Cựu Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết Tổng thống Mỹ Joe Biden từng gọi người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky là “kẻ phiền phức”.
Tổng thống Biden, ông Stoltenberg khi còn là Tổng thư ký NATO và ông Zelensky. Ảnh: Reuters.
Thông tin này được nêu trong hồi ký mới xuất bản của Stoltenberg – người giữ chức Tổng thư ký NATO từ năm 2014 đến 2024. Cuốn sách gồm 8 phần, dài khoảng 1.000 trang ở bản điện tử, đã phát hành tại châu Âu với tựa đề tiếng Đức “Trong ca trực của tôi: Tôi đã lãnh đạo NATO trong thời chiến như thế nào” (On My Watch: Leading NATO in a Time of War).
Theo ông Stoltenberg, câu nói của ông Biden được thốt ra trong lúc các đồng minh đang thảo luận về bản tuyên bố chung của hội nghị thượng đỉnh NATO tại Vilnius. Phía Mỹ khi đó tỏ ra bực bội vì cách diễn giải khác nhau liên quan đến các điều khoản ủng hộ Ukraine trong văn kiện này.
Trước đó, Kiev đã được tham khảo trước nội dung dự thảo, nhưng ông Zelensky đã đăng trên mạng xã hội X (Twitter cũ) rằng các phát biểu mơ hồ của NATO “cho phép đàm phán với Nga về việc Ukraine gia nhập liên minh”.
Theo ông Stoltenberg, phát ngôn này khiến nhiều nước thành viên NATO sửng sốt; một số đồng minh cho rằng cần dành thêm nội dung cho Ukraine, trong khi phía Mỹ thì khó chịu đến mức từng cân nhắc loại bỏ toàn bộ các đoạn nói về hỗ trợ Kiev.
“Trong khi ngồi cạnh tôi tại bàn hội nghị lớn, Tổng thống Biden cúi sang và nói nhỏ: ‘Ở Mỹ chúng tôi có câu, anh ta (Zelensky) đúng là một kẻ phiền phức'” - Stoltenberg viết.
Sau đó, Stoltenberg đã cố gắng thuyết phục ông Zelensky xem bản tuyên bố như một chiến thắng cho Ukraine. Ông nói: “Hôm nay chúng ta gặp nhau với tư cách là những đối tác bình đẳng. Tôi mong chờ ngày chúng ta gặp lại nhau với tư cách là đồng minh”.
Ukraine đã nộp đơn xin gia nhập NATO theo thủ tục khẩn vào mùa thu năm 2022. Nga phản đối mạnh mẽ việc nước láng giềng gia nhập khối.
Tổng thống Vladimir Putin từng nêu việc Ukraine chính thức từ bỏ mục tiêu vào NATO là một trong các điều kiện để đình chiến và bắt đầu đàm phán, cùng với việc rút quân khỏi các vùng Donetsk, Lugansk, Zaporizhia và Kherson. Ông Zelensky khi đó gọi đây là một “tối hậu thư.”
Mùa hè năm 2024, trong bản thông cáo cuối cùng của hội nghị thượng đỉnh NATO ở Washington, các nước thành viên tái khẳng định cam kết ủng hộ Ukraine trên con đường hội nhập hoàn toàn vào châu Âu – Đại Tây Dương, bao gồm cả việc gia nhập khối.
Văn kiện nhấn mạnh rằng các đồng minh “sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine trên con đường không thể đảo ngược này” và ghi nhận tiến bộ của Kiev kể từ hội nghị Vilnius.
Tuy nhiên, NATO cũng lưu ý rằng việc mời Ukraine gia nhập chỉ có thể diễn ra sau khi nước này đáp ứng đầy đủ các điều kiện cần thiết và được toàn thể thành viên đồng thuận.
Tổng thư ký đương nhiệm Mark Rutte vào tháng 8/2025 tiếp tục khẳng định con đường Ukraine gia nhập NATO là “không thể đảo ngược,” nhưng cho biết hiện tại vấn đề này chưa được đưa ra thảo luận.