[PinaColada]

Cuộc tấn công chưa từng có tiền lệ của Israel vào thủ đô Doha không chỉ làm dấy lên câu hỏi về phản ứng của Qatar, mà còn cả tương lai vai trò trung gian hòa giải xung đột Israel-Hamas mà quốc gia này đảm nhận.
Phát biểu với Al Jazeera, ông Sanam Vakil, giám đốc Chương trình Trung Đông và Bắc Phi tại Chatham House cho rằng: "Vụ tấn công này sẽ là một trong những cú sốc lớn trong lịch sử, thúc đẩy Qatar và các quốc gia thuộc Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) khác tiếp tục theo đuổi các mối quan hệ đối tác đa dạng và theo đuổi quyền tự chủ chiến lược”.

Các lựa chọn trả đũa của Qatar
Nhà nghiên cứu Cinzia Bianco tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Châu Âu cho rằng, Qatar có thể sẽ tận dụng vai trò trung gian hòa giải để đáp trả Israel, vì các lựa chọn của họ khá hạn chế.

“Đòn bẩy chính của Qatar là rút lui khỏi vai trò mà họ đã đảm nhận trong nhiều năm. Họ có thể nói rằng, nếu các ngài không tôn trọng tính trung lập của quốc gia hòa giải, thì các ngài không thể thuyết phục chúng tôi tiếp tục làm trung gian nhằm chấm dứt cuộc xung đột này”.

Tuy nhiên, biện pháp này thể không hữu ích khi Israel kiên quyết giữ lập trường cứng rắn và chưa có ý định tiến tới một thỏa thuận ngừng bắn.

Rashid al-Mohanadi – nhà nghiên cứu tại Hội đồng Trung Đông về các vấn đề toàn cầu cho rằng Qatar cũng có thể sử dụng áp lực kinh tế chống lại Israel.

“Mọi lựa chọn đều được cân nhắc và Qatar có thể xem xét gây áp lực kinh tế lên các đồng minh của Israel, cụ thể là Châu Âu và Mỹ nếu họ không thực hiện các bước đi mạnh mẽ để ngăn chặn Israel. Qatar có hàng tỷ USD đầu tư vào châu Âu và Mỹ”.

Theo bà Sanam Vakil, các quốc gia Arab có thể tận dụng ảnh hưởng ngoại giao của họ để thúc giục các đối tác phương Tây thực hiện những biện pháp hạn chế đối với hành động của Israel. “Israel đã tấn công 7 quốc gia ở Trung Đông và việc tấn công Qatar có thể là giọt nước tràn ly”.

Nhà phân tích này suy đoán, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể gây áp lực trực tiếp lên Israel - điều mà các quốc gia Arab trong đó có cả Qatar mong muốn để ngăn chặn các mối đe dọa về an ninh.

Ngoài ra, Qatar có thể lựa chọn đưa vấn đề này lên Liên Hợp Quốc để cô lập Israel về mặt ngoại giao. Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc dự kiến nhóm họp trong ngày 11/9 để thảo luận về cuộc tấn công của Israel vào Doha theo yêu cầu từ Algeria, Pakistan và các quốc gia khác, các nguồn tin ngoại giao cho biết.

Trước đó hôm 10/9, Doha cũng tuyên bố thành lập một nhóm pháp lý do nhà ngoại giao Qatar Mohammed bin Abdulaziz al-Khulaifi đứng đầu, "để thực hiện mọi biện pháp pháp lý chống lại cuộc tấn công của Israel, coi đây là một cuộc tấn công vào chủ quyền của quốc gia và là sự vi phạm luật pháp, công ước cũng như chuẩn mực quốc tế".

Đa dạng hóa hợp tác an ninh, củng cố quyền lực mềm
Nhà phân tích al-Mohanadi cho rằng, vụ tấn công của Israel vào thủ đô Doha có thể sẽ thúc đẩy Qatar nói riêng và các nước vùng Vịnh nói chung theo đuổi các thỏa thuận an ninh đa dạng. Điều này có thể đồng nghĩa với việc xây dựng năng lực phòng thủ tập thể hoặc tìm kiếm quan hệ đối tác an ninh với các quốc gia khác như Trung Quốc. Mức độ đa dạng hóa này sẽ phụ thuộc vào phản ứng của Mỹ đối với vụ tấn công.

Tuy nhiên, với tư cách là một đồng minh lớn của Mỹ ngoài NATO, những thay đổi trong hoạt động phòng thủ của Qatar có thể sẽ diễn ra dần dần chứ không ngay lập tức, bà Sanam Vakil lưu ý.

"Không có quá nhiều lựa chọn để Qatar xoay trục và chuyển sang nơi khác. Về lâu dài, Qatar có thể tìm cách xây dựng hoặc đa dạng hóa các mối quan hệ song phương và đa phương”.

Giới quan sát dự đoán các nước vùng Vịnh sẽ tăng cường đoàn kết để đối phó với tình trạng bất ổn khu vực.

“Sau cuộc tấn công của Iran vào căn cứ không quân Al Udeid (căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông, hồi tháng 6/2025) và giờ là cuộc tấn công của Israel vào Doha, nhận thức của các nhà lãnh đạo vùng Vịnh về tương lai nhiều khả năng sẽ thay đổi. Ý thức về bản sắc và sự thống nhất của vùng Vịnh trước các cuộc tấn công từ bên ngoài đang ngày càng gia tăng”, Ardemagni nói.

VietBF@ sưu tập