Vấn đề là hành vi có mang theo tính ẩn giấu và tính hiệu quả thực tế, về động cơ thì cũng tồn tại cố ý hoặc sơ ý mắc lỗi. Hành vi tốt cũng có thể duy ngụy trang, hành vi xấu cũng có thể là do sơ ý mắc lỗi.
Quan sát hành vi của người khác
Đầu tiên là xem xét đến hành vi của họ, xem xét họ làm những gì, hiện lộ ra là việc tốt hay việc xấu. Đây chính là cơ sở để đánh giá, tức là xem xét một người thì không được trước tiên suy đoán động cơ của họ là tốt hay xấu mà cần xem giá trị luân lý của bản thân.
Ở tầng thứ này trước tiên không được vội vàng chú trọng vào động cơ của họ, nếu không khi thấy tâm tốt mà làm việc xấu thì sẽ chẳng thể nào tha thứ nổi, điều này không phù hợp với nguyên tắc công bằng.
Đầu tiên là xem xét đến hành vi của họ, xem xét họ làm những gì, hiện lộ ra là việc tốt hay việc xấu. (ảnh minh họa)
Bởi vì hành vi ác có thể có động cơ tốt nhưng tạo thành tổn thương thực tế.
Quán sát động cơ của người khác
Vấn đề là hành vi có mang theo tính ẩn giấu và tính hiệu quả thực tế, về động cơ thì cũng tồn tại cố ý hoặc sơ ý mắc lỗi. Hành vi tốt cũng có thể duy ngụy trang, hành vi xấu cũng có thể là do sơ ý mắc lỗi.
Đây chính là tiến vào tầng thứ hai, quan sát động cơ của họ. Trước tiên về hành vi xấu thì động cơ tốt là có sơ ý mắc lỗi. Về hậu quả thì ắt phải gánh chịu trách nhiệm. Sở dĩ nói lỗi lầm của quân tử như mặt trời, ai cũng nhìn thấy.
Đầu tiên là xem xét đến hành vi của họ, xem xét họ làm những gì, hiện lộ ra là việc tốt hay việc xấu.
Khi đối đãi với động cơ tốt thì cho rằng cần xem xét được 3 tình huống, thật tâm làm việc tốt, ngụy trang làm việc tốt và nhẫn nhịn làm việc tốt. Thật tâm làm việc tốt thì chẳng cần phải bàn luận. Ngụy trang làm việc tốt thì trong lòng có ý định khác thì sẽ làm mất đi giá trị của đạo đức.
Còn nếu nhẫn nhịn mà làm việc tốt? Bởi vì nhất thời nhẫn nhịn mà làm việc tốt thì vẫn tồn tại khả năng động cơ lúc này là tốt, nhưng động cơ lúc khác là xấu.
Quan sát người ta vui thích làm gì
Quan sát cần tiến thêm một bước nữa để xem người ta vui thích làm gì. Việc này cung cấp phương án giải quyết cho nhẫn nhịn làm việc tốt.
Quan sát người ta thích làm gì chính là cần làm rõ tâm lý họ gửi gắm vào đâu. Chúng ta đều biết có người hàng ngày đi làm, có khát vọng, nhưng cũng có người lúc nào lười biếng, sống không có mục tiêu.
Kết giao bằng hữu thì chúng ta phải biết truy cầu điều gì, thích cuộc sống như nào. Quan sát ở đây có nghĩa là khảo sát tỉ mỉ, xem người ta an tâm, vui lòng với cuộc sống như thế nào.
VietBF@sưu tập