Theo Financial Times ngày 7/10, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẵn sàng kích hoạt Đạo luật chống nổi dậy năm 1807 để triển khai quân đội đến các thành phố của Mỹ sau khi vấp phải trở ngại pháp lư và sự phản đối từ các bang do đảng Dân chủ kiểm soát.
Lực lượng vệ binh quốc gia Mỹ gác tại Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN
Phát biểu tại Nhà Trắng ngày 6/10, Tổng thống Trump cho rằng luật được ban hành từ đầu thế kỷ 19 này nhằm xử lư các cuộc nổi dậy và có thể được kích hoạt nếu các điều kiện hiện tại buộc chính quyền liên bang phải can thiệp. Theo ông, việc triển khai binh sĩ là cần thiết trong trường hợp có thương vong, hệ thống tư pháp cản trở hoạt động của liên bang hoặc khi chính quyền địa phương từ chối hợp tác.
Kế hoạch của Tổng thống Trump nhằm tăng cường hiện diện quân sự tại các thành phố lớn đang gặp phải các phán quyết trái chiều từ ṭa án. Ṭa án tại Oregon đă chặn động thái triển khai lực lượng, trong khi tại Illinois, phán quyết lại cho phép binh sĩ tiếp tục hiện diện trong thời gian chờ xử lư khiếu kiện.
Từ tháng 6, chính quyền liên bang đă điều quân đến Los Angeles với lư do bảo vệ cơ sở hạ tầng và đối phó biểu t́nh. Gần đây, Tổng thống Trump tiếp tục mở rộng phạm vi điều quân tới Portland và Chicago, bất chấp phản đối từ các lănh đạo bang. Thống đốc Illinois, ông JB Pritzker, cho rằng t́nh h́nh không nghiêm trọng đến mức để áp dụng Đạo luật chống nổi dậy và cáo buộc ông Trump có động cơ chính trị khi sử dụng quân đội. Một số bang như California đă đệ đơn kiện lên ṭa án liên bang về việc Nhà Trắng triển khai binh sĩ.
Dù vấp phải phản ứng mạnh từ các bang do đảng Dân chủ lănh đạo, chính quyền Tổng thống Trump vẫn nhận được sự ủng hộ từ một số thống đốc và thị trưởng đảng Cộng ḥa. Tại Washington DC và Memphis, việc triển khai quân đội được các lănh đạo địa phương chấp nhận hoặc không phản đối. Bang Louisiana thậm chí chủ động đề nghị hỗ trợ từ liên bang để huy động lực lượng Vệ binh Quốc gia.
Thư kư báo chí Nhà Trắng, bà Karoline Leavitt, cho rằng một số thị trưởng từ chối là do bất đồng chính trị thay v́ lư do an ninh. Tổng thống Trump cũng đề cập khả năng điều quân tới các thành phố như Baltimore, New York và San Francisco, nơi đang đối mặt với các cuộc biểu t́nh kéo dài và t́nh trạng tội phạm gia tăng.
Từ khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump đă cho thấy lập trường sẵn sàng sử dụng quân đội trong nước, một lựa chọn từng được các đời tổng thống trước tránh áp dụng. Đạo luật chống nổi dậy 1807 cho phép Tổng thống Mỹ điều quân trong các t́nh huống khẩn cấp, nhưng việc sử dụng vũ lực trên lănh thổ Mỹ vẫn là chủ đề gây tranh căi sâu sắc về mặt hiến pháp và chính trị.
VietBF@ sưu tập