Bỉ đă có lập trường cứng rắn: Không được phép động đến các tài sản bị đóng băng của Moscow. Họ đă yêu cầu bảo đảm pháp lư chống lại các rủi ro tài chính. Liệu EU đă sẵn sàng cho trách nhiệm tập thể chưa, và Nga sẽ phản ứng thế nào?
Thủ tướng Bỉ Bart de Wever. Ảnh Getty
Chia sẻ rủi ro
Tổng số tiền được đề cập vượt quá 300 tỷ đô la. Phần lớn trong số đó 191 tỷ euro (198 tỷ đô la), được lưu giữ tại kho lưu kư quốc tế Euroclear ở Bỉ.
Năm 2023, khoản đầu tư của họ đă tạo ra lợi nhuận 4,4 tỷ euro. Năm 2024, con số này sẽ đạt khoảng 7 tỷ euro.
Bỉ không muốn tịch thu những tài sản này. Euroclear đă nhiều lần tuyên bố không có ư định chịu trách nhiệm về hành động của các quan chức châu Âu. Giờ đây, họ yêu cầu được bảo đảm pháp lư đầy đủ trước các rủi ro tài chính.
"Tôi đă nói với họ, chúng tôi cần chữ kư của các nhà lănh đạo của tất cả các nước EU", Thủ tướng Bart de Wever phát biểu. Và ông khẳng định: Bỉ phản đối việc chiếm đoạt tài sản "tạo ra thu nhập và thuế".
Thủ tướng Đức Friedrich Merz đề xuất cung cấp cho Ukraine khoản vay không lăi suất 140 tỷ euro bằng nguồn tiền bị đóng băng từ Ngân hàng Nga. Thủ tướng Bỉ Bart de Wever đă phản đối mạnh mẽ bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, lưu ư rằng "điều này sẽ không bao giờ xảy ra". Tiền lệ này quá nguy hiểm không chỉ đối với Bỉ mà c̣n đối với toàn bộ EU.
"Luật pháp quốc tế rơ ràng nghiêm cấm việc tịch thu tài sản quốc gia có chủ quyền. Dự trữ của Ngân hàng Trung ương được bảo vệ bởi học thuyết miễn trừ quốc gia cũng đảm bảo chúng không thể bị chuyển nhượng nếu không có sự đồng ư của chủ sở hữu. Những nỗ lực của Brussels nhằm lách nguyên tắc này, như bằng cách chính thức công nhận quyền của Moscow đối với tài sản nhưng lại lưu thông chúng thông qua một khoản vay "bồi thường" cho Ukraine - không làm thay đổi bản chất của vấn đề", Vadim Petrov, thành viên Nhóm Tư vấn Tài chính Liên kỳ (IFAG) của Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) và UNESCO, giải thích với RIA Novosti.
Họ không muốn trả lời
Có thể hiểu được Euroclear trong toàn bộ t́nh huống này, bên lưu kư có nguy cơ trở thành vật tế thần và phải đối mặt với các vụ kiện tụng lớn.
"Nếu không có tài liệu nào xác nhận các thành viên EU khác chịu rủi ro tài chính, khi Nga ra ṭa, chính phủ các nước này có thể tuyên bố họ vô tội và cho rằng Bỉ đă tự chịu rủi ro. Và biến Bỉ thành vật tế thần cho toàn châu Âu", Mikhail Khachaturyan, Phó Giáo sư tại Khoa Phát triển Chiến lược và Đổi mới thuộc Trường Quản lư Cao cấp thuộc Đại học Tài chính, cho biết.
Theo Marcel Kyrlan, đối tác quản lư của trung tâm nghiên cứu "Phân tích, Kinh doanh, Luật", việc chia sẻ rủi ro ngụ ư rằng trong trường hợp Nga có hành động pháp lư thành công hoặc các biện pháp kinh tế đối phó, khoản bồi thường sẽ đến từ ngân sách toàn châu Âu, thay v́ từ các quốc gia riêng lẻ.
Ivan Rodionov, giám đốc công ty tư vấn Rodionoff Group, nhấn mạnh rằng yêu cầu của Bỉ về bảo đảm tập thể chỉ khẳng định sự miễn cưỡng của người châu Âu trong việc chấp nhận những rủi ro này.
Hậu quả xấu
Moscow đă tuyên bố rơ ràng rằng những hành động như vậy sẽ không thể không bị đáp trả. Theo hăng tin Bloomberg, dẫn nguồn tin đáng tin cậy, Nga đang chuẩn bị các biện pháp trả đũa.
"Chúng ta có thể áp dụng nguyên tắc phản chiếu bằng cách tịch thu tài sản của các công ty phương Tây vẫn tiếp tục hoạt động tại Nga. Chúng ta có thể áp đặt sự quản lư bên ngoài đối với các công ty này, cấm rút vốn, và thiết lập các chế độ thuế đặc biệt cùng các hạn chế đối với việc sử dụng tài sản trí tuệ", Kyrlan liệt kê.
Hàng trăm công ty EU đang hoạt động tại quốc gia này và họ sẽ phải chịu thiệt hại hàng tỷ đô la.
Chuyên gia cảnh báo, tổng thiệt hại của các nước G7 có thể lên tới hàng trăm tỷ đô la, đặc biệt nếu xét đến không chỉ thiệt hại kinh tế trực tiếp mà c̣n cả thiệt hại về mặt danh tiếng của hệ thống tài chính quốc tế.
Tuy nhiên, mối đe dọa chính là trong trường hợp bị tịch thu, châu Âu sẽ gần như ngay lập tức mất đi vị thế là trung tâm tài chính lớn nhất thế giới, Khachaturyan nhấn mạnh.
Trung Quốc, UAE, Ả Rập Xê Út, Indonesia, Malaysia, Brazil sẽ ngay lập tức rút một lượng lớn tiền khỏi nền kinh tế châu Âu, điều này sẽ dẫn đến GDP giảm mạnh hơn nữa, hàng loạt công ty phá sản và cuối cùng là tăng sự phụ thuộc vào Mỹ.
Trong khi đó, EU đă gia tăng áp lực lên Bỉ, t́m kiếm sự cho phép sử dụng tài sản bị đóng băng để "vay bồi thường" cho Ukraine, theo tờ Financial Times đưa tin. Việc De Wever từ chối cấp cho Kiev 140 tỷ euro đă khiến các quan chức EU tức giận.