Vietbf.com - Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết tàu khu trục USS Decatur (DDG 73) đă tới gần quần đảo Hoàng Sa, để thách thức tuyên bố chủ quyền phi lư của Trung Quốc đối với quần đảo này, tuy nhiên, DDG 73 đă không đi sâu vào trong khu vực 12 hải lư quanh các ḥn đảo thuộc quần đảo này. Phía Mỹ chỉ rơ đây là hoạt động tuần tra thường xuyên nhằm đảm bảo tự do hàng hải.
Khu trục hạm có trang bị tên lửa dẫn đường USS Decatur (DDG 73) hoạt động tại Biển Đông. Ảnh chụp ngày 13/10/2016. REUTERS/Courtesy Diana Quinlan/U.S. Navy
Theo bộ Quốc Pḥng Mỹ, khu trục hạm có trang bị tên lửa dẫn đường USS Decatur đă thực hiện nhiệm vụ đi qua vùng biển mà Trung Quốc đ̣i chủ quyền gần quần đảo Hoàng Sa « một cách b́nh thường, hợp pháp, không có tàu nào khác hộ tống, và không gặp phải bất cứ vấn đề ǵ ».
Phát ngôn viên bộ Quốc Pḥng Mỹ xác định rằng chiến hạm Mỹ không tiến vào vùng 12 hải lư quanh các đảo Trung Quốc chiếm đóng, nhưng đă tuần tra sâu bên trong vùng biển mà Trung Quốc « đ̣i hỏi quá đáng (excessive) » - có lẽ là vùng nằm bên trong đường lưỡi ḅ ở khu vực Hoàng Sa.
Thông báo không nói rơ là chiến hạm Mỹ đi ngang thực thể nào ở Hoàng Sa, thế nhưng, theo hăng tin Anh Reuters, một số quan chức quân sự Mỹ xin giấu tên, cho biết chiến hạm Decatur đă đi tuần trên vùng biển gần đảo Tri Tôn và đảo Phú Lâm, và đă bị 3 tàu Trung Quốc bám đuôi.
Đây là lần thứ tư mà Hải Quân Mỹ tiến hành chiến dịch tuần tra bảo vệ quyền tự do hàng hải trên Biển Đông nhằm phủ nhận đ̣i hỏi chủ quyền quá đáng của Trung Quốc. Tuy nhiên, ba lần trước đây, khu trục hạm Mỹ đều đi vào bên trong vùng 12 hải lư quanh các đảo đá mà Bắc Kinh đ̣i chủ quyền, hai lần đầu ở khu vực Đá Xu Bi và Đá Chữ Thập ở Trường Sa, và lần thứ ba vào tháng 01/2016 ngoài khơi đảo Tri Tôn ở Hoàng Sa.
Việc tàu Mỹ ngày 21/10 tránh không đi vào vùng 12 hải lư của Tri Tôn và Phú Lâm đă bị một số chuyên giá phê phán. Ông Greg Poling, một chuyên gia về Biển Đông ở Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế, CSIS, tại Washington đă coi chiến dịch đó hoàn toàn vô ích.
Trả lời hăng tin Anh Reuters, ông Poling nhận xét : « Động thái đó không chỉ là thừa, mà lại c̣n không thu hút được sự chú ư trên những hạn chế khác - đáng lo ngại hơn nhiều - mà Trung Quốc đang áp đặt trên quyền tự do hàng hải ».
Dẫu sao th́ chiến dịch bảo vệ quyền tự do hàng hải mà Hoa Kỳ tiến hành ngày 21/10 rất đáng chú ư v́ là chiến dịch đầu tiên kể từ khi Ṭa Trọng Tài Thường Trực La Haye ra phán quyết ngày 12/07/2016, phủ nhận các yêu sách chủ quyền quá đáng của Trung Quốc trên Biển Đông, và chỉ ít lâu sau khi tổng thống Philippines, một đồng minh quan trọng của Mỹ ở Đông Nam Á, đe dọa rời bỏ Hoa Kỳ để liên minh với hai đối thủ của Washington là Trung Quốc và Nga.
Bắc Kinh lại tố cáo Mỹ hành động phi pháp
Ngay sau khi chiến hạm Mỹ USS Ducatur thực hiện nhiệm vụ « tuần tra bảo vệ tự do hàng hải » trong vùng biển gần Hoàng Sa, Trung Quốc, tối 21/10, đă lập tức lên tiếng tố cáo một hành vi « khiêu khích ». Điều đáng nói là Bắc Kinh vẫn gọi đó là một hành động phi pháp, cho dù tháng Bảy vừa qua, Ṭa Trọng Tài Thường Trực La Haye đă bác bỏ toàn bộ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc bên trong « đường lưỡi ḅ » ở Biển Đông v́ không có cơ sở pháp lư.
Trong một thông cáo đăng trên trang web của ḿnh, bộ Quốc Pḥng Trung Quốc, qua lời phát ngôn viên Ngô Khiêm, đă cho rằng việc chiến hạm Mỹ tiến vào « lănh hải của Trung Quốc » là một hành vi « vi phạm pháp luật nghiêm trọng » và « cố t́nh thách thức ». Bộ Quốc Pḥng Trung Quốc c̣n cho biết thêm là Hải Quân Trung Quốc đă phái ngay một khu trục hạm tên lửa và một tàu hộ vệ ra theo dơi và đuổi tàu Mỹ đi.
Với cùng một giọng điệu, bộ Ngoại Giao Trung Quốc cũng ra một thông cáo riêng biệt, chỉ trích Mỹ là đă « vi phạm nghiêm trọng chủ quyền và các lợi ích an ninh của Trung Quốc, đồng thời vi phạm nghiêm trọng luật pháp Trung Quốc và quốc tế ».
Bắc Kinh đă cực lực tố cáo Mỹ vi phạm luật lệ quốc tế trong bối cảnh Ṭa Án Trọng Tài Thường Trực La Haye mới đây, sau khi xem xét kỹ các đ̣i hỏi chủ quyền của Trung Quốc trên gần như toàn bộ Biển Đông, đă phán quyết rằng các yêu sách quá đáng đó hoàn toàn không có cơ sở pháp lư thể theo Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển.
Theo tinh thần phán quyết, mà Bắc Kinh thản nhiên xem là « một tờ giấy lộn », th́ Biển Đông không có đảo, thành ra không nước nào có quyền đ̣i vùng đặc quyền kinh tế quanh các thực thể trong tay ḿnh ở Biển Đông, cho dù đă được bồi đắp thành đảo nhân tạo, như tại những nơi bị Trung Quốc chiếm đóng ở Hoàng Sa và Trường Sa.
Đối với phát ngôn viên Nhà Trắng Mỹ Josh Earnest, hoạt động ngày 21/10 của chiến hạm USS Decatur nhằm cho thấy không một nước nào có quyền « hạn chế một cách phi pháp quyền tự do lưu thông hàng hải và quyền sử dụng các vùng biển đúng theo luật pháp quốc tế, của Mỹ cũng như tất cả nước khác ».
rfi