Chủ tịch Trung Quốc thừa nhận "có căng thẳng trong hàng ngũ lănh đạo, một số vị không chứng tỏ họ hoàn toàn trung thành", trong cuộc họp bộ chính trị được triệu tập trong bối cảnh Trung Quốc đối đầu với cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ, khiến điều đó cho thấy nội bộ Trung Quốc đang căng thẳng,v́ viễn cảnh chiến tranh thương mại với Mỹ và áp lực của Washington đă làm dao động tinh thần ban lănh đạo Trung Quốc.
(Ảnh minh họa) - Bộ chính trị đảng Cộng Sản Trung Quốc đă được triệu tập để học tập trong hai ngày 25-26/12/2018. REUTERS/Jason Lee
Bộ chính trị đảng Cộng Sản Trung Quốc đă được triệu tập để học tập trong hai ngày thứ Ba và thứ Tư vừa qua. Theo bản tin của AFP từ Bắc Kinh, các ủy viên được yêu cầu phải « nhanh chóng » học tập các bài diễn văn của chủ tịch Tập Cận B́nh, tuân thủ kỷ luật cho bản thân, cho gia đ́nh và những người cộng sự.
Ông Tập Cận B́nh tái diễn những phương thức kiểm tra tư tưởng thời Mao Trạch Đông : những quan chức cao cấp phải tự kiểm điểm, tự phê dưới ánh sáng chỉ đạo của chủ tịch, theo bản tóm tắt nội dung được Tân Hoa Xă loan báo ngày 27/12/2018, một ngày sau khi cuộc họp mật kết thúc.
Căng thẳng ở thượng tầng lănh đạo
Theo giáo sư Willy Lam (Lâm Hoà Lập), đại học Hồng Kông, Tập Cận B́nh áp đặt một « cuộc trắc nghiệm » ḷng trung thành của 24 ủy viên bộ chính trị. Nhưng qua biện pháp này, chủ tịch Trung Quốc mặc nhiên thừa nhận « có căng thẳng trong hàng ngũ lănh đạo, một số vị không chứng tỏ họ hoàn toàn trung thành ». Cuộc họp bộ chính trị được triệu tập trong bối cảnh Trung Quốc đối đầu với cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ từ mùa hè năm nay và t́nh trạng kinh tế tăng trưởng chậm lại.
Trong cuộc họp bên lề G20 tại Achentina vào đầu tháng 12, ông Tập Cận B́nh đă thuyết phục được tổng thống Donald Trump cho ba tháng để đàm phán một thỏa thuận thương mại. Theo nguồn tin của Bloomberg, phái đoàn thương thuyết Mỹ sẽ đến Bắc Kinh ngày 07/01/2019.
Từ đánh giá thấp đối thủ đến thiếu tự tin
Theo phân tích của chuyên gia Willy Lam, chủ tịch Tập Cận B́nh bị nội bộ chỉ trích v́ xem thường quyết tâm chính trị của Donald Trump, không ngờ tổng thống Mỹ nói là làm, tăng thuế đánh lên hàng Trung Quốc. Hệ quả là miền nam và đông Trung Quốc cũng như các ngành công nghệ xuất khẩu bị thiệt hại nặng nề. Do vậy, với tư cách là lănh đạo tối cao, là « hạt nhân », Tập Cận B́nh bị áp lực rất mạnh phải đạt được một thỏa hiệp với Mỹ vào đầu tháng Ba 2019, khi « tối hậu thư » đến kỳ hạn.
Thời điểm này trùng hợp với khóa họp khoáng đại của Quốc Hội Trung Quốc. Tập Cận B́nh có nguy cơ bị đại biểu các địa phương chất vấn. Trong cuộc đọ sức Mỹ-Trung, tổng thống Donald Trump chiếm thế thượng phong, khai thác nhược điểm của lănh đạo Trung Quốc.
Từ khi đưa « tư tưởng Tập » vào Hiến pháp, hủy bỏ giới hạn hai nhiệm kỳ, Tập Cận B́nh được xem là lănh đạo quyền uy số một như Mao. Nhưng v́ không có uy thế của cha đẻ chế độ, nên ông Tập không cảm thấy an toàn, thiếu tự tin, luôn sợ người khác giành ghế, theo nhà phân tích chính trị độc lập (Hua Po) Hoa Pha ở Bắc Kinh. Do vậy, lănh đạo Trung Quốc cần phải « tập trung thêm quyền lực » để đối phó với thách thức bên trong lẫn bên ngoài. Một dấu hiệu nữa cho thấy nội bộ chao đảo : Sự kiện đại hội Trung ương đảng định kỳ vào mùa thu năm nay đă bị hủy bỏ. Có lẽ Tập Cận B́nh e ngại có nhiều câu hỏi gây khó cho ông.
Chính danh
V́ không có tính chính danh qua bầu cử dân chủ, đảng Cộng Sản cai trị dựa trên chiêu bài « Giấc mơ Trung Quốc » với hai điểm tựa : kinh tế và chủ nghĩa đại Hán. Người dân Hoa lục đă nh́n thấy những mặt yếu kém của mô h́nh Trung Quốc và điều này làm tổn hại tính chính danh của chế độ, theo ông Willy Lam.
Cho dù thống kê chính thức « không phát hiện dấu hiệu báo động », nhưng báo chí nhà nước bắt đầu đổi giọng, nh́n nhận « t́nh h́nh kinh tế rất nghiêm trọng ». Theo phân tích của giáo sư Hoa Pha : Nhiều xí nghiệp phá sản, số người thất nghiệp tăng nhanh. Tập Cận B́nh đă làm nhiều người tin vào giấc mơ Trung Quốc « thất vọng » và « nỗi thất vọng này có thể trở thành nỗi tuyệt vọng ».