[Cupcake01]

Lý do Nga muốn lấy lại S-400 từ Thổ Nhĩ Kỳ

Theo Asia Times, truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ gần đây đưa tin rằng Nga đã đề nghị mua lại hệ thống tên lửa phòng không S-400 mà nước này bàn giao cho Ankara vào năm 2019, được cho là để bán lại cho các khách hàng khác.

Thổ Nhĩ Kỳ dường như cũng hưởng ứng ý tưởng này, trong bối cảnh nước này đang tìm cách chấm dứt bất đồng với Mỹ liên quan đến hệ thống vũ khí tầm xa có khả năng phát hiện, theo dõi và tiêu diệt máy bay, drone và tên lửa. Đồng thời, Ankara cũng đang trong quá trình phát triển một hệ thống nội địa tương tự để thay thế.

Truyền thông Ba Lan còn cho biết thêm: “Ankara vẫn chưa đưa các hệ thống này vào hoạt động một cách tích cực. Chúng chưa bao giờ được tích hợp vào hệ thống của NATO, tên lửa của hệ thống này đã đi được nửa vòng đời sử dụng, và chi phí bảo trì đang là một gánh nặng.”

Trong khi đó, truyền thông Ấn Độ nhận định thỏa thuận mua lại này có thể giúp New Delhi cuối cùng cũng nhận được các hệ thống S-400 bị trì hoãn của mình. Các hệ thống này trước tiên sẽ cần được Nga nâng cấp trước khi có khả năng được triển khai để tăng hiệu quả phòng không trong bối cảnh Ấn Độ đang có những căng thẳng với Trung Quốc và Pakistan.

Theo cây bút Andrew Korybko của Asia Times, dù cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều chưa xác nhận thông tin trên, nhưng tin tức này đủ độ tin cậy để được xem xét một cách nghiêm túc – ít nhất là ở thời điểm hiện tại. Nga không thể rút bớt bất kỳ hệ thống S-400 nào từ mặt trận Ukraine để xuất khẩu, Thổ Nhĩ Kỳ đã phần lớn hòa giải với Mỹ và không còn cần đến các hệ thống này nữa, trong khi Ấn Độ lại mong muốn nhận thêm các hệ thống càng sớm càng tốt.

Lợi ích của mỗi bên đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, bởi vì: Nga cần khôi phục lại vai trò đang suy giảm nhanh chóng trên thị trường vũ khí toàn cầu, do phần lớn sản lượng của nước này đã được chuyển hướng từ xuất khẩu sang phục vụ chiến trường kể từ năm 2022; Hành lang TRIPP mới tạo ra nền tảng cho quan hệ đối tác chiến lược-quân sự giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ dọc theo toàn bộ vành đai phía nam của Nga – với điều kiện các lệnh trừng phạt của Mỹ liên quan đến S-400 được dỡ bỏ; và các cuộc đụng độ giữa Ấn Độ và Pakistan vào mùa xuân vừa qua đã khiến phòng không trở thành ưu tiên hàng đầu trở lại đối với New Delhi.
Vì sao Thổ Nhĩ Kỳ không còn cần S-400 nữa?

Lý do ban đầu đằng sau việc Thổ Nhĩ Kỳ nhập khẩu S-400 đã không còn đúng với hiện tại lúc này. Vào thời điểm đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan vô cùng mất lòng tin vào Mỹ vì vai trò gián tiếp – ở mức tối thiểu – của Washington trong cuộc đảo chính thất bại vào giữa năm 2016, đó là lý do ông đồng ý với thỏa thuận phòng không này một năm sau đó.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng phản đối mạnh mẽ việc Mỹ hỗ trợ quân sự trực tiếp cho các nhóm người Kurd ở Syria mà Ankara coi là khủng bố. Tuy nhiên, sau sự ra mắt của Hành lang TRIPP và sự trỗi dậy của các thế lực như Jolani và Sharaa, những yêu cầu cấp thiết trước đây phần lớn đã không còn phù hợp.

Do đó, sân khấu dường như đã được dựng sẵn cho một thỏa thuận lớn giữa Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Ấn Độ – ít nhất là về mặt lý thuyết, và chỉ là thỏa thuận ngầm trong các mối quan hệ Mỹ-Nga, Mỹ-Ấn và Thổ Nhĩ Kỳ-Ấn. Nhưng liệu một thỏa thuận có thành hiện thực hay không vẫn còn phải chờ xem.

Một số thế lực vẫn có thể phá hỏng thỏa thuận này, chủ yếu là phe cứng rắn ở Mỹ và Nga. Phe này có thể phản đối nguyên tắc một đồng minh NATO bán lại thiết bị quân sự cho Moscow, và việc Nga mua lại một hệ thống vũ khí mà họ đã bán cho một đồng minh NATO hiện đang tài trợ cho Ukraine.

Phe cứng rắn của mỗi bên cần phải được gạt sang một bên để thỏa thuận có thể diễn ra, và không thể chắc chắn rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump hay Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể làm được điều đó, trong bối cảnh chính trị hiện tại với căng thẳng Mỹ-Nga đang leo thang.

Hơn nữa, Mỹ đang có lập trường cứng rắn với Ấn Độ, do chính Tổng thống Trump dẫn dắt, điều này làm giảm khả năng Washington sẽ đồng ý để Thổ Nhĩ Kỳ gián tiếp cung cấp S-400 của Nga cho New Delhi – đặc biệt là sau khi ông Trump vừa áp thuế trừng phạt Ấn Độ vì tiếp tục mua dầu của Nga.

Vì vậy, mặc dù các chi tiết của thỏa thuận được đề xuất này phù hợp với lợi ích của mỗi bên, các yếu tố chính trị, bao gồm cả những tính toán của phe cứng rắn ở Mỹ và Nga, cuối cùng có thể phá hỏng mọi cơ hội thành công.


VietBF@ Sưu tập