HÀ NỘI, Việt Nam
Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ viếng thăm Hà Nội vào tuần này, các phương tiện truyền thông nhà nước Việt Nam và Nga đưa tin hôm thứ Hai, 17 tháng Sáu, nhấn mạnh đến ḷng trung thành dành cho Nga của Việt Nam do Đảng Cộng Sản cầm quyền và làm cho giới chức Hoa Kỳ lên tiếng chỉ trích, theo hăng tin
Reuters.
Chuyến viếng thăm diễn ra sau khi Hà Nội né tránh không tham dự hội nghị thượng đỉnh về ḥa b́nh cho Ukraine diễn ra tại Thụy Sĩ vào cuối tuần trước, nhưng lại cho phép Thứ trưởng ngoại giao Việt Nam đến dự buổi tọa đàm của khối BRICS tổ chức tại Nga vào hôm đầu tuần rồi.
Putin, tuyên thệ nhậm chức lần thứ 5 cách đây hơn một tháng, dự trù sẽ gặp tân Chủ tịch Nhà nước Việt Nam, Tô Lâm, cùng các lănh tụ khác trong chuyến viếng thăm kéo dài hai ngày đến Hà Nội vào hom thứ Tư và Thứ Năm này, theo các viên chức cho biết.
Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Tashkent ngày 28/5/2024 (H́nh: MIKHAIL METZEL/POOL/AFP/Getty Images)
Hoa Kỳ, nâng tầm vóc bang giao với Hà Nội vào năm ngoái và là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam, đă dưa ra phản ứng khá gay gắt.
"Không có một quốc gia nào nên để cho Putin hiện diện để thôi thúc cuộc xâm lược của ông ta hay nói cách khác là làm ngơ cho ông ta ngang nhiên thực hiện các hành động tàn bạo", một phát ngôn viên của Ṭa Đại Sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội trả lời cho Reuters khi được hỏi về chuyến viếng thăm sẽ tác động lên mối bang giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ ra sao.
"Nếu Putin muốn đến đâu th́ tùy ông ấy, điều đó kể như các hành vi vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế của Nga chỉ là tờ giấy trắng", phát ngôn viên này nói thêm, ám chỉ cuộc xâm lược Ukraine do Putin đă phát động vào tháng 2/2022.
Bộ Ngoại Giao Việt Nam đă không trả lời yêu cầu b́nh luận.
Ṭa Án H́nh Sự Quốc Tế (ICC) đặt trụ sở tại Hague đă cho ban hành lệnh bắt giữ Putin vào tháng 3/2023 v́ tội ác chiến tranh tại Ukraine. Việt Nam, Nga và Hoa Kỳ vốn không phải là thành viên của ICC.
Liên hiêp châu Âu, đối tác kinh tế quan trọng khác của Việt Nam, cũng không b́nh luận trước chuyến viếng thăm của Putin, nhưng bày tỏ sự bất măn vào tháng trước về quyết định của Hà Nội khi đă đ́nh hoăn cuộc họp với đặc sứ EU có liên quan tới lệnh trừng phạt Nga, một hành động mà các viên chức cho là do để chuẩn bị đón tiếp Putin.
Theo quan điểm của Hà Nội, chuyến viếng thăm này nhằm mục đích
"chứng minh rằng Việt Nam theo đuổi chính sách 'ngoại giao cây tre' không nghiêng về bất cứ cường quốc nào", ông Ian Storey, thành viên cao cấp tại Viện
ISEAS-Yusof Ishak đặt trụ sở tại Singapore, cho biết sau khi Việt Nam tiếp đón cả Tổng thống Joe Biden lẫn Tập Cận B́nh trong những tháng gần đây.
Trong chuyến viếng thăm cấp chính phủ đầu tiên đến Việt Nam tính từ 2017 và cũng là chuyến viếng thăm thứ năm, Putin dự trù sẽ cho công bố các thỏa thuận trong các lănh vực gồm có thương mại, đầu tư, kỹ nghệ và giáo dục, hai viên chức nói với Reuters, mặc dù điều đó có thể thay đổi vào giờ chót.
"Tuy nhiên, các cuộc hội thảo với các lănh tụ Việt Nam có thể sẽ tập trung vào các vấn đề tối quan trọng hơn", hai viên chức ẩn danh cho biết.
Các cuộc hội đàm đó sẽ gồm có vũ khí, mà từ trước tới nay Nga vẫn là nơi cung ứng hàng đầu cho Việt Nam; ngoài ra c̣n có vấn đề năng lượng, với các công ty Nga đang hoạt động tại các mỏ khí đốt và dầu mỏ tại Việt Nam trên các vùng Biển Đông mà TQ tuyên bố chủ quyền; và vấn đề về thanh toán, v́ hai quốc gia phải gặp nhiều khó khăn để cho thực hiện các giao dịch khi các nhà băng của Nga bị Hoa Kỳ trừng phạt, một trong các viên chức cho biết.
"Các vấn đề chủ lực liên quan tới việc hun đúc quan hệ kinh tế và thương mại, trong đó có cả buôn bán vũ khí", ông Carl Thayer, chuyên gia cao cấp về an ninh Việt Nam thuộc Học Viện Quân sự Úc tại Canberra cho biết.
Ông Thayer c̣n cho biết, Putin và các lănh tụ Việt Nam có thể sẽ đồng thuận thực hiện các giao dịch tiền tệ Rúp-Đồng VN qua hệ thống nhà băng để giúp tiến tŕnh thanh toán hàng hóa và dịch vụ sẽ diễn ra trơn tru hơn.