"Cô đă làm ǵ vậy?", câu nói đầu tiên được thốt lên từ vị bác sĩ...
Cô Lâm (Tứ Xuyên, Trung Quốc) không bao giờ nghĩ ḿnh sẽ được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường type 2 trong một lần khám sức khỏe, bởi cô chưa bao giờ hút thuốc hay uống rượu và hiếm khi ăn đồ ngọt trong đời.
Tuy nhiên, kết quả khám sức khỏe cho thấy, lượng đường trong máu lúc đói của cô đă tăng vọt lên 8,9 mmol/L và nồng độ hemoglobin glycosyl hóa lên tới 7,5%. Bác sĩ đă kê đơn thuốc hạ đường huyết ngay tại chỗ và khuyên cô nên chú ư đến chế độ ăn uống, kiểm soát cân nặng và tập thể dục thường xuyên.
Cô vẫn kiên tŕ, ngày nào cũng ăn súp bắp cải, salad bắp cải và canh bắp cải, thậm chí c̣n ăn rất ít cơm. Gia đ́nh khuyên cô nên chú ư đến chế độ dinh dưỡng, nhưng cô nói: "Không ăn th́ đường huyết sẽ không tăng!". 3 tháng sau, cô Lâm đi tái khám. Bác sĩ đọc báo cáo suưt nữa th́ không nhận ra bệnh nhân từng khám trước đó.
Không chỉ lượng đường trong máu của cô trở lại b́nh thường, mà chỉ số đường huyết cũng giảm xuống c̣n 6,2%. Cô thậm chí c̣n giảm hơn 4kg. Nhưng bác sĩ lại không hài ḷng chút nào: "Đây không phải cách kiểm soát lượng đường trong máu an toàn đâu. Cô đang mạo hiểm mạng sống của ḿnh đấy".
Có đúng là ăn bắp cải có thể làm giảm lượng đường trong máu không?
Bắp cải thực sự là một loại thực phẩm tốt. Nó ít đường, ít chất béo, giàu chất xơ, giàu vitamin C, kali, các chất dinh dưỡng thực vật và các thành phần khác. Lượng calo thấp đến mức gần như không đáng kể.
Cải bắp giúp kiểm soát lượng đường trong máu, thúc đẩy nhu động ruột và giảm gánh nặng cho tuyến tụy. Tuy nhiên, vấn đề là chỉ riêng cải bắp không thể kiểm soát được bệnh tiểu đường. Vấn đề cốt lơi của bệnh tiểu đường là suy giảm chức năng insulin hoặc kháng insulin, không thể giải quyết chỉ bằng một loại thực phẩm.
Việc giảm đáng kể lượng carbohydrate và calo nạp vào trong thời gian ngắn thực sự có thể khiến lượng đường trong máu dường như được cải thiện. Tuy nhiên, đây chỉ là ảo tưởng tạm thời. Thiếu hụt chất dinh dưỡng lâu dài có thể đẩy nhanh các rối loạn chuyển hóa và gây tổn hại nghiêm trọng hơn đến chức năng đảo tụy.
Kiểm soát lượng đường nạp vào cơ thể không phải là ăn kiêng hay nhịn ăn mà là chế độ ăn uống cân bằng khoa học.
Càng ăn ít, lượng đường trong máu càng ổn định?
Khi nhiều bệnh nhân tiểu đường nghe nói rằng "carbohydrate sẽ làm tăng lượng đường trong máu", họ sẽ từ bỏ các loại thực phẩm chính hoặc thậm chí chỉ ăn rau và trái cây mỗi ngày.
Ban đầu, lượng đường trong máu của họ có giảm, nhưng chẳng mấy chốc cơ thể bắt đầu báo động: Họ không thể ngủ ngon vào ban đêm và cảm thấy mệt mỏi vào ban ngày. Tay chân lạnh, cảm thấy lo lắng và khó thở. Lượng đường trong máu tăng vọt chỉ sau khi ăn một chút. Nhiều người thậm chí c̣n bị hạ đường huyết, chóng mặt và đổ mồ hôi...
