Elon Musk cảnh báo châu Âu đối diện nguy cơ 'diệt vong' khi tỷ lệ sinh xuống mức kỷ lục. Dân số già hóa, lực lượng lao động sụt giảm, nguy cơ toàn cầu.
Tỷ phú Elon Musk, ông chủ của Tesla và SpaceX. Ảnh: Getty.
Tỷ phú công nghệ Elon Musk vừa lên tiếng cảnh báo rằng châu Âu có thể “diệt vong” nếu không sớm giải quyết vấn đề dân số bằng cách gia tăng tỷ lệ sinh.
Trong một bài đăng trên X hôm 30/8, Musk phản hồi trước số liệu từ Scotland cho thấy số ca tử vong trong nửa đầu năm 2025 cao hơn số ca sinh tới 34%. “Trừ khi tỷ lệ sinh ít nhất quay lại mức thay thế, châu Âu sẽ diệt vong”, Musk viết, ám chỉ số con trung bình mà mỗi cặp vợ chồng cần có để dân số tự duy trì.
Tỷ lệ sinh thay thế thường được đặt ở mức 2,1 con trên mỗi phụ nữ, tính cả tỷ lệ tử vong ở trẻ em và sự cân bằng giới tính khi sinh. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu gần đây cho rằng mức này có thể vẫn chưa đủ, và ngưỡng sống còn thực tế có thể gần mức 2,7 con trên mỗi phụ nữ.
Theo Cơ quan Thống kê Quốc gia Anh (ONS), tỷ lệ sinh tại Anh và xứ Wales đã giảm xuống còn 1,4 vào năm 2024, trong khi Scotland chỉ đạt 1,3 – đều thấp hơn nhiều so với mức thay thế. Trong Liên minh châu Âu, tỷ lệ sinh đã liên tục giảm trong nhiều năm, chạm mức thấp kỷ lục 1,4 con trên mỗi phụ nữ vào năm 2023.
Musk, người công khai ủng hộ việc tăng tỷ lệ sinh, đã có ít nhất 14 người con và từng đóng góp hàng triệu USD cho các nghiên cứu về khả năng sinh sản. Ông nhiều lần cảnh báo về sự suy giảm dân số ở châu Âu, đồng thời mở rộng mối lo ngại này ra toàn cầu.
Musk từng nhấn mạnh rằng “nền văn minh sẽ sụp đổ” nếu tỷ lệ sinh không được cải thiện, và ông coi sự sụt giảm dân số do tỷ lệ sinh thấp là “mối nguy lớn hơn nhiều đối với nhân loại” so với biến đổi khí hậu.
Trên phạm vi toàn cầu, tỷ lệ sinh đã liên tục sụt giảm hơn 50 năm qua. Số liệu của Liên Hợp Quốc cho thấy tỷ lệ sinh toàn cầu vào năm 2024 chỉ còn khoảng 2,2 con trên mỗi phụ nữ, giảm mạnh so với mức 5 con vào thập niên 1970 và 3,3 con vào thập niên 1990. Chỉ 45% quốc gia và vùng lãnh thổ – chiếm khoảng 1/3 dân số thế giới – đạt hoặc vượt mức 2,1 con. Chỉ 13% đạt mức sinh 4,0 con hoặc cao hơn, chủ yếu ở châu Phi hạ Sahara, Afghanistan, Sudan và Yemen.
Sự suy giảm tỷ lệ sinh và tình trạng dân số thu hẹp cũng là thách thức lớn với Nga. Theo cơ quan thống kê Rosstat, nước này chỉ ghi nhận 1,2 triệu ca sinh trong năm 2024 – mức thấp nhất kể từ năm 1999 – tương ứng tỷ lệ sinh 1,4 con trên mỗi phụ nữ.