ai Cập ký kết thỏa thuận bình thường hóa, tuy nhiên cả ba quốc gia này đều vẫn do dự.
Tất cả các quốc gia tham gia vào thỏa thuận đều là đồng minh của Mỹ. Qatar có căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ trong khu vực, Bahrain là nơi đóng quân của Hạm đội 5 thuộc Hải quân Mỹ, Ả Râp Xê-út và UAE liên tục tiếp đón quân đội Mỹ.
Nguồn tin ngoại giao của một trong các quốc gia vùng Vịnh của Axios cho hay, thỏa thuận là một bước đi đúng hướng, bao gồm một số phát triển tích cực, nhưng nó không đánh dấu sự kết thúc của rạn nứt vùng Vịnh.
"Một số vấn đề được giải quyết, nhưng nguyên nhân gốc rễ của sự rạn nứt - mối quan hệ không tốt giữa các nhà lãnh đạo và sự khác biệt lớn về chính sách đối với Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và tổ chức Anh em Hồi giáo vẫn còn đó," nguồn tin ngoại giao cho biết.
Thỏa thuận sẽ được kí vào ngày 5/1 và là thành tựu vào phút cuối của ông Kushner và chính quyền ông Trump trước khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức vào ngày 20/1 tới.