Nguyên nhân là do việc tiêu thụ năng lượng thấp trong thời gian dài sẽ làm giảm chuyển hóa cơ bản và độ nhạy insulin, khiến lượng đường trong máu dễ dao động hơn. Ngoài ra, một loạt các vấn đề như mất cơ, suy giảm glycogen gan và rối loạn nội tiết sẽ xảy ra.
Thực tế, một chế độ ăn uống cân bằng, tốt nhất là ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và khoai tây, an toàn và hiệu quả hơn nhiều so với việc chỉ ăn rau. Nói cách khác, kiểm soát đường huyết không phải là nhịn đói mà là ăn đúng loại thực phẩm.
Bác sĩ cảnh báo: 3 loại "hiểu lầm về kiểm soát đường" này c̣n gây hại hơn cả đường
"Liệu pháp bắp cải" của cô Lâm thực chất là một lối ṃn mà nhiều người đă mắc phải. Những quan niệm sai lầm sau đây về kiểm soát đường huyết cũng thường khiến mọi người đi chệch hướng.
1. Không ăn bất kỳ thực phẩm chính nào
Nhiều người nghĩ rằng việc không ăn các loại thực phẩm chính sẽ không làm tăng lượng đường trong máu. Kết quả là họ cảm thấy đói và ăn quá nhiều vào ban đêm, khiến lượng đường trong máu tăng cao hơn nữa.
Người b́nh thường cần nguồn cung cấp năng lượng cơ bản, c̣n người tiểu đường th́ không thể cắt bỏ hoàn toàn carbohydrate. Điều quan trọng là chọn đúng loại thực phẩm thiết yếu, chẳng hạn như gạo lứt, yến mạch, ngô, khoai lang và các loại thực phẩm khác có chỉ số đường huyết (GI) thấp.
2. Chỉ ăn đồ chay và không ăn thịt
Nhiều người cao tuổi mắc bệnh tiểu đường sợ cholesterol và chất béo nên chỉ đơn giản là tránh ăn thịt. Tuy nhiên, việc thiếu hụt protein có thể dễ dẫn đến suy dinh dưỡng, mất cơ và kiểm soát đường huyết kém.
Hướng dẫn khuyến nghị: Ăn nhiều protein chất lượng cao (như trứng, cá, sản phẩm từ đậu nành và thịt nạc) hàng ngày rất quan trọng để duy tŕ lượng đường trong máu ổn định.
3. Tập trung vào lượng đường trong máu thay v́ cân nặng và cơ bắp
Một số người bị sụt cân đáng kể, da dẻ kém sắc và năng lượng giảm sút mặc dù lượng đường trong máu đă được kiểm soát. Điều này thường là do mất cân bằng dinh dưỡng. Trên thực tế, mục tiêu cốt lơi của việc kiểm soát bệnh tiểu đường không chỉ là lượng đường trong máu mà c̣n bao gồm t́nh trạng chuyển hóa tổng thể, cân nặng, lipid máu, huyết áp và khối lượng cơ.
Kiểm soát lượng đường nạp vào cơ thể đ̣i hỏi phải ăn thông minh hơn chứ không phải ăn ít hơn
Dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, cô Lâm dần dần trở lại chế độ ăn uống b́nh thường. Cô bắt đầu ăn cơm gạo lứt , một quả trứng vào buổi sáng, một phần cá và rau xanh vào buổi trưa, đi bộ nửa tiếng sau bữa ăn.
Khi cô đi kiểm tra lại, lượng đường trong máu vẫn ổn định và trạng thái tinh thần tốt hơn nhiều.
Bác sĩ cho biết, trước đây cô ấy đă dựa vào bắp cải để "kiểm soát chặt chẽ" lượng đường trong máu, vốn đang khiến cơ thể cô ấy bị quá tải. Giờ đây, chế độ ăn uống cân bằng này cùng với việc tập thể dục thường xuyên chính là giải pháp lâu dài.
Điều này cũng là lời nhắc nhở cho nhiều bệnh nhân tiểu đường: Đừng mù quáng làm theo "phương pháp kiểm soát đường huyết cực đoan" và đừng tin vào các bài thuốc dân gian hay lời đồn. Cơ thể là một quá tŕnh có hệ thống và việc kiểm soát đường huyết đ̣i hỏi khoa học.