Kế hoạch ḥa b́nh do Nhà Trắng công bố ngày 29/9 nhằm chấm dứt xung đột tại Gaza đă đề cập vai tṛ bất ngờ của hai nhân vật chính trị quen thuộc - cựu Thủ tướng Anh Tony Blair và Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Cựu Thủ tướng Anh Tony Blair.
Theo thông báo về cơ cấu quản trị lâm thời do Mỹ đề xuất cho Dải Gaza, khu vực này sẽ do một ủy ban Palestine phi chính trị, mang tính kỹ trị, tạm thời điều hành. Tuy nhiên, tuyên bố không nêu cụ thể cá nhân hay nhóm Palestine nào sẽ tham gia vào quá tŕnh chuyển tiếp.
Ủy ban này sẽ được giám sát bởi một cơ quan chuyển tiếp quốc tế mới có tên là "Hội đồng Ḥa b́nh". Hội đồng này sẽ do Tổng thống Trump đứng đầu và bao gồm các nguyên thủ quốc gia và thành viên khác, trong đó có cựu Thủ tướng Anh Tony Blair.
Ủy ban sẽ chịu trách nhiệm điều hành hoạt động hàng ngày của các dịch vụ công và đô thị tại Gaza, bao gồm những người Palestine có tŕnh độ và các chuyên gia quốc tế. Những nhân viên này không được tiết lộ danh tính. Phong trào Hồi giáo Hamas sẽ không có vai tṛ ǵ trong việc quản lư Gaza.
Theo đề xuất từ Washington, một cơ quan chuyển tiếp quốc tế sẽ phụ trách Gaza, quản lư nguồn tài trợ phục vụ tái thiết khu vực này cho đến khi Chính quyền Palestine (PA) hoàn tất chương tŕnh cải cách. Tuy nhiên, kế hoạch không đưa ra mốc thời gian cụ thể. Văn bản cho biết đă có một số ư tưởng và đề xuất đầu tư được các nhóm quốc tế bàn thảo, song không nêu rơ danh tính.
Chính quyền Palestine cùng nhiều quốc gia Hồi giáo bày tỏ hoan nghênh nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm chấm dứt chiến sự tại Gaza. Cuối tháng 8, cựu Thủ tướng Anh Tony Blair đă đến Nhà Trắng gặp Tổng thống Trump. Viện nghiên cứu của ông Blair cho hay đă có nhiều cuộc thảo luận với các nhóm khác nhau về kế hoạch tái thiết Gaza sau chiến tranh.
Cùng ngày công bố đề xuất, ông Blair ca ngợi sáng kiến của Tổng thống Trump là một kế hoạch táo bạo và thông minh, đồng thời bày tỏ sự ủng hộ việc ông Trump đề xuất thành lập hội đồng giám sát để điều hành ban quản trị lâm thời Gaza.
Tuy vậy, đề xuất từ Washington cũng vấp phải hoài nghi. Trong những tuần gần đây, thông tin về sự tham gia của ông Blair đă làm dấy lên làn sóng phản đối trong giới vận động tại khu vực, đặc biệt bởi vai tṛ của ông trong cuộc chiến Iraq, vốn dựa trên các cáo buộc Iraq sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt nhưng sau đó được chứng minh là sai sự thật.
Trong khi đó, bà Francesca Albanese, báo cáo viên đặc biệt của Liên hợp quốc (LHQ) về nhân quyền tại các vùng lănh thổ Palestine bị chiếm đóng, lại cứng rắn từ chối vai tṛ của cựu thủ tướng Anh.
H́nh ảnh người Palestine chết đói đă gây ra sự phẫn nộ toàn cầu đối với cuộc tấn công của Israel vào Gaza, khiến hàng chục ngh́n người thiệt mạng và toàn bộ người dân Gaza phải di dời. Nhiều chuyên gia về nhân quyền, học giả và một cuộc điều tra của LHQ cho rằng hành động này đồng nghĩa với tội diệt chủng.
Trong khi đó, Israel gọi hành động của ḿnh là tự vệ sau vụ tấn công vào tháng 10/2023 của các tay súng Hamas khiến 1.200 người thiệt mạng và hơn 250 người bị bắt làm con tin.
VietBF@sưu tập