Theo như báo giới nhận được xác nhận rằng một con cá cúi (dugong) nặng hơn 100 kg đă được phát hiện chết trôi dạt vào bờ biển làng số 2, xă Ban Koh Pu, huyện Koh Sri Boya, tỉnh Krabi (Thái Lan). Loài sinh vật này được kêu gọi bảo vệ trước t́nh trạng ngày càng khan hiếm trôi dạt vào bờ biển, cảnh tượng sau đó khiến nhiều người đau ḷng.
Ngày 14/10/2025, ông Ali Chan Nam, Chủ tịch Hội Những người yêu biển Krabi, xác nhận với báo giới rằng một con cá cúi (dugong) nặng hơn 100 kg đă được phát hiện chết trôi dạt vào bờ biển làng số 2, xă Ban Koh Pu, huyện Koh Sri Boya, tỉnh Krabi (Thái Lan). Xác cá vẫn c̣n trong t́nh trạng nguyên vẹn và đă được Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên Biển và Duyên hải Hạ Andaman đưa đi giám định để xác định nguyên nhân tử vong.
Theo ông Ali, chỉ vài ngày trước, tại cùng khu vực này, người dân từng phát hiện một con cá cúi khác bị chặt đầu, nghi bị lấy nanh để làm bùa hộ mệnh. “Cảnh tượng khiến nhiều người chứng kiến vô cùng đau xót. Có thể con vật đă chết trước khi bị cắt đầu, song hành vi này vẫn là sự tàn nhẫn không thể chấp nhận”, ông nói.
Ngư dân địa phương cho rằng con cá cúi mất đầu có thể đă mắc vào lưới kéo ở ngoài khơi, sau đó bị người khác phát hiện và cắt lấy nanh. Ông Ali kêu gọi chính quyền khẩn trương thực hiện các biện pháp bảo vệ vùng biển, đồng thời nhắc lại đề xuất mở rộng khu bảo tồn dugong mà ông từng kiến nghị nhưng chưa được xem xét.
Trước diễn biến nghiêm trọng này, Thống đốc tỉnh Krabi, ông Ratthasart Chidchu, đă triệu tập cuộc họp khẩn của lực lượng đặc nhiệm bảo vệ dugong, với sự tham dự của các cơ quan chức năng, trong đó có Sở Tài nguyên Biển và Duyên hải Krabi. Cuộc họp do Phó Thống đốc Suwit Suriyawong và ông Phadet Laithong, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Tài nguyên Biển và Duyên hải, đồng chủ tŕ.
Tại cuộc họp, ông Suwit cho biết, ngày 5/10, người dân cũng đă phát hiện một xác cá cúi trưởng thành bị tổn thương nặng, hộp sọ bị vỡ, phần đầu và hàm bị cắt đứt. “Các dấu vết cho thấy cá cúi đă bị vật sắc nhọn chặt đầu sau khi chết”, ông thông tin. Xác cá này được t́m thấy tại bờ biển Ban Lang Nai Koh, xă Koh Sri Boya.
Theo Đạo luật Bảo tồn và Bảo vệ Động vật Hoang dă Thái Lan năm 2019, dugong là loài được xếp vào diện bảo vệ nghiêm ngặt. Do đó, Thống đốc Krabi đă giao lực lượng đặc nhiệm có nhiệm vụ giám sát, điều tra và xử lư mọi hành vi đe dọa dugong, bao gồm săn bắt, buôn bán hoặc xâm hại cá thể dugong. Bất kỳ hành vi vi phạm nào đều có thể bị phạt tù từ 3 đến 15 năm và phạt tiền từ 300.000 đến 1.500.000 baht (tương đương 220 triệu – 1,1 tỷ đồng).
Cảnh sát tỉnh Krabi cũng đă được lệnh điều tra nguồn gốc xác dugong và truy t́m người liên quan đến hành vi cắt lấy nanh. Song song đó, các chiến dịch tuyên truyền cộng đồng được triển khai nhằm nâng cao nhận thức bảo tồn dugong, bao gồm chương tŕnh trồng và phục hồi cỏ biển, nguồn thức ăn chính của loài này.
Ông Phadet Laithong cho biết, dù chưa có báo cáo chính thức về t́nh trạng săn trộm dugong, nhưng nhiều cá thể chết tự nhiên vẫn bị lấy ngà đem bán trên chợ đen để làm bùa hộ mệnh. “Đây là hành vi phạm pháp và đi ngược nỗ lực bảo tồn sinh vật biển”, ông nhấn mạnh.
Hiện Cục Tài nguyên Biển và Duyên hải Thái Lan đă tăng cường tuần tra, giám sát tại các khu vực có nguy cơ, sử dụng tàu chuyên dụng để ngăn chặn các hoạt động có thể gây hại cho sinh vật này.
Cá cúi là sinh vật quư hiếm (Ảnh: Internet).
Thống kê năm 2025 cho thấy, số lượng dugong tại Thái Lan chỉ c̣n khoảng 203 cá thể, giảm mạnh so với 270 cá thể vào năm 2023, chủ yếu sinh sống dọc bờ biển Andaman. Riêng tỉnh Krabi hiện có 18 cá thể, tập trung ở vùng Koh Sri Boya.
T́nh trạng dugong chết mắc cạn tại Krabi đang gia tăng đáng lo ngại: năm 2024 có 7 trường hợp, năm 2025 tăng lên 17 trường hợp. Nguyên nhân chủ yếu gồm bệnh tật (50%), tai nạn hàng hải (42%) và vướng ngư cụ (8%). Ngoài ra, diện tích cỏ biển tại Krabi, môi trường sống thiết yếu của dugong cũng giảm 20% so với năm 2023, chỉ c̣n khoảng 10.894 rai với độ che phủ trung b́nh 4%.
Những vụ việc liên tiếp xảy ra đang đặt ra hồi chuông cảnh báo cấp bách cho công tác bảo tồn dugong tại Thái Lan, một trong những loài biểu tượng của hệ sinh thái biển Andaman đang đối mặt với nguy cơ biến mất nếu không được bảo vệ kịp thời.