Theo như một câu nói tưởng đùa mà lại thấm thía cả đời, nhưng càng nghĩ lại thấy xót xa: “Đàn ông thì không khuyên nhau bỏ vợ, còn phụ nữ toàn khuyên nhau bỏ chồng”. Nhưng giữ hay buông không quan trọng bằng cách ta trưởng thành trong chính cuộc hôn nhân của mình. Hôn nhân vốn dĩ là bài học dài. Đôi khi, bạn bè chỉ thấy một lát cắt của câu chuyện, rồi vội đưa ra lời khuyên.
Có một câu nói truyền miệng khiến nhiều người bật cười, nhưng càng nghĩ lại thấy xót xa: “Đàn ông thì không khuyên nhau bỏ vợ, còn phụ nữ toàn khuyên nhau bỏ chồng”.
Nghe qua tưởng như đùa, nhưng đó là cả một bức tranh tâm lý xã hội.
Đàn ông thường có một kiểu tình bạn khác phụ nữ. Khi ngồi lại với nhau, họ ít nói chuyện gia đình một cách chi tiết. Họ có thể than phiền về công việc, về áp lực, nhưng ít ai bày tỏ hết những nỗi buồn hôn nhân.
Thói quen giáo dục lâu đời dạy đàn ông rằng: mạnh mẽ nghĩa là không than vãn, không kể khổ. Họ chọn giữ im lặng, chọn gánh một mình. Vì vậy, hiếm có cảnh bạn bè ngồi lại rồi khuyên nhau: “Thôi, bỏ vợ đi.”
Phụ nữ thì khác. Họ sống bằng sự sẻ chia. Khi có chuyện buồn trong gia đình, phụ nữ dễ tìm bạn để giãi bày.
Những cuộc trò chuyện trong quán cà phê, những dòng tin nhắn khuya thường xoay quanh chuyện chồng con. Và khi cảm xúc dâng lên, lời khuyên cũng hay nghiêng về phía cực đoan: “Bỏ đi cho nhẹ.” Thật ra, nhiều khi đó không phải là lời khuyên chân thành, mà chỉ là cách bạn bè xoa dịu nhau trong lúc nóng giận.
Tâm lý học gọi đây là “hiệu ứng cộng hưởng cảm xúc”. Khi một người phụ nữ mang nỗi buồn kể cho bạn, bạn bè sẽ nhập vào nỗi buồn ấy và phản ứng theo hướng bảo vệ: đứng về phía người kể, chứ không đứng ở góc nhìn trung lập.
Và trong lúc đầy cảm xúc, họ dễ quên mất rằng hôn nhân không chỉ là một người chồng hay vợ, mà còn là gia đình, con cái, là bao ràng buộc khó có thể cắt bỏ bằng một lời nói. “Mọi khổ đau đều từ tâm mà ra”.
Người kia có thể là nguyên nhân khởi phát, nhưng gốc rễ của khổ đau nằm ở cách ta tiếp nhận và xử lý. Bỏ chồng hay bỏ vợ không phải là chiếc chìa khóa duy nhất để mở ra hạnh phúc. Nếu chưa tu sửa được mình, thì dù bước vào mối quan hệ mới, ta cũng sẽ mang theo những gánh nặng cũ.
Đàn ông ít khuyên nhau bỏ vợ không có nghĩa là họ giỏi chịu đựng hơn, mà vì họ chọn cách né tránh việc bàn sâu vào cảm xúc. Phụ nữ hay khuyên nhau bỏ chồng không có nghĩa là họ kém bao dung, mà vì họ sống thật với nỗi đau, dễ nói ra hơn. Cái thiếu của cả hai giới, có lẽ, là sự tỉnh thức.
Nếu đàn ông biết chia sẻ nhiều hơn, họ sẽ bớt cô đơn. Nếu phụ nữ biết lắng nghe bình tĩnh hơn, họ sẽ bớt cực đoan. Và nếu cả hai đều học được rằng hôn nhân là nơi tu sửa mình chứ không phải để sửa người kia, thì có lẽ câu nói trên sẽ dần trở thành chuyện hiếm.
Hôn nhân vốn dĩ là bài học dài. Đôi khi, bạn bè chỉ thấy một lát cắt của câu chuyện, rồi vội đưa ra lời khuyên.
Nhưng người thật sự phải sống trong đó chính là ta. Vậy nên, thay vì chờ người khác khuyên bỏ hay giữ, hãy lắng nghe tiếng lòng mình.
Và trước khi muốn thay đổi người kia, hãy thử nhìn lại xem, trong cơn giận ấy, ta có đang cần tu sửa chính mình không? Có thể, hạnh phúc không nằm ở việc giữ hay buông, mà nằm ở chỗ ta trưởng thành ra sao trong từng lựa chọn.