Chiến lược đánh thuế ồ ạt nhằm bóp nghẹt kinh tế Trung Quốc của Tổng thống Donald Trump dường như đang phản tác dụng. Bắc Kinh không những không “gặp khó” như ông Trump từng tuyên bố, mà c̣n nhanh chóng xoay trục, mở rộng thị trường xuất khẩu sang châu Âu và các khu vực khác, theo Fortune.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh. Ảnh GI.
Theo dữ liệu mới công bố, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đă giảm 27% trong tháng 9, đánh dấu tháng thứ 6 liên tiếp sụt giảm hai chữ số với khách hàng từng là lớn nhất của nước này. Nhưng tổng kim ngạch xuất khẩu lại tăng 8,3%, đạt 328,6 tỷ USD - mức cao nhất từ đầu năm 2025.
Thay v́ bị “bóp nghẹt”, nền kinh tế Trung Quốc đang tăng tốc. Ngân hàng Thế giới mới đây nâng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc lên 4,8%, trong khi lại giảm dự báo tăng trưởng Mỹ xuống 1,4% cho năm nay.
Mỹ ép thuế, Bắc Kinh phản công
Khi phát động cuộc chiến thuế quan với Bắc Kinh, ông Trump tin rằng Trung Quốc không thể sống thiếu người tiêu dùng Mỹ.
“Trung Quốc bị thiệt hại nặng hơn nhiều so với Mỹ, không có ǵ phải bàn căi”, ông viết trên mạng xă hội Truth Social hồi tháng 4. Ông khẳng định kế hoạch áp thuế sẽ khiến “các nhà máy Trung Quốc lâm vào khủng hoảng v́ không c̣n đơn hàng".
Nhưng 6 tháng sau, Bắc Kinh đă chứng minh điều ngược lại: Họ không cần Mỹ để sống sót. Các doanh nghiệp Trung Quốc đă chuyển hướng mạnh sang châu Âu, Trung Đông, Nam Mỹ và châu Phi, tận dụng nhu cầu lớn từ các nước đang phát triển.
Khi Nhà Trắng đe dọa tăng thuế lên tới 100%, Trung Quốc cũng lập tức đáp trả, gọi đây là “tiêu chuẩn kép” và khẳng định họ “không muốn chiến tranh thương mại, nhưng cũng không sợ một cuộc chiến".
Phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc tuyên bố: “Liên tục đe dọa áp thuế cao không phải cách đúng đắn để đối thoại với Trung Quốc".
Cuộc chơi dài hơi
Dù lời lẽ cứng rắn, ông Trump lại nhanh chóng tỏ ra mềm mỏng hơn, khiến thị trường chứng khoán khởi sắc. Trên chuyên cơ Air Force One, ông nói với báo giới: “Tôi nghĩ chúng ta sẽ giải quyết ổn thỏa với Trung Quốc. Tôi có mối quan hệ tốt với Chủ tịch Tập - ông ấy là người thông minh, mạnh mẽ, và là một nhà lănh đạo giỏi. Tôi hiểu chuyện ǵ đang xảy ra, và tôi không nói rằng ông ấy sai".
Các chuyên gia của Deutsche Bank nhận định, đây nhiều khả năng chỉ là “màn tŕnh diễn chính trị” hơn là một cuộc đối đầu thực sự. C̣n theo UBS, những tuyên bố gần đây của cả ông Trump và Phó Tổng thống J.D. Vance đều cho thấy hai bên đang để ngỏ cánh cửa đàm phán.
Thị trường cá cược Polymarket thậm chí đặt khả năng ông Trump và ông Tập gặp nhau trước ngày 31/10 ở mức 62%, tăng mạnh so với cuối tuần trước.
Ngoài ra, theo Fotune, dù Washington đang cố gắng gia tăng sức ép, nhưng dữ liệu cho thấy Trung Quốc vẫn bán hàng sang Mỹ nhiều hơn số liệu chính thức ghi nhận, có thể thông qua các tuyến trung gian để né thuế.
Các nhà phân tích cho rằng cuộc chiến thương mại “hậu 2025” sẽ khác hẳn giai đoạn trước: thay v́ bị tổn thương, Trung Quốc đă thích nghi, c̣n Mỹ phải đối mặt với tăng trưởng chậm và lạm phát do hàng hóa nhập khẩu đắt đỏ hơn